Wat is populisme?

Je hoort er steeds vaker over: populisme. Wat is dat precies? En hoe herken je een populist?

‘Het volk pikt het niet langer’ of ‘de mensen zijn het zat’: het zijn uitspraken die je vast weleens hebt gelezen of hebt gehoord. Het zijn voorbeelden van populisme: wat houdt dat precies in?

Populisme komt van het Latijnse woord ‘populus’ wat ‘volk’ betekent. Populisme is een politieke stijl waarmee een politicus steun van het volk voor zijn ideeën of plannen probeert te krijgen. Populisten maken een verdeling in de samenleving: er is een goed ‘normaal’ volk en er is een ‘corrupte elite’ waar we tegen moeten strijden. Volgens de populist probeert deze corrupte elite zijn plannen te dwarsbomen. Met de ‘elite’ doelt hij meestal op politici, rechters en journalisten; zij worden dan als vijand van het volk gezien. ‘Populisten willen zo weinig mogelijk bemoeienis op hun leefstijl en gewoontes door de overheid en al helemaal niet van de internationale overheid’, schrijft Joop.

Populisme ontstaat wanneer het goede en ‘normale’ volk zich ongehoord voelt en het idee heeft dat de politiek alleen de elite vertegenwoordigt. Deze politieke stijl kan je zowel links als rechts vinden, legt Chaira Koops van De Marker uit.

Een populist maakt gebruik van het wantrouwen dat het volk heeft tegenover de politiek. Hij speelt in op de situatie door te doen alsof hij de stem van het ‘normale’ volk is, en beweert dat hij – als enige – het volk vertegenwoordigt. ‘Ze proberen zich als een charismatische gemiddelde burger voor te doen door bijvoorbeeld populaire taal te gebruiken’, aldus Chaira. ‘Maar vaak zijn populisten gewoon onderdeel van de elite en handelen ze in eigen belang.’

• Populisten maken een verdeling in de samenleving tussen het ‘normale’ volk en de 'corrupte elite’.
• Populisten zetten zich af tegen de corrupte elite en beweren vertegenwoordigers te zijn van het volk.
• Populisme kan zowel bij links als rechts voorkomen.
• Populisten zijn vaak zelf onderdeel van de elite en handelen in eigen belang.