Moet Nederland excuses aanbieden voor zijn slavernijverleden?

Nederland heeft spijt van zijn slavernijverleden, er is een herdenking, maar geen excuses. Wordt het niet eens tijd?

‘Diepe spijt, neigend naar berouw.’ Dit waren de (ongetwijfeld weldoordachte) woorden van toenmalig minister Roger van Boxtel (Binnenlandse Zaken) namens Nederland over ons slavernijverleden in 2001. Daarbij bleef het, er kwam geen formeel excuus namens ons land, ook niet nadat burgemeester Ahmed Aboutaleb van Rotterdam vorig jaar opriep tot nationale excuses.

Nu wil een meerderheid van de Amsterdamse gemeenteraad als eerste gemeenteraad van Nederland excuses aanbieden voor de slavernij. De excuses moeten worden aangeboden aan ‘alle mensen en nazaten die last hebben gehad van de slavernij’.

Prima stap
Don Ceder (ChristenUnie) is een van de ondertekenaars van het initiatiefvoorstel. ‘Excuses hangen al jaren in de lucht. We hebben jaarlijks het Keti Koti Festival, waar ook een speech wordt gegeven,' zegt hij in De Nieuws BV . 'Al jaren is het de vraag wanneer en hoe excuses zullen plaatsvinden. Het is belangrijk dat Amsterdam daarin de verantwoordelijkheid neemt. Omdat de stad bepaalde aandelen heeft gehad in de kolonie Suriname.’ Ceder wil onderzoek doen naar dat aandeel. ‘Je moet weten waar je excuses voor maakt.’ De kwestie speelt al jaren – op gemeentelijk en landelijk niveau. Veel steden en landen gingen Amsterdam voor in het aanbieden van excuses. ‘Volgens mij is dat een prima stap.’

Fatsoen
Tim Versnel, VVD-raadslid in Rotterdam (de stad van Aboutaleb) is geen tegenstander van onderzoek naar de zaak, maar wel van het aanbieden van excuses. ‘Een verkeerde stap,’ zegt hij. ‘Omdat het de schuld legt bij mensen die er helemaal niet schuldig aan zijn: mensen die vandaag de dag leven.’ Ceder: ‘Ik denk dat we ons vergissen in hoe lang dit al speelt. Ik kom zelf uit de Surinaamse gemeenschap; het is elk jaar de vraag welke woorden er dit jaar weer gebruikt worden bij de herdenking van de slavernij, om het maar niet over excuses te hebben.’ Ceder beschrijft een ‘acrobatische dans die elk jaar plaatsvindt, ook dit jaar weer, waarschijnlijk. Mensen vergissen zich in hoe dit wordt ervaren: vernederend. En als een gebrek aan fatsoen.’