Kan je een depressie krijgen van de pil?

De anticonceptiepil werkt voor iedereen anders. Terwijl velen profiteren van de voordelen, worstelen anderen met depressieve gevoelens en zelfs suïcidale gedachten. Hoe zit dat?

Trigger warning: zelfdoding, suïcidale gedachten.

Steeds meer vrouwen laten vanwege de negatieve gevolgen de pil links liggen. 'Ik voelde me niet als mezelf, niet als m’n vrolijke zelf’, vertelt content creator Lise van Wijk in Sophie & Jeroen. Nederlandse vrouwen worstelen met het dilemma: stoppen of toch doorgaan? Maar wat doet de pil eigenlijk met ons lichaam? En is stoppen altijd de beste optie?

Het is een klein pilletje, maar de gevolgen van het middel zijn soms groot. ‘Een Deens onderzoek bij zo’n half miljoen vrouwen laat zien dat de pil de kans op suïcidale gedachten en suïcide verhoogt’, zegt neurobioloog en arts Dick Swaab in De Nieuws BV.

De werking hierachter is een ingewikkeld verhaal. Maar simpel gezegd bevat de pil de stof 'progesteron’. Deze boosdoener activeert cellen die zorgen voor een verhoogd risico op zelfdoding, beaamt Swaab.

Psychiater Birit Broekman onderzocht vrouwen die de pil gebruiken en een depressie in de voorgeschiedenis hebben. ‘Wij vonden niet dat deze vrouwen meer depressieve klachten ontwikkelden wanneer ze de pil gebruikten.’

Maar aandacht voor het probleem blijft nodig. ‘Het wil niet zeggen dat bepaalde vrouwen mogelijk wel meer klachten krijgen.’ Maar dat is een specifiekere, kleinere groep vrouwen waar we het over hebben, zegt Broekman.

Onderzoekers van het Nederlands Herseninstituut hopen dat huisartsen bewuster om zullen gaan met deze groep. ‘Gynaecologen houden er al rekening mee, maar huisartsen niet. Dat is ook de reden dat het goed is om het onder de aandacht te brengen’, beaamt Swaab. ‘Het is voor sommige vrouwen nou eenmaal wel een risico.’

Niet voor alle depressieve vrouwen verergeren de klachten door de pil. ‘Een belangrijk voorbeeld zijn de vrouwen met suïcidale gedachten, met name in de week voordat ze menstrueren. Zij hebben juist baat bij de pil’, zegt Broekman. ‘Voor deze vrouwen legt de pil bepaalde hormonen plat, waardoor ze juist heel erg opknappen.’

Het is niet gek dat de effecten van het middel tegenstrijdig zijn. Ieder lichaam is anders. Maatwerk is dan ook het sleutelwoord als het aankomt op het voorschrijven van de pil. ‘Het is belangrijk om een goed gesprek met mensen te voeren voordat ze eraan beginnen’, zegt Swaab.

Depressieve vrouwen hoeven dus niet te stoppen met de pil. Er is alleen meer zorgvuldigheid nodig. ‘Dat de pil niet gebruikt kan worden bij depressieve klachten, daar ben ik het niet mee eens. Omdat veel vrouwen er wel baat bij hebben; óók vrouwen met depressieve klachten’, vult Broekman aan.

‘Soms zijn er geen bijwerkingen, soms zijn er voordelen. In een enkel geval kan je ook meer stemmingsklachten krijgen en als dat het geval is: stop met de pil’, zegt Swaab. Toch wil de arts daar een kanttekening aan toevoegen. ‘Heel belangrijk: kijk of de klachten ook opknappen. Want depressie is een breed begrip; er zijn ook veel andere factoren die daar invloed op hebben. Het kan dus goed zijn dat de klachten blijven, ook als je stopt met de pil.’

• Mind
• De Landelijke Depressie Vereniging
• De Luisterlijn
• ADF Stichting
• Grip Op Je Dip
• KOPP support

Praten over zelfmoordgedachten kan via 0900-0113 en de chat op 113.nl