Wat is er aan de hand in Afghanistan?

Deze week viel de Afghaanse hoofdstad Kaboel en werd door de Talibanstrijders de overwinning uitgeroepen vanuit het presidentiële paleis. ‘Gisteren was de zwartste dag van mijn leven’, vertelt Seweta Zirak bij Op1. Zij groeide op in Afghanistan.

Ziraks familie is woonachtig in Kaboel, vertelt ze bij Op1. ‘Ze wachten op bericht, zodat de monsters kunnen zeggen wat de regels zijn en ze zich daaraan kunnen houden. Ik zal niet zeggen dat de menselijkheid heeft gefaald, maar mensen met macht hebben gefaald.’ Haar familie zit vast in de stad en van haar neven, die tot zaterdag hebben gevochten, heeft ze helaas niets meer gehoord.

Documentairemaker Sinan Can was begin mei in Afghanistan voor de documentaire 9/11, vertelt hij bij De Nieuws BV: ‘Ik was op 1 mei in Kandahar. Toen begon de terugtrekking van de Amerikanen. Toen voelde je al de spanning. Mensen zeiden: "Dit gaat niet goed afgelopen." Zij waren al min of meer bezig met oplossingen. Of ze ertussenuit konden. Die spanning voelde ik ook later in Herat en Kaboel, waar ik destijds ook nog ben geweest.’

Kandahar was in handen van de regering, maar in het buitengebied kon Sinan Can in mei al niet meer werken: ‘Dat is waar de Taliban al zat. Mensen zeggen vaak: "De Taliban is terug, maar ze zijn nooit weggeweest."’

Volgens Sinan zijn het vooral de vrouwen die het heel zwaar hebben nu: ‘Ik ontvang vele berichten en belletjes van huilende mensen met de vraag of ik wat voor ze kan doen. Ik zou alles voor ze willen doen, maar ik weet niet hoe. Ik sprak ook vrouwen in Herat en die zeggen dat ze niet meer welkom zijn op de universiteit. Hoewel de Taliban uitspreekt dat ze vrouwenrechten zullen respecteren.’ Daarnaast heeft de Taliban geen centraal gezag, dus ze kunnen niet bepalen wat in uithoeken van het land gebeurt, licht Sinan toe: ‘Als er een leider in een bepaalde provincie wraak wil nemen omdat iemand met de Amerikanen heeft samengewerkt, dan gebeurt dat ook. Ook die verhalen hoor ik.’

Voor de documentaire Mijn 9/11 heeft Sinan vele mensen gesproken, waarvan sommigen al de mogelijkheid zagen om het land te ontvluchten: ‘Maar een van mijn bronnen zit er nog wel. Daarvan gaan we het interview niet gebruiken. Anders brengen we die bron in gevaar. Die zit vast in een van die steden.’