Stropen: hoeveel dieren- en mensenlevens moet het nog kosten?!

Dat stropen jaarlijks het leven eist van vele olifanten, neushoorns en andere wilde dieren is bekend. Maar dat ook veel mensen de strijd om de dieren te beschermen niet overleven is minder bekend.

‘Ik hoop dat niemand meer op deze manier het leven verliest, maar ik vind dat je er heel ver in moet gaan’, vertelt Marjet Young, die vorig jaar haar man verloor – hij werd vermoord in zijn strijd om dieren te beschermen tegen stroperij.

Vorig jaar werden er meer rangers vermoord dan ooit tevoren – onder wie de man van Marjet, Rory Young.

Wildlife neemt af
Ze ontmoet hem wanneer ze als toerist op safari gaat. Ze worden verliefd en besluiten samen verder te gaan met het werken met wildlife. Maar al snel valt ze iets op: ‘Op elke plek waar we werkten, hebben we gemerkt dat het steeds moeilijker was om olifanten of neushoorns tegen te komen’, vertelt ze bij Op1. Het wildlife nam af, ‘heel duidelijk’. Het aantal grote wilde dieren in Afrikaanse natuurparken als Masai Mara en Serengeti is tussen 1970 en 2005 met 59 procent afgenomen, schrijft Joop in 2010. De reden? Gebrek aan financiële middelen om de dieren te beschermen, toename van de bevolking en de jacht.

Onveilige landen
Rory besluit zijn bevindingen op te schrijven. Online brengt hij mensen op de hoogte van de afnemende dierenpopulatie. Ze richten een stichting op, waarmee ze in verschillende Afrikaanse landen actief zijn. En dan met name de landen die andere organisaties mijden. ‘Rory heeft altijd gezegd: “Er zijn al genoeg organisaties in de semi-veilige landen, zoals Zuid-Afrika en Kenia.” Daarom hebben wij ons altijd gericht op landen waar dat niet zo was, zoals Malawi, de Centraal-Afrikaanse Republiek en Mali. Op plekken waar mensen er nog niet zo mee bezig waren, of het niet kennen.’

Gevaarlijk werk
Dat is echter niet zonder risico. ‘Op een gegeven moment merkte ik dat ik achtervolgd werd als ik de kinderen van school ging halen en dat ik rare telefoontjes kreeg.’ Ze besluit samen met de kinderen te vertrekken uit het gebied. Rory blijft.

Waarom wordt er nog gestroopt?
Bekend zijn de zogenaamde trophy hunters:mensen die in ruil voor een flinke smak geld dieren mogen afschieten. Maar vaker nog is iets anders de oorzaak: armoede. ‘Rory kwam ook vaak kinderen tegen die door papa of mama gestuurd worden, omdat ze gewoon honger hebben.’ Ook wordt er veel gestroopt door mensen in dienst van terroristische organisaties: ‘Het grote geld.’ In West-Afrika valt het grootste deel van de stropers onder die laatste groep. ‘Het zijn voornamelijk de jihadisten die het doen – gelinkt aan IS of Al Qaida. Die stropen daar om er terroristische aanslagen mee te financieren’, legt goede vriend en collega van Rory, Erik Groenendijk, uit.

Wapens
Omwille van de veiligheid is het dus noodzakelijk om wapens de dragen. Zo vertelt ook JC Strauss van de Anti Poaching Unit in Zuid-Afrika in Trippers: 'De meerderheid van de stropers draagt wapens en je kan ze op ieder moment tegenkomen. Als het tot een confrontatie komt, dan zullen er doden vallen. Als het nodig is het vuur te openen, dan doe we dat.’

Meerdere keren komen Rory en zijn collega’s in vuurgevechten of hinderlagen terecht. ‘Je vecht in zo’n conflict tegen jihadisten. Je moet jezelf wel kunnen beschermen’, vertelt Groenendijk. Daarnaast maken ze gebruik van speurhonden om zowel explosieven als ivoor op te sporen.

De laatste missie
Op een dag gaat Rory op een missie in Burkina Faso – een gevaarlijke missie. ‘De avond ervoor had hij me nog gebeld’ – zoals hij dat altijd deed als hij op een missie ging. Toen ze een tijdje niets meer van hem hoorde, was Marjet daarom ook niet al te ongerust. ‘Mijn zoon zei ook: “Papa redt zich overal uit, dat doet hij al jaren. Hij weet precies wat hij doet.”’ De volgende dag ontvangt ze bericht dat zijn lichaam gevonden is. ‘Niemand weet precies wat er gebeurd is. Er was een trainer die het heeft overleefd. Die vertelde dat de voorgroep werd aangevallen. Een aantal rangers zijn gewond geraakt. Rory was verpleger, dus besloot zich daarmee bezig te houden.’ Ze gingen ervan uit dat de aanval voorbij was, maar wat ze niet wisten is dat de aanval zich verplaatst had naar achteren. ‘Daar werd Rory - met de twee journalisten die met hem mee waren – aangevallen. Een van hen werd al snel geraakt. Rory wilde daarbij blijven en heeft de andere rangers verteld weg te gaan. Hij is bij de journalisten gebleven. Dat is heel fout afgelopen. Wat er daarna precies gebeurd is, weten we niet.’

Waarom gaan Marjet en Erik door?
‘Als je ziet wat voor leed de dieren wordt aangedaan en je kunt wat doen, dan vind ik ook dat je wat moet doen’, aldus Erik. Maar hoe ver ga je dan? ‘Ik hoop dat niemand meer het leven op deze manier verliest, maar ik vind dat je daar heel ver in moet gaan. Dat was mijn man zijn missie. Hij begreep ook de gevaren. Maar hij wist: als we allemaal niets doen dan krijgen mijn kinderen en kleinkinderen de wereld niet meer mee zoals ik deze heb gekend. Het zijn natuurlijk niet alleen de dieren, want het heeft ook invloed op ons bestaan. Hoe zwaar en hoe moeilijk het ook is; hij moet niet voor niets gestorven zijn.’