Lichtpuntjes in de nieuwe puinhoop | Joop.nl

Een mokerslag is het natuurlijk, de verkiezingsuitslag, al had Maurice de Hond er al voor gewaarschuwd. In Rotterdam bijvoorbeeld heeft een derde van de kiezers gekozen voor een van de populistische partijen FvD, PVV of DENK. Dat zijn mensen die afscheid hebben genomen van de normale democratische politiek of er nooit in geïnteresseerd waren. Net zoals hun partijen. We dachten dat de PVV een vreemde eend was omdat het een partij is zonder leden maar het blijkt nog gekker te kunnen. FvD en DENK deden mee aan provinciale verkiezingen zonder dat bekend was wat hun programma is en soms zelfs niemand hun kandidaten kent. Aan debatten namen ze niet of amper deel. Ze paraderen voor de camera’s, hunkerend naar de macht maar ongeïnteresseerd in het systeem.  

Toch zijn er lichtpuntjes, al zijn het zwak flakkerende vlammetjes. Een lichtpunt is natuurlijk de ondergang van de PVV. De man die voortdurend beweerde dat hij de grootste zou worden, door minachting te tonen voor iedereen die het niet hem eens is, is uiteindelijk door de kiezers massaal gedumpt. Ze zijn weggebleven of overgelopen naar de zoveelste nieuwe loot aan de extreemrechtse stam. Nu is Baudet de nieuw messias want dat is nu eenmaal hoe dit soort bange kiezers denken: er is een gevoel van onheil en er is slechts een man die dat kan oplossen, in plaats van zoveel mogelijk mensen met elkaar. Het politieke benul van een Hollywood blockbuster.

Een ander lichtpunt is dat van alle verkiezingen die Baudet kon winnen dit voor hem de meest ongunstige is. Hij krijgt er in één klap een enorm aantal actieve vertegenwoordigers bij. Alleen al in de Eerste Kamer komt een fractie van twaalf personen. Daarnaast in de provincies tal van pluchejagers die met een beetje geluk straks vooral op elkaar gaan mikken. Want dat leert de ervaring: dit soort ‘politiek geïnteresseerden’ is vooral bedreven in ruzie zoeken.

Op dat laatste gebied is er maar een voorbeeld van een populistische partij die het eigen uiteenvallen heeft weten te voorkomen en dat is Leefbaar Rotterdam. Dat is weliswaar een bondgenoot van FvD maar toch een heel andere partij met veel minder extremisme in de gelederen. Het zou kunnen dat Baudet zijn partij weet om te vormen tot een vergelijkbare rechts-populistische landelijke partij, maar dat gaat hem niet lukken als hij met het fascisme blijft flirten.

Nog een lichtpuntje – toegegeven, ze worden wel steeds zwakker – is dat er niet direct nieuwe landelijke verkiezingen zullen komen. Geen coalitiepartij die nog zal willen breken terwijl het kabinet nu wel afhankelijk is van de linkse partijen in de Eerste Kamer. Dat is gunstig voor het echte klimaat en voor het sociaal-economisch klimaat.

En tot slot het lichtpuntje dat nog aangestoken moet worden. De verkiezing van Trump heeft in de Verenigde Staten geleid tot een herwaardering van linkse idealen en mobilisatie van progressieve krachten. Benieuwd of dat hier ook gaat gebeuren. Die 45.000 mensen op de Dam waren een goed begin. Zo niet, dan vrees ik de echte duisternis. Maar nog is Nederland voorlopig niet verloren.