Levy (22) heeft ADHD: 'Het is nooit stil'

Van superdruk, naar superfocus, naar superafgeleid en dat allemaal binnen dertig minuten. Herken je dit? Dan is er een kans dat jij te maken hebt met ADHD (Attention-Deficit-Hyperactivity-Disorder).  

‘Ik wist al best wel vroeg dat ik ADHD had’, vertelt de Amsterdamse Levy (22) in De Bovenkamer. Samen met Sahil Aissa staat hij in de coffeeshop waar hij werkt. ‘Ik denk dat ik nog maar vijf of zes jaar oud was toen mijn vader tegen mij zei dat het hem opviel dat ik nooit rustig kon lopen. Ik deed altijd alles rennend of springend.’ Het bewegelijke karakter van Levy viel zijn school destijds ook op. Het duurde dan ook niet lang voordat de ouders van Levy met hem in gesprek gingen. Na een tijdje bleek dat Levy zijn drukke karakter te danken had aan ADHD. Maar wat is dat nou eigenlijk? 

Wat is ADHD?

‘ADHD is een neurobiologische ontwikkelingsstoornis die gekenmerkt wordt door een ander ontwikkelingsniveau van drie punten: aandacht, impulsiviteit en hyperactiviteit’, legt psycholoog Karima Abidi uit in De Bovenkamer.  

• In Nederland vertoont 2 tot 3% van de bevolking kenmerken van ADHD. 
• Onder kinderen en jongeren wordt ADHD ongeveer twee tot drie keer zo vaak vastgesteld bij jongens dan bij meisjes. 
• Het aantal ADHD-diagnoses is toegenomen over tijd. 

Hoe ADHD precies ontstaat is lastig vast te stellen. De grootste risicofactor is waarschijnlijk erfelijkheid, dus als jouw vader of moeder ADHD heeft is de kans best groot dat jij dat ook hebt. De eerste symptomen ontstaan vaak al op jonge leeftijd. Kinderen kunnen moeilijk op hun stoel blijven zitten, rennen continu rond of dagdromen weg bij de schoollessen. Bij jonge kinderen valt de stoornis vaak op vanwege impulsief en hyperactief gedrag.  

Op volwassen leeftijd zien we het terug doordat mensen met ADHD moeite hebben met plannen en het organiseren van het dagelijks leven. ‘Simpele taken’ zoals koken, schoonmaken en de was doen worden vaak vergeten of als lastig ervaren. Voor mensen in de naaste omgeving zonder ADHD is dit vaak onbegrijpelijk. Terwijl degene mét ADHD zichzelf er gewoon echt niet toe aan kan zetten.  

Wat merk je als je ADHD hebt? 

‘Wat ik heel erg merk is dat je pieken en dalen hebt in je productiviteit in het algemeen’, begint Levy. ‘Dus stel je voor: je hebt een tentamen maar je moet ook nog werken en in het weekend wil je uitgaan. Dan merk je dat de simpele taken in je leven, zoals het opruimen van je kamer, daar echt onder gaan leiden.’ Wat Levy hier beschrijft is, zoals hij het zelf noemt, één van de dalen. Een kenmerk van ADHD is echter ook dat momenten van chaos worden gevolgd door extreme focus of motivatie.  

‘Ik kan ook ineens een ontzettende piek hebben. Dan denk ik om elf uur ‘s avonds: ik ga nu mijn kamer opruimen, ik ga dingen voor school doen en ik ga mijn hele maand alvast vooruit plannen.’ Maar de schommeling tussen deze pieken en dalen kan erg vermoeiend zijn. Het lijkt soms alsof het brein niet kan kiezen tussen chaos of stabiliteit en dat zorgt ervoor dat er continu gedachtes zijn. ‘Het is nooit stil’, zegt Levy dan ook. 

Wat zijn de vervelende kanten van ADHD?

‘Je bent continu met zoveel bezig dat je eigenlijk met niks bezig bent. Je ziet soms door de bomen het bos niet meer.’ Hoe dat precies werkt beschrijft Levy hieronder aan de hand van zijn gedachtes.  

‘Als ik een tentamen heb dan schieten er heel veel gedachtes door mij heen. Het begint met: oké, ik heb een tentamen, wanneer begint dat? Dan denk ik: wanneer heb ik dat? Vervolgens twijfel ik aan mezelf en twijfel ik of ik de datum wel goed heb. Ik wil dan checken of ik het in mijn rooster kan zetten en dan ben ik daar uiteindelijk weer heel lang mee bezig. En zo shift het dan de hele tijd. Terwijl datgene waar ik me eigenlijk op moet focussen, namelijk op tijd beginnen met leren, compleet naar de achtergrond verschuift.’  

Kan ADHD behandeld worden? 

Helaas kun je niet over ADHD heen groeien. Het enige wat je dus kunt doen is ermee leren leven. ‘De gedachtes stoppen niet’, zegt Levy dan ook. Om meer structuur te krijgen slikken veel volwassen ADHD’ers medicatie. Maar naast medicatie zijn er nog genoeg andere manieren om rust in het hoofd te krijgen.

• Mindfulness 
• Vaardighedentraining 
• Sporten

Fysieke beweging is iets waar Levy ook graag mee bezig is. ‘Tijdens het sporten kan ik me focussen op één specifieke taak en dat is fijn. Want het is dan eindelijk alsof je één stroom van gedachtes hebt in plaats van vijftien tegelijkertijd.’ Eén stroom van gedachtes in plaats van een heleboel, dat klinkt fijn. Misschien kan Levy dan toch af en toe even zijn rust vinden. En anders lukt het misschien in de coffeeshop waar hij werkt.