Waarom hebben we vrouwelijke rolmodellen nodig in de politiek?

De politiek is een mannenwereld, zegt Devika Partiman, oprichter van Stem op een Vrouw, in De Nieuws BV. ‘In de gemeenteraad is ongeveer 30 procent vrouw en als je kijkt naar de burgemeesters en wethouders dan ligt dat rond de 25 procent.’ 

‘Dat is erg weinig’, zegt oud-Kamerlid Sharon Gesthuizen: ‘Het is de politiek die regels maakt voor bijvoorbeeld het bedrijfsleven. De volksvertegenwoordiging moet een afspiegeling zijn en dat is het niet.’ 

Historische achterstand
In de Tweede Kamer lukt het niet om de kloof te dichten. Dat komt door verschillende redenen, legt Partiman uit. ‘Door de historische achterstand zijn er weinig rolmodellen geweest, zeker in hoge functies.’ Met die historische achterstand doelt Partiman op het feit dat vrouwen zich pas in 1917 verkiesbaar mochten stellen. En een paar jaar later, in 1919, kwam het vrouwenkiesrecht.

Zichtbaarheid 
Daarnaast heeft het volgens haar ook te maken met het gebrek aan zichtbaarheid: ‘De vrouwen die de politiek in kwamen en komen waren minder zichtbaar. Het eerste vrouwelijke Tweede Kamerlid was er pas in 1918. En pas in 1956 kwam de eerste vrouwelijke minister. Dat zijn de zichtbare politici: de rolmodellen die het hele land meekrijgt. Dat gaat heel langzaam. Er is nog nooit een vrouwelijke premier geweest. Terwijl we weten dat dat de ambitie van jonge meisjes echt kan stimuleren om de politiek in te gaan.’ Gesthuizen: ‘Ook in mijn tijd waren de rolmodellen, in het overgrote deel van de gevallen, mannen.'

Gebrek aan inzet
Een andere reden voor het tekort aan vrouwen in de politiek is het gebrek aan inzet, vertelt Partiman: ‘Denk bijvoorbeeld aan partijen die hier geen prioriteit van hebben gemaakt of tijdelijke projecten hebben ingesteld. En steeds maar met dezelfde argumentatie komen: “Het gaat ons om kwaliteit.” Waardoor je niet verder komt in het gesprek over wat kwaliteit in een democratie is. Dat diversiteit daarbij hoort.' Ook Gesthuizen sluit zich hierbij aan: ‘Democratie is een goede vertegenwoordiging van je volk hebben, die meepraat met bepaalde zaken. In zekere zin zou de volksvertegenwoordiging beroepspolitici moeten zijn, iedereen kan in die volksvertegenwoordiging.’

Kwaliteit? 
Een provincie waar de verdeling wél gelijk is, is Noord-Holland. In de Gedupeerde Staten is de verdeling vijftig procent: drie vrouwen en drie mannen. Sinds vorig jaar is dit ook de situatie in de directie in Noord-Holland. De commissaris van de koning in Noord-Holland vertelde hierover dat er geen onderscheid wordt gemaakt; er zou 'nog steeds gekozen worden voor de beste kandidaat'. Volgens Partiman neemt het op zoek gaan naar de beste kandidaat niet weg dat je naar vrouwen kan zoeken, vertelt ze: 'Dit argument wordt vaak gebruikt als reden om het gesprek af te kappen. Als we altijd hebben gekozen voor kwaliteit, dan zou dat dus betekenen dat mannen altijd beter waren? Dat is gewoon niet waar.' Je zou bewust naar je gedrag moeten kijken als verantwoordelijke: 'Door onderzoek binnen het bedrijfsleven weten we dat je mensen aanneemt die op je lijken. In de politiek is dat ook zo. Je zou daarom in dat proces jezelf moeten afvragen: "Let ik op mijn kwaliteiten? Of kijk ik hoe iemand anders het op een andere manier kan invullen?” Dan heb je een ander gesprek.’

Gemeenteraden
Volgens Gesthuizen woekeren vrouwen wel met het invullen van hun tijd, legt ze uit: 'Vooral bij de gemeenteraden, wat vaak een parttime functie is. Vrouwen denken vaak: hoe moet ik dat doen met mijn kinderen en het huishouden? Daar word je meer op aangekeken als vrouw. Op het schoolplein hoor je: "Oh, zien we jou ook een keer." Dat doet echt pijn. Ik heb nooit vernomen van een man dat hij dit heeft meegemaakt.' Volgens Partiman is dit probleem eenvoudig op te lossen: 'Gemeenteraden vergaderen 's avonds zonder eindtijd. Dat kan anders. Als gemeenten deze simpele oplossing zouden doorvoeren, dan zouden mensen met zorgtaken, en dat zijn vaak vrouwen, dingen kunnen regelen.' 'Het zit hem immers niet in de lengte, maar in de kwaliteit van de discussie', aldus Gesthuizen.