Waarom kiezen steeds meer vrouwen voor natuurlijke anticonceptie­methoden?

De anticonceptiepil, een spiraal of hormoonpleister: er zijn verschillende manieren om je te behoeden tegen een zwangerschap. Toch kiezen steeds meer vrouwen* voor een hormoonvrij en natuurlijk anticonceptiemiddel. Maar dat kan gevolgen hebben als je deze niet op de juiste manier gebruikt.

‘Al vanaf mijn twintigste stortte ik om de twee jaar mentaal in. En dan moest ik weer in therapie. Na twaalf jaar wilde ik proberen te stoppen met de pil, omdat ik last had van migraines en hoorde dat dat misschien ook daardoor zou kunnen komen. Na drie maanden was die migraine weg, maar ik merkte heel veel meer. Ik ben me zoveel beter gaan voelen en volgens mij lag het aan de pil. Mijn leven heeft nog steeds ups en downs maar ik voel me gewoon zoveel meer wakker.’

Het is een van de verhalen uit de documentaire Hormonaal. Haast iedereen met een baarmoeder moet op een gegeven moment over een vorm van anticonceptie nadenken. Bijna de helft van de Nederlandse vrouwen onder de 25 gebruikt dan ook hormonen. Dat er een verband is tussen hoe je je voelt en hormonen, dat is bewezen. Maar hoe het nu precies werkt en welke rol synthetische hormonen daarin spelen, is nog onduidelijk.

Toch is deze onduidelijkheid voor veel jonge mensen genoeg reden om online hun (vaak negatieve) ervaring met anticonceptie en de pil te delen. Zo ook tiktokker @semnoah. ‘Geen migraine meer, een hoger libido, geen menstruatiepijn en een minder heftige menstruatie’, luidt de tekst in haar video. Ze noemt het één van de ‘vele voordelen als je stopt met de hormonale anticonceptiepil’. De video heeft meer dan 500.000 weergaven.

Goede informatie over anticonceptie schiet tekort, volgens Patricia Dijkema, eigenaar van Daysy Nederland (retailer van een temperatuurmeter om je menstruatiecyclus in kaart te brengen), en apotheker Nicole Hunfeld. ‘Het is lastig om de juiste informatie te vinden. Als het dan toch onverhoopt misgaat en je meer informatie wilt, ben je aangewezen op de bijsluiter. Naast dat deze erg lang is, bevat het ook geen toegankelijke informatie’, vertelt Hunfeld in De Nieuws BV. Het is duidelijk dat er dringend behoefte is aan verbetering in de informatievoorziening rond anticonceptie.

14% van de jonge vrouwen laat de pil links liggen en kiest voor natuurlijke anticonceptie, blijkt uit onderzoek van Rutgers. Een op de zeven vrouwen maakt deze keuze, omdat ze geen hormonen willen gebruiken. Zij meten bijvoorbeeld hun temperatuur. Doordat je temperatuur tijdens de eisprong iets omhooggaat, zou je kunnen meten wanneer je vruchtbare periode is. Ook de cervicale slijmmethode kan worden toegepast. Als je gaat ovuleren, maakt je baarmoeder namelijk meer slijm aan. Verder zijn er apps (Eve, Flo, Period Tracker) die op basis van jouw menstruatiecyclus een rekenmodel maken. ‘Hoe meer je combineert, hoe veiliger het wordt', vertelt gynaecoloog Carla van der Wijden in Sophie & Jeroen.

Toch blijkt natuurlijke anticonceptie niet altijd even goed te werken: uit rondgang bij abortusklinieken blijkt dat steeds meer jonge vrouwen zich melden bij een abortuskliniek met een ongeplande zwangerschap, omdat ze natuurlijke anticonceptiemethoden onjuist gebruiken. In 2022 zijn er 4500 meer abortussen of zwangerschapsafbrekingen gedaan. Overigens is dit niet alleen de oorzaak van natuurlijke anticonceptie, benadrukt Van der Wijden. ‘We kwamen uit de coronacrisis, dus er werd meer “buiten gespeeld”, zal ik maar zeggen. Er was een recessie, een energiecrisis, dus mensen hebben misschien op basis van die gegevens makkelijker besloten dat de zwangerschap ongewenst was. Natuurlijke anticonceptie kan een rol hebben gespeeld. Maar wat ook een rol kan hebben gespeeld – je hoort al hoe voorzichtig ik ben – is dat er in die tijd in het parlement veel meer aandacht was voor het afschaffen van abortus uit het Wetboek van Strafrecht en de abortuspil. Dat kan allemaal met elkaar verweven zijn.’

Ondanks dat de helft van de Nederlanders ooit in diens leven menstrueert, weten we te weinig over goede anticonceptie en is het voor veel vrouwen* een lange zoektocht naar anticonceptie die voor hen werkt. Slechts veertig procent van de vrouwen vindt dat ze goed geïnformeerd zijn over anticonceptie.

Ook apotheker Nicole Hunfeld ziet dat. ‘Er is zoveel meer dan één anticonceptiepil’, legt ze uit. ‘Op sociale media zie je veel informatie voorbijkomen over bijwerkingen van de pil, zoals depressiviteit. Natuurlijk kun je last krijgen van deze en andere bijwerkingen, en een groep vrouwen krijgt inderdaad last van neerslachtige klachten.’ Toch hoeft dat niet te betekenen dat iedereen daar last van krijgt. ‘Het is best wel afhankelijk per persoon. Bovendien verdwijnen de meeste bijwerkingen na drie tot zes maanden’, vertelt Emma Wortelboer eerder in Emma’s peepshow. Daarom zijn er ‘wel twaalf verschillende soorten pillen en diverse andere methoden’, aldus Hunfeld. De prikpil, de pleister, een staafje en een spiraaltje. ‘Kies de methode die bij jou past, in overleg met je huisarts’, adviseert ze.

* Vrouwen en personen met een baarmoeder.