Zeldzaam drijvend waterweegbree doet het goed

De landgoederen in West-Kempen liggen op een breuklijn en daarom komt overal zuiver, ijzerrijk kwelwater omhoog. Door de speciale samenstelling van het water vind je hier het zeldzame drijvend waterweegbree. Op de landgoederen vind je de grootste populatie van Europa.

Een aantal beken in en rondom de landgoederen zijn beschermd als Natura 2000-gebied. Dat is grotendeels te danken aan één plant: het drijvende waterweegbree. Het is een zeldzame en bedreigde soort waarvan het bolwerk in Noord-Brabant ligt. Ze is de afgelopen decennia sterk achteruitgegaan en staat inmiddels op de Rode Lijst.

Drijvende waterweegbree kent verschillende, in elkaar overlopende verschijningsvormen die samenhangen met de waterdiepte en dynamiek ter plekke. In diep (meren) of stromend water (beken) worden dichte matten met rozetten gevormd, met alleen ondergedoken lijnvormige bladeren. In ondiepe delen van vennen en plassen ontwikkelen zich vanuit deze rozetten bloeiende planten met kenmerkende drijfbladeren. Op periodiek droogvallende oevers ontwikkelen zich planten met gesteelde bladeren die vaak uitbundig bloeien. Het is een mooie plant om te zien met witte bloemen. De bloeitijd loopt van mei tot augustus, dus met wat geluk zien we nog wat bloeiende planten.

Dat de plant hier voorkomt, is typisch voor de kenmerkende grondwatersituatie. Door het breuksysteem dat onder de grond ligt, heb je hier diepe grondwaterstromingen. Dit geeft aan het oppervlak een bepaald soort kwel waar de plant het goed op doet. De beken hier zijn relatief schoon en ijzerhoudend, dat fosfaten bindt. Er is ook wat stroming en het habitat is aan de zuurdere kant, waardoor je minder concurrentie van andere soorten hebt. De populatie hier bij de Kempische Landgoederen is dan ook de grootste populatie in Europa.

Het drijvend waterweegbree is een doelsoort die behouden moet worden. Omdat het een plant is die je veel in kale pionierssituaties tegenkomt, werd dit vroeger kunstmatig in stand gehouden door oevers te maaien. Het Waterschap gaat nu naar eigen zeggen een nieuw tijdperk in van beekbeheer. Door het laten meanderen van de beek krijg je natuurlijke processen terug: meer stroming, sedimentatie en kale plekken die spontaan ontstaan. De nieuw afgeslagen of gesedimenteerde plekken zijn perfect voor het drijvend waterweegbree.

Kijk zaterdag 16 september 2023 naar de uitzending over West-Kempen om 19.15 uur op NPO 2!