Hoe verloopt de strijd tegen vrouwelijke genitale verminking?

Het is vandaag de dag tegen vrouwenbesnijdenis. ‘Als we aan genitale verminking denken, denken we vaak aan vrouwen in het buitenland. Want we kunnen ons moeilijk voorstellen dat ook vrouwen in Nederland genitaal verminkt zijn of worden’, vertelt Shirin Musa. Toch is dit de werkelijkheid. 

Op dit moment zijn ruim 200 miljoen meisjes en vrouwen wereldwijd slachtoffer van besnijdenis, ook wel Female Genital Mutilation (FGM) genoemd, volgens Plan Nederland. In Nederland zijn dit 41 duizend vrouwen. ‘15 duizend daarvan hebben de meest ingrijpende vorm van verminking. De verwachting is dat het nog 4200 meisjes kan overkomen’, vertelt Musa in De Nieuws BV. Musa is directeur van vrouwenrechtenorganisatie Femmes voor Freedom. ‘Iedereen weet dat het een ernstige vorm van verminking en mishandeling van vrouwen is’, zegt Musa. ‘Maar zodra er iets moet gebeuren, loop ik tegen dichte deuren aan.’

Moties
Toch leek er vorig jaar iets te veranderen in de hulpverlening aan vrouwen die genitaal verminkt zijn, legt Musa uit: ‘De zorgverzekeringswet is in 2019 verbeterd dankzij het amendement van Tweede Kamerlid Vera Bergkamp van D66, de huidige Kamervoorzitter. Hersteloperaties vallen nu onder de basisverzekering. Bovendien heeft ze geld uitgetrokken om ervoor te zorgen dat vrouwen voor een hersteloperatie geen eigen risico hoeven te betalen – dit jaar is dat eigen risico 385 euro.' Volgens Musa is het uitgetrokken bedrag, 125.000 euro op jaarbasis niet genoeg: 'Met dit bedrag kunnen slechts 325 van de 41.000 vrouwen geholpen worden.' De vrouwen die Musa sprak sprak zeiden allemaal: “We willen dit heel graag. Maar we kunnen hier niets mee: neem ons serieus.”’ 

Erg kwalijk en respectloos, volgens Musa, want het gaat om mensenrechten. ‘Het gaat ook over vrouwen die bijvoorbeeld niet genoeg geld hebben en van een bijstandsuitkering leven. Als je een keuze moet maken: boodschappen doen of naar de uroloog gaan. Dan kies je, of je partner, voor de boodschappen.’ Deze kwestie gaat volgens haar niet alleen om gezondheid, maar ook om seksualiteit, geld én de politieke onwil van de coalitiepartijen om in de gezondheid van genitaal verminkte vrouwen te investeren. 

Regeerakkoord
Musa: ‘Er zijn een paar dingen in het regeerakkoord opgenomen. Zoals een meldplicht voor het onderwijs als zij vrouwelijke genitale verminking constateren. Dat is een kleine vooruitgang maar er kan én moet veel meer. Ik zou zeggen: luister naar de behoeften van vrouwen en investeer in hun gezondheidsproblemen. Zij verdienen het om volop mee te doen in de samenleving.’

Handhaven
Maar met regels ben je er nog niet. De rol als handhaver is ook een belangrijke voor de lokale overheid, licht Musa toe: ‘Een andere strijd die we voeren tegen de lokale overheid is voor het handhaven tegen het propageren van genitale verminking. Dat is geweld tegen vrouwen en we willen dat het ook onder de openbare orde valt. In de internationale mensenrechtenverdragen staat dat alle overheden zich hiervoor moeten inzetten, dus ook de lokale. Daar valt handhaven ook onder. De burgemeester is ook verantwoordelijk voor het bewaken van de gezondheid in zijn stad. Genitale verminking valt daaronder. 'Ja, het is een cultureel probleem. Maar het is óók een Nederlands probleem, een gezondheidsprobleem,  een mensenrechtenprobleem, een veiligheidsprobleem, een vrouwenrechtenprobleem, een kinderrechtenprobleem en een strafrechtelijk probleem. Er moet gehandhaafd worden met alle juridische middelen die we hebben: met mensenrechtenverdragen, het strafrecht en het bestuursrecht. En met betekenisvolle actie vanuit de politiek.’

Aandacht
Volgens Musa verdienen deze vrouwen en de problemen dus echt de nodige aandacht: ‘In de samenleving is het: wie kent de weg naar de macht en de media? Heb je iemand in je omgeving die hiermee te maken heeft? Vaak is het antwoord nee en kun je het je minder goed voorstellen. We kunnen ons iets voorstellen bij klimaat en woningnood. Iedereen kent iemand die in de duurzaamheidssector werkt, of we voelen dat het warmer wordt. We zijn daar direct getuige van. Maar wie, die op een positie zit waar beleid wordt gemaakt en beslissingen worden genomen, kent iemand die genitaal verminkt is?’

Lees ook: 

Luister ook: 
Schrijver en journalist Babah Tarawally in Start (2017):