Tanya is gevlucht uit Oekraïne. Hoe gaat het nu met haar?

Op de tweede dag van de oorlog in Oekraïne (25 februari) ontvlucht de 27-jarige Tanya Serdiuk haar land. In een video van Baksteen vertelt ze aan Yassmina Amghar hoe het met haar gaat.

Yassmina: ‘Hoe zagen de dagen voordat je moest vluchten eruit?
Tanya: ‘Het leven in Kyiv en alle andere steden was normaal. Niemand had verwacht dat dit zou gebeuren. In het nieuws hebben wij vaak gehoord over dat er een oorlog kan komen, maar wij probeerden een gewoon leven te leiden. We gingen naar cafés, restaurants, bioscopen, theaters, met de vrienden afspreken, voetballen, sporten. Niemand kon in zijn ergste nachtmerrie voorstellen dat dit kon gebeuren. In het nieuws werd er onder andere gezegd dat men een vluchtkoffer met medicijnen moest klaarzetten, maar niemand deed dat.’

Yassmina: ‘Wanneer realiseerde je je dat je weg moest?’
Tanya: ‘Op de laatste dag van ons vreedzame bestaan hield onze president laat in de nacht een toespraak. Hij zei: “Mensen, jullie moeten nu stoppen! Als jullie nog maar een stap zetten zal het te laat zijn. Het zal onomkeerbaar worden.” Op dat moment besef je dat hij nog nooit zo emotioneel is geweest. Hij heeft mensen nog nooit op deze manier toegesproken. Dat betekent dat er iets heel ernstigs aan de hand is, en toch wil je het niet geloven. Je vraagt jezelf af: hoe is dit mogelijk? Een oorlog? Je loopt door de straten, spreekt met vrienden af in cafés en restaurants en leeft een normaal leven, terwijl een dag later een oorlog zal beginnen. Op dat moment besef je dat er iets niet klopt, dat er iets gaat gebeuren. Alsnog ga je slapen en je denkt: alles zal goed zijn! Ik sta morgen gewoon op om naar mijn werk te gaan zoals altijd. Maar dan word je om 5 uur ’s ochtends wakker en hoor je ontploffingen en denk je: er zal vast een auto in de buurt kapot zijn gegaan. Je wilt het niet geloven. Maar dan hoor je hetzelfde geluid nog een keer. Steeds opnieuw. Je opent jouw telefoon en leest in het nieuws dat Kyiv wordt gebombardeerd. Kyiv staat in brand. Oekraïne staat in brand. En dan krijg je bericht van jouw vriendje die in het buitenland zit, met de vraag of je zo snel mogelijk spullen wil verzamelen om te vluchten. Je opent je koffer en denkt: wat moet ik meenemen? Dus je neemt de foto’s van je dierbaren en een paar kledingstukken mee. Dat is het. Dan doe je de deur van je huis achter je op slot en besef je dat je wellicht nooit meer terug gaat keren. Zo is het, je doet de deur dicht en stapt het onbekende in.’

Yassmina: ‘Wat voelde je op het moment dat je het hoorde?’
Tanya: ‘Je gelooft het gewoon niet, je hoort de ontploffingen, maar je gelooft het niet. Je denkt: dit is onrealistisch. Dit kan niet gebeuren. Je weet niet wat er kan gebeuren. Je kan naar buiten lopen, door een bom geraakt worden en doodgaan.’
Yassmina: ‘Heb je mensen achter moeten laten in Oekraïne?’
Tanya: ‘Natuurlijk. Iedereen die ik ken. Mijn vrienden, familie en kennissen zijn daar achtergebleven. Iedereen is daar gebleven.’

