Nienke (28) is bipolair: ‘Ik spreek liever van een kwetsbaarheid waar je rekening mee dient te houden’

Op zestienjarige leeftijd kreeg Nienke een manische psychose. Na een wekenlange opname verklaarden de artsen Nienke bipolair. Nu, twaalf jaar later, schrijft ze een boek voor andere bipolaire jongeren: ‘De diagnose kwam rauw op mijn dak. Ik miste een handleiding.’

‘Het begon allemaal in een hectische periode’, vertelt Nienke. Op dat moment zat ze in het vijfde jaar van het vwo, wat op zichzelf al veel stress met zich meebracht. Daarbovenop kwam nog een vechtscheiding tussen haar ouders: ‘Dat speelde al een aantal jaar. Ik kropte alles op en lag nachten wakker.’

Die opeenstapeling van factoren zorgde voor een breekpunt. Nienke kwam terecht in een manische psychose: ‘Het was foute boel’, herinnert ze zich. ‘Ik zag een hoop dingen die er niet waren. Mijn ouders sloegen alarm en belden de huisarts.’

Binnen afzienbare tijd werd Nienke opgenomen op de gesloten afdeling van het UMC Utrecht. Die gebeurtenis staat in haar geheugen gegrift. ‘Het was enorm heftig om als zestienjarige daar binnen te komen. Het voelde als een nare, kille omgeving. Bovendien was ik manisch en daardoor erg druk en opgewekt. Ik wist niet hoe snel ik weg moest komen.’

Op de eerste dag van haar opname glipte Nienke daarom met de schoonmaker mee naar buiten. Haar plan? Het openbaar vervoer in om naar Schiphol te gaan, om vervolgens daar het vliegtuig te pakken naar New York.

‘Ik dacht dat iedereen het over mij had’, herinnert ze zich. ‘Ik hoorde het op de radio en op televisie. New York leek, door haar grootsheid, de uitgekozen plek voor mij om naartoe te gaan. Mijn plan viel in duigen toen ik verward op Schiphol stond zonder paspoort. Niet veel later werd ik teruggebracht naar het UMC.’

Vanaf dat moment zat Nienke nog een aantal dagen in de psychose. Al die tijd neigde ze ernaar om weg te gaan uit het ziekenhuis. ‘Vakantiedrang’, zo omschrijft ze het zelf: ‘Ik boekte zelfs nog een reis voor twee personen naar Curaçao. Ik had een enorme behoefte aan rust in mijn hoofd. Het duurde wel even voordat ik weer bij de realiteit was.’

Nadat Nienke dagenlang had gepiekt op hoge energie, sloeg haar stemming om. Ze werd voor een aantal weken depressief. Doordat haar manische periode werd opgevolgd door een depressie, kwam er ook een diagnose. Er werd vastgesteld dat Nienke bipolair is.

De diagnose voelde voor Nienke als een bittere pil. ‘Het was absoluut geen opluchting. Sterker nog: ik vond het verschrikkelijk. Ik zat midden in de puberteit, druk bezig met mijn eigen identiteit te verkennen. Na een wekenlange opname kreeg ik ook nog eens te horen dat ik een stoornis had. Ik vroeg me af: hoe word ik zo snel mogelijk weer normaal?’

Want bij dat woord, ‘stoornis’, ervoer ze vooral een negatieve lading. Nog steeds heeft ze er moeite mee: ‘Alsof je totaal niet spoort! Mensen gaan er dan al snel van uit dat je gek bent.’ Wat Nienke betreft mag dat woord dan ook in de ban: ‘Ik spreek liever van een kwetsbaarheid waar je rekening mee dient te houden. In mijn geval is dat: ik ben gevoelig voor manie en depressie.’

Na haar psychose pakte Nienke haar leven weer op. Langzaam maar zeker leerde ze om te gaan met haar gevoeligheid. Om haar stemming te stabiliseren, kreeg ze lithium voorgeschreven. Dat is een medicijn dat manische en depressieve episodes helpt te voorkomen en stemmingsschommelingen tegengaat.

