Hoezo rust er nog steeds een taboe op de overgang?!

Iedere vrouw* krijgt ermee te maken, maar erover praten doen we niet graag. Hierdoor worden klachten vaak slecht herkend en plakken we vaak onterecht een ander label op symptomen.

'We zijn allemaal geïndoctrineerd door een cultuur waarin dit weggestopt wordt, we hebben het er niet over en zogenaamd gaan we allemaal niet in de overgang', aldus Tanja Jess bij Op1. 'Ik ken nog steeds vrouwen die zeggen niet in de overgang te zitten. Met een misplaatste trots - alsof je dan een beter gelukte vrouw bent. Mijn moeder zegt zelfs dat ze nooit in de overgang heeft gezeten. Je wilt simpelweg niet in de overgang, omdat je dan "oud en afgedankt" bent.'

Wat is er nodig?
Betere zorg op maat voor vrouwen* in de overgang, aandacht voor vrouwen* met mentale klachten in de overgang, de overgang en werk, de impact in de maatschappij van de overgang en het taboe doorbreken - dat wil gynaecoloog Dorenda van Dijken bereiken met nieuw onderzoek. Want wat betreft wetenschappelijk onderzoek lopen we in Nederland namelijk nogal achter. We weten maar weinig over de overgang, en dat terwijl minstens de helft van de Nederlanders er vroeg of laat mee te maken krijgt. 

Waar komt dat taboe vandaan?
Het is normaal, het hoort er bij' - de overgang is een gegeven voor iedere vrouw*. Toch heerst er een groot taboe: 'een stukje calvinisme. Iedereen wil ouder worden, maar niemand wil ouder zijn. Het maakt het lastig bespreekbaar. Dat zit ook wel in de Nederlandse vrouwen* zelf. Ze willen er niet over praten.' 

Overgangsklachten op de werkvloer: gaat dat samen?
Op de werkvloer levert de kennisarmoede over de overgang regelmatig problemen op. Het zit namelijk zo: maar liefst een derde van het arbeidsverzuim onder vrouwen* tussen de 45 en 60 jaar hangt samen met overgangsklachten.

Daarom zou de overheid, volgens Tweede Kamerlid Corinne Ellemeet (GroenLinks), bij moeten dragen aan het doorbreken van het taboe rondom de overgang. Want dat is het. ‘Ik ben nu vierenveertig jaar, een leeftijd waarop je hier wel over na gaat denken of dat je het er weleens over hebt. Maar eigenlijk, als ik heel eerlijk ben, gebeurt dat bijna niet. Dus ik weet er zelf heel weinig van en het is bijna nooit onderwerp van gesprek. Tot ik een tijdje geleden een artikel van twee gynaecologen las over dit onderwerp’, aldus Ellemeet in De Nieuws BV.

Hoe lossen we het ziekteverzuim op?
Daarnaast moet de overheid, als het aan Ellemeet ligt, met sociale partners kijken hoe het probleem van ziekteverzuim opgelost kan worden. Het probleem begint bij de vrouwen* zelf, volgens Ellemeet. ‘Zij weten vaak niet wat er in hun lichaam gebeurt.’ Maar als ze vervolgens met deze onbekende klachten naar een (bedrijf)arts stappen weet deze de klachten vaak ook niet goed te herkennen. ‘Dan krijg je bijvoorbeeld het label burn-out.’

‘Jonge vrouwen, maar ook oudere vrouwen die zeggen: “Als er een arts was geweest die me had begrepen of als ik inderdaad goed advies had gekregen, dan hadden die jaren er voor mij zo anders uitgezien.” Dat vond ik best aangrijpend.’

Hoe leer je de overgang herkennen?
Het is in de toekomst dus belangrijk dat zowel de kennis over het onderwerp als de bespreekbaarheid ervan naar een hoger plan worden getild. Te beginnen bij de vrouwen*: ‘Dat vrouwen bij klachten doorhebben dat het de overgang zou kunnen zijn en dat ze daar wat aan kunnen doen', aldus Van Dijken. Maar ook kennisverrijking onder artsen. ‘Artsen de mogelijkheid geven kennis over dit onderwerp te vergroten. Onder anderen gynaecologen willen dat graag. Die hebben dit jaar benoemd als het jaar van de overgang. Ze zeggen zelf ook meer kennis nodig te hebben.’ En vervolgens de sociale partners: vakbonden en werkgevers. ‘Want dit is ook een probleem van organisaties. Als je er iets aan kan doen dat een derde van de vrouwen die ziek thuis zitten, in de leeftijd tussen de 45 en de 60, niet per se thuis hoeven te zitten omdat we ze meer helpen daarbij, dan scheelt dat voor hen ook enorm veel.’

* vrouwen en mensen met een baarmoeder.