Floortje Dessing: ‘Op de laatste avond van het jaar bedenk ik me wat de meest memorabele levenslessen zijn die ik dit jaar heb geleerd’

De zon gaat vlammend onder boven de Golf van Nicoya, die ik vanaf het balkon van mijn hotel zie liggen. Hier in Costa Rica is alles intens qua kleur: de feloranje en roze bloemen die hier overal langs de weg bloeien, de diepgroene bladeren in het regenwoud, en dus ook de zonsondergang. Felrode strepen worden afgewisseld met diepgeel, met her en daar zelfs wat lichtpaarse banen. Morgen zal ik naar huis gaan: iets waar ik na al die jaren nog steeds enorm naar uit kan kijken, hoe vaak ik ook op pad ben gegaan de afgelopen decennia.

Heel wat sociale gebeurtenissen heb ik aan me voorbij moeten laten gaan door het wonderlijke reizende leven dat ik heb gekozen, maar kerst is heilig. Zo lang als ik me kan herinneren ben ik steevast in Nederland, al arriveer ik soms pas op de 24ste december in de avond op Schiphol. Tot een jaar of vijf geleden betekende kerst met de hele familie inclusief alle kleinkinderen aanschuiven aan de lange tafel bij mijn ouders, maar sinds mijn vader de 90 is gepasseerd en hij niet meer goed functioneert in grote groepen, hebben we dat teruggebracht naar een kleine setting.

Maar er is nog een traditie waar ik al jaren aan vasthoud: op de laatste avond van het jaar bedenk ik me wat de meest memorabele levenslessen zijn die ik dit jaar heb geleerd. Lessen die ik ook deel in Floortje naar het einde van de wereld en waarvan ik hoop dat ze mensen inspireren, ontroeren of simpelweg even aanraken. Kleine wijze parels of grote waarheden. En wat mij betreft de reden dat ik dit programma maak, in een wereld die steeds jachtiger, onrustiger en onbegrijpelijker lijkt te worden. Het geeft mij in elk geval rust dat er nog steeds zo veel mensen zijn die zich niet gek laten maken door de waan van de dag en focussen op de dingen die echt belangrijk zijn en de mens gelukkig maken.

Zo was daar Rogier: Nederlands als wat, maar sinds jaar en dag woonachtig in Japan waar hij de titel ‘washi master’ draagt, meester in het maken van Japans papier. Hij liet me zien dat je met een drukke geest vol gedachtes juiste dingen moet doen die tot rust dwingen. Japans papier maken bijvoorbeeld, een proces waar je maanden voor uit moet trekken, en een engelengeduld voor moet hebben, maar voor hem de ideale remedie tegen de drukte in zijn hoofd.

Ook was daar het gezin van Brent; een witte Zimbabwaan, jarenlang een zeer gerenommeerd leeuwenonderzoeker, die nu met vrouw en zoontje Ollie in een afgelegen dorpje in Zimbabwe woont, waar zijn kind als enige witte naar een zwarte school gaat. En ondanks zijn twaalf jaar al zo’n wijs joch is, die elke dag anderhalf uur heen en weer terugloopt naar school, net zoals z’n vriendjes dat ook doen die geen auto hebben. Brent en z’n vrouw weten dat het geen zin heeft om bang te zijn, ondanks dat de kinderen regelmatig wilde dieren passeren; laatst nog een roedel leeuwen. Juist door midden in de natuur te leven, hebben ze hun kind zo veel kennis, wijsheid en verantwoordelijkheid meegegeven, dat ze weten dat hij zich zelf kan redden, ook als hij straks in de westerse wereld wil gaan wonen. En dat geeft zo veel rust.

En dan was er Elena, die haar jachtige bestaan als journalist en VN-medewerkster opgaf, om zeventien jaar lang een vuurtoren op te knappen op een piepklein eiland in het gure noorden van Noorwegen. Zij liet me zien dat we als mens niet bang moeten zijn voor de duisternis in ons leven, in haar geval ook letterlijk omdat ze woont in een gebied waar de helft van het jaar de zon zich amper laat zien. Vanaf het moment dat ze op het eilandje ging wonen, ging ze zo veel mogelijk ’s avonds de duisternis in om te leren wat de geluiden waren die ze hoorde en de schaduwen te herkennen. En dat maakte haar sterker om het daar alleen te redden. ‘Laat die duisternis je als een deken omhullen, en je zal zien dat hij je kan troosten’ zei ze me. Zoals het haar troostte na de zelfverkozen dood van haar broer, meer dan twintig jaar geleden.

Hier in Costa Rica is de zon ondertussen onder gegaan en treed de duisternis in. Tijd om eindelijk naar huis te gaan.

Deze column verscheen eerder in de VARAgids. Als eerste lezen? Word abonnee.