Yassmina: ‘Kun je mij mee terug nemen naar de dag dat je Oekraïne moest ontvluchten?’
Tanya: ‘Ik had geen idee hoe ik ergens anders moest komen. Hoe ik uit Kyiv moest vertrekken. Ik had het geluk dat ik mensen ontmoette die tegen mij zeiden dat ze naar dezelfde bestemming gingen als ik. Zij namen een Uber. Ik ben met ze meegegaan. Daarna heb ik een metro genomen. Toen ik in de metro zat belde mijn zus om te vertellen dat de militaire basis, bij ons om de hoek, was aangevallen. Vervolgens stap je in een auto die je naar Lviv zou moeten brengen. Maar dan kom je vast te staan in de file, van 07:00 uur tot ongeveer 15:00 uur. Je bent slechts drie kilometer opgeschoven omdat er veel mensen weg willen. Alles staat helemaal vast. Je kunt er niets aan doen. Je hoopt alleen dat je uit deze chaos kunt, maar je leest op het nieuws en je ziet dat de weg richting Lviv niet meer veilig is. Je hoort hier en daar ontploffingen en de chauffeur zegt tegen je: “Ik ga niet verder!” Dan denk je dat het waarschijnlijk je lot is om hier in Kyiv te blijven en dat dit moest gebeuren. En je denkt: oké, dan ga ik nu net als alle anderen in een schuilkelder. Vervolgens raadpleegde ik, zonder al te veel hoop, de website van Oekraïense spoorwegen en zie ik dat daar nog 1 ticket beschikbaar is naar Lviv. Ik rende zo snel als ik kon naar het station om die trein te kunnen pakken. Ik kwam net op tijd aan, twee minuten voor vertrek. Ik liep naar binnen en de deur ging gelijk dicht. Het geluid van de sirenes en alle mensen die met hun eigen spullen lopen, de enorme stroom aan vluchtende mensen die je ziet terwijl je in de file staat, de ambulances die je overal heen hoort gaan, militairen met uitrusting. De treinbegeleider vangt je op en zegt: “Kom binnen, we redden iedereen. Neem gerust plaats, je bent welkom.” Gedurende de hele rit die van vijf uur ’s avonds tot vijf uur ’s ochtends duurt kan je niet slapen, niks doen. Omdat je al die mensen ziet die alles hebben achtergelaten. Je ziet een klein kindje dat iets aan zijn moeder probeert te vertellen. Hij probeert haar op te vrolijken, maar de moeder reageert niet. Het kind is nog klein en snapt het allemaal niet, hij wil alleen spelen. Je kunt niet slapen, je kunt niet uitrusten of jouw hersenen even uitzetten om hiervan afstand te nemen.’

Yassmina: ‘Waarom heb je ervoor gekozen om weg te gaan, terwijl de rest bleef?’
Tanya: ‘Het gebeurde toen ik helemaal in mijn eentje in Kyiv was. Al mijn dierbaren waren in Soemy, dat is ongeveer 300 kilometer bij mij vandaan. Ze zeiden allemaal: “Kom hier maar niet naartoe! De Russen zijn de stad al binnengetreden. Je kan hier gewoon niet meer naartoe!”'
Yassmina: ‘Zijn al je dierbaren veilig?’
Tanya: ‘Het is lastig te zeggen of ze veilig zijn, want je weet niet wat er op ieder moment kan gebeuren. Wanneer jouw dierbaren je appen dat ze in de schuilkelders zitten omdat er gebombardeerd wordt, weet je niet waar je aan toe bent.
Als je ouders zeggen dat ze thuis zijn en de ontploffingen achter om de hoek hoorbaar zijn, kan je niet zeggen of ze nu veilig zijn. Je weet niet of dat vliegtuig dat bombardeert niet een bom op het huis van jouw ouders laat vallen. Tijdens de oorlog kan je je nergens veilig voelen.’

Yassmina: ‘Kan je uitleggen hoe dit voor jou voelt?’
Tanya: ‘Het is een gevoel dat je niemand gunt omdat je altijd in angst leeft. Je bent continu gespannen omdat je niet weet of er opgenomen gaat worden als je belt. De telefoon gaat over en je hoort een piep, nog een piep en je weet gewoon niet of er opgenomen gaat worden. Het is erg eng als je niet weet hoe het gaat met je ouders en met iedereen die daar is achtergebleven.’
Yassmina: ‘Hoe voel je je tegenover het feit dat je dierbaren daar zijn en jij hier?’
Tanya: ‘Het is een enorme angst. Je kunt niets doen. Je kijkt continu op je telefoon want als je na vijf minuten niets hoort van je broer, vader of moeder dan krijg je gekke gedachten in je hoofd. Plotseling denk je: stel dat er niets meer over is daar en je niemand meer hebt om te berichten. Je wil gewoon dat al jouw dierbaren in leven blijven. Dat is het. Je wil gewoon dat ze leven.’