De lithium wierp zijn vruchten af; tot op de dag van vandaag heeft ze er veel baat bij: ‘Natuurlijk vraag ik me weleens af: wie ben ik dan zonder medicatie? Maar in het algemeen ben ik gewoon Nienke. Iemand die heel sociaal en enthousiast is, maar ook de donkere kant van het leven kent.’ Naast medicatie, leerde Nienke het belang van structuur. Daar zorgt ze nog steeds voor – iedere dag opnieuw. ‘Rust, reinheid, regelmaat. Dat zijn de drie kernwaarden. Ik sport veel en mediteer zo nu en dan. Verder probeer ik zo gezond mogelijk te eten. En, heel belangrijk: ik neem rust wanneer dat nodig is.’

Het lukte Nienke negen jaar om stabiel te blijven. In die jaren haalde ze haar hbo-opleiding en woonde ze in het buitenland. ‘Ik ben nooit bij de pakken neer gaan zitten. Dat heeft me laten zien dat je prima kunt leven met een bipolaire kwetsbaarheid.’

Na die lange, rustige periode, wachtte haar vervelend nieuws. Lithium – het medicijn dat haar zo erg hielp – bleek haar nieren te beschadigen. Op dat moment had Nienke al veel op haar bord. ‘Ik kampte met een burn-out en mijn relatie ging uit’, vertelt ze. ‘Daarbovenop kwam corona, wat een dichte sportschool en een lege agenda betekende.’

In overleg met Nienke werd besloten om de medicatie af te gaan bouwen. ‘Dit zodat mijn nieren niet verder zouden beschadigen’, legt ze uit. ‘Door alles wat er speelde, kampte ik met stress en weinig slaap. Toen ging het mis: opnieuw een manische psychose. Anders dan bij de eerste keer, mocht ik rustig thuis herstellen.’

Nadat Nienke hersteld was, begon ze aan een nieuwe zoektocht – haar medicatie moest opnieuw worden afgestemd. Daardoor schommelde haar stemming een tijd meer dan voorheen: ‘Ik werd depressief als ik te veel had gedaan. Dan was ik somber, afgevlakt en bleef ik het liefste in bed.’

Wanneer het haar lukte om uit dat dal te komen, wilde ze die tijd inhalen. ‘Ik werd dan een beetje hypomaan. Vol energie plande ik mijn agenda vol met sociale activiteiten. Dat volle gas geven past wel bij mijn enthousiaste karakter. Het blijft daardoor een uitdaging om de balans te vinden.’

Na de afgelopen jaren, waarin het meer op en af ging, gaat het inmiddels goed met Nienke. Ze wil zich inzetten voor meer openheid op het gebied van mentale gezondheid, wat voor haar de reden is om mee te doen aan dit interview. Eerder deed ze haar verhaal bij de Nieuws BV: ‘Dat vond ik toen wel spannend', blikt ze terug. 'Wat moeten mensen wel niet van je denken?’

Nu weet Nienke dat open zijn over haar kwetsbaarheid haar verder brengt in het leven: ‘Het hoort nou eenmaal bij me. Het verbergen en mooi weer spelen, is heel vermoeiend. Open zijn zorgt vaak voor meer begrip voor mijn situatie. In iedere kenniskring zit wel iemand die bipolair is. Als niemand het vertelt, dan zul je het nooit weten van elkaar.’

Nienke ziet haar toekomst positief in en datzelfde vertrouwen gunt ze haar lotgenoten. Daar wilde ze iets mee gaan doen. ‘De diagnose kwam rauw op mijn dak’, herinnert ze zich. ‘Ik miste een handleiding. Daarom kreeg ik het idee om een boek te schrijven voor andere bipolaire jongeren.’

Want de informatie die beschikbaar is, is vrij negatief volgens Nienke: ‘Het beeld van een zware, chronische aandoening overheerst vaak. Dat is niet hoopvol, vooral niet als je zo jong de diagnose krijgt.’

‘In mijn boek pak ik dat anders aan’, vertelt ze. ‘Op een luchtige manier informeer ik over leven met bipolaire kwetsbaarheid. Vanuit mijn eigen ervaring, boordevol handige tips én een tikkeltje humor. Het is heel erg leuk om te doen en ook nog eens goed voor mijn eigen verwerkingsproces.’