Leenstelsel: wat als je je studieschuld niet terug zou betalen?

900.000 jonge mensen beginnen hun volwassen leven met een grote schuld - een studieschuld. Wat als zij die studieschuld niet terug zouden betalen?

Heb jij tussen 2015 en 2022 gestudeerd? Dan is de kans groot dat je nu een (enorme) studieschuld hebt. En je bent niet de enige. 900.000 jonge mensen zijn de pineut geworden van de slechte beleidskeuze om de basisbeurs te vervangen door het leenstelsel. Er is een pechgeneratie ontstaan – van 900.000 mensen, knoop dat aantal even goed in je hoofd.

Want dat is nogal een aantal. En dat maakt dat je als groep sterker staat. ‘Als je met zijn allen protesteert, dan kom je een aardig eind’, aldus Tim Hofman in Pak de Macht.En dan bedoelt hij niet met z’n allen naar het Malieveld. Dat is al meerdere keren gebeurd en heeft tot nu toe alleen voor een schamele compensatie van 1000 euro per student geleid. Niet genoeg dus.

Tot voorkort was de snelste manier om snel van je studieschuld af te zijn door naar het buitenland af te reizen. In het buitenland kan Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) je namelijk ‘niet vinden’. En zullen ze ook niet komen vragen om het terugbetalen van de schuld. Maar daar hebben ze nu wat op bedacht: mensen met betalingsachterstanden die hun adreswijziging niet doorgeven aan DUO kunnen hun paspoort niet meer verlengen.

Negeren
Daarom heeft Jari een andere oplossing bedacht. Hij is ook jong en heeft ook een schuld, maar was niet van plan naar het buitenland te verhuizen. Dus besloot hij toen de oproep tot terugbetalen bij hem op de mat viel de stoute schoenen aan te trekken. Hij mailt terug: ‘De enige die een betalingsachterstand heeft is de overheid.’ Na zijn mail volgt een brief: een betalingsherinnering. Een maand later volgt er nog een. ‘In de derde maand gaan ze dreigen met een deurwaarder’, legt Jari uit. Inmiddels wacht Jari al negen maanden op het bezoek van de beloofde deurwaarder.

Bezwaar maken
‘Je kan van jezelf een Jari maken’, aldus Tim. ‘Mag het, wat Jari doet? Nee. Maar kan het? Ja. Je kunt zelfs netjes aan DUO melden dat je full Jari gaat. Dan maak je formeel bezwaar en dan stuur je een brief met daarin bijvoorbeeld: “Ik betaal helemaal nergens meer voor en als jullie niet helemaal rond kunnen komen, dan zeg je je abonnement op Videoland maar op.” Voor zo'n bezwaar gelden termijnen en ander gedoe, maar wat ook geldt is dat DUO iedere brief apart moet openmaken en beoordelen.’ Met een beetje geluk zijn dat 900.000 individuele brieven. ‘Je kan er op zijn minst voor zorgen dat het werk bij DUO op kantoor een beetje stagneert en er her en der wat vertraging wordt opgelopen.’

Drukte bij incassobureau
Zodra DUO doorheeft dat iemand niet betaalt, dan sturen ze op den duur het Centraal Justitieel incassobureau (CJIB) op je af. Bij Jari duurt dat vooralsnog dus al negen maanden. Dat komt omdat het CJIB een beperkt aantal mensen tot zijn beschikking heeft. 1250 mensen om precies te zijn. ‘En die hebben het al druk zat met parkeerbonnen en andere wanbetalers.’ Laat staan als er plotseling 900.000 mensen met een betaalachterstand bij komen.

Bel verwijderen
Komt het incassobureau wél aan je deur? Dan is er altijd nog de optie om je deurbel bij je voordeur te verwijderen. ‘Dat kan echt, het werkt (…). Daar moet ik wel even bij zeggen: dit is een vorm van protest. We willen natuurlijk niemand in de problemen brengen. Dit is geen advies maar een fantastische gedachteoefening, maar wel met 900.000 mensen.’

Reservepotje
Wel is het, volgens Tim en Jari, een goed idee om reserves klaar te hebben liggen. ‘Voor als DUO straks toch voor de deur staat en Henk de incassoman je voordeur intrapt. (…) dat heeft Jari ook gedaan. Dat is gewoon handig, een veilig idee.’

Bekijk dan de routekaart op de site van Pak de Macht.

Je kunt ook op een andere manier je onvrede uiten over de gevolgen van het leenstelsel. Bijvoorbeeld door de petitie van de Landelijke Studentenvakbond tegen verhoging van de rente te tekenen. Teken de petitie hier!