Waarom zijn er zo weinig standbeelden van vrouwen?

Van alle standbeelden die de afgelopen 200 jaar in Nederland onthuld zijn, wordt in slechts 16% van de gevallen een vrouw afgebeeld. Hoezo zo weinig?

Een derde van de kleine 16% afgebeelde vrouwen beeldt een lid van de koninklijke familie uit. ‘Maar juist de gewone vrouw moet op het voetstuk’, stelt beeldend kunstenaar Annet Terberg-Pompe. Volgens haar hoeft een standbeeld niet altijd van een specifiek persoon te zijn. ‘Al staat het maar symbool voor al die vrouwen die wat betekend hebben.’

Waarom zo weinig?
Dat is simpel: volgens Terberg-Pompe is er één belangrijke reden voor het kleine percentage: ‘Kerels hebben een grotere mond; ze pakken het podium en profileren zich door te showen wat ze wel niet allemaal hebben gedaan.’ Vrouwen houden zich, volgens de kunstenaar, vaker op de achtergrond en zijn bescheidener over hun daden, waardoor zij minder snel erkend worden.

Het belang van vrouwen op sokkels
‘Ik denk dat het voor vrouwen heel goed is om een voorbeeld te hebben’, vervolgt Terberg-Pompe. ‘Mensen kijken altijd tegen iemand op, zij ook.’ Goede daden werken aanstekelijk en motiverend: ‘Als je een standbeeld ziet denk je: wat fantastisch dat die mensen dat gedaan hebben, dat wil ik ook!’

Het Vrijheidsbeeld
Ook nu zijn er al vrouwelijke standbeelden; misschien wel één van de bekendste vrouwelijke standbeelden is het Vrijheidsbeeld. Voor dit gevaarte in New York stond de moeder van de ontwerper model. Het was een gift van Frankrijk aan Amerika om de honderdste verjaardag van de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten te vieren. De afgebeelde dame beeldt dus niet een specifiek persoon uit, maar staat voor de vrijheid en kernwaardes van de VS - en voor verwelkoming en vriendschap.

Een standbeeld van Beyoncé?
Welke vrouwen zijn belangrijk genoeg om te laten namaken in beeld? De een zal denken aan Aletta Jacobs, de ander aan Beyoncé. ‘De Amerikaanse rapper Missy Elliott verdient voor mij een standbeeld’, laat hip-hop-artiest Massih Hutak weten in De Nieuws BV. ‘Zij is de meest innovatieve rapper van de afgelopen drie decennia.’ Volgens Hutak heeft haar creativiteit, dans, teksten en styling invloed tot op de dag van vandaag invloed op de popcultuur.

Politicus Matin Abbasi zou Jina Mahsa Amini op het voetstuk willen zien staan. In september 2022 stierf zij na een arrestatie door religieuze agenten. Zij hield zich niet aan de Iraanse regels die voorschrijven dat een vrouw haar hoofd moet bedekken. ‘Voor haar en alle Iraanse vrouwen die al meer dan 40 jaar strijden tegen onderdrukking in Iran.’

Hoofdredacteur van het wetenschappelijke tijdschrift New Scientist Jim Jansen draagt Eveline Crone aan. Deze hoogleraar neurocognitieve ontwikkelingspsychologie doet belangwekkend onderzoek naar onder andere het puberend brein.