Wat is het probleem rond de huisvesting van arbeidsmigranten in Nederland?

In Nederland werken een half miljoen Oost-Europese arbeidsmigranten. Zij leven vaak in krappe woningen, onder slechte omstandigheden. ‘Ik denk dat er in de gevangenis betere cellen zijn’, zegt één van hen in een door Zembla gemaakte uitzending over dit probleem.

Schimmelvorming
Zonder alle Oost-Europese werknemers, die in Nederland aanzienlijk meer kunnen verdienen dan in hun eigen land, zou het personeelstekort hier nog groter zijn en de Nederlandse economie tot stilstand komen. Toch lijkt het er in veel Nederlandse plaatsen sterk op dat mensen alleen gebruikmaken van de lusten van de werknemers (de verrichte arbeid) en de lasten (het faciliteren van een leefbare woning voor de werknemers) achterwege schuiven.

Want in veel Nederlandse plaatsen wonen de migranten in erbarmelijke omstandigheden. Annemarie de Zeeuw levert namens vakbond FNV bijstand aan arbeidsmigranten in heel Nederland en constateert dat mensen onder meer last hebben van schimmelvorming en vocht in hun woning.

Nog geen zestien vierkante meter voor twee personen
'Mensen worden gewoon uitgebuit’, zegt Petra Bolster, eveneens van de FNV. ‘Arbeidsmigranten zijn afhankelijk van uitzendbureaus, die zelf de huisvesting voor de werknemers regelen. Er gelden geen normen om een uitzendbureau te beginnen.’ Dat heeft ertoe geleid dat iedereen een uitzendbureau kan beginnen en dat uitzendbureaus in de voorbije jaren als paddenstoelen uit de grond zijn geschoten.

Het gevolg: schrijnende situaties rond de huisvesting in bijvoorbeeld Den Haag, Rotterdam en Roosendaal. De Poolse arbeidsmigrant Bartek woont samen met een andere werknemer in een kamer in Rotterdam die nog geen zestien vierkante meter groot is. ‘Ik dacht op voorhand dat de woonlocatie beter zou zijn, omdat het arbeidsbureau betere woonlocaties heeft’, vertelt hij.

Niet serieus genomen
In een voornemen om de huisvesting van arbeidsmigranten te verbeteren, liggen gemeenten en omwonenden vaak in de weg. Frank van Gool, van uitzendbureau OTTO Work Force, bood zijn ontwikkelde migrantenflat, waar ongeveer negentig personen in terechtkunnen, in vijftien gemeenten aan, maar alleen in Venray is de woontoren inmiddels opgeleverd.

Van Gool: ‘Als de Jumbo of Albert Heijn naar een wethouder belt om een distributiecentrum neer te zetten, dan wordt hij dezelfde middag nog teruggebeld. Als ik naar een ambtenaar bel met de vraag of ik de werknemers van zo'n distributiecentrum kan huisvesten, dan word ik na vier weken pas teruggebeld.’

Kogelbrief
Een tuinder in het Westland, die zijn grond aan een arbeidsbureau wilde verkopen om daar fatsoenlijke woningen voor migranten neer te zetten, werd zelfs bedreigd door omwonenden. Dat begon met leuzen op zijn kassen, maar escaleerde daarna volledig toen zijn auto in brand werd gestoken en hij een kogelbrief ontving. En waarom? Omdat de omwonenden bang zijn voor overlast. ‘Mensen gaan dronken rondzwalken en onze kinderen worden daarmee geconfronteerd’ en ‘het doet ons denken aan bepaalde kampen tijdens de Tweede Wereldoorlog’, schrijven anonieme inzenders.

En dus blijven een hoop arbeidsmigranten noodgedwongen zitten in te krappe woningen, onder slechte omstandigheden. Van Gool: 'Arbeidsmigrantenhuisvesting is niet sexy.’