Emma Wortelboer is nieuwe presentator Je Zal Het Maar Hebben: 'Ik probeer alles te benoemen. Daar ben ik ook niet bang voor'

Patrick Lodiers, de eerste presentator van Je Zal Het Maar Hebben, in gesprek met de vrouw die het stokje dit seizoen overneemt van Jurre Geluk.

Je zwangerschap: Je zal het maar hebben! Hoe gaat het?
'Ja, m’n baby. Het voelt als zo’n alien , als een buitenaards wezen dat zo uit je huid probeert te kruipen.'

Een alien klinkt best eng.
'Ja, het is ergens ook eng natuurlijk. Het is van jou, maar het is ook z’n eigen wezen. Ik vind het wel gezellig, er gebeurt de hele tijd wat.'

Gek idee dat er echt iets in je zit.
'Ja, dat is heel raar. Ik vergeet het ook vaak. Dan voel ik een voet en dan denk ik weer: O ja, er zit een soort wezen in me. Heel vreemd.'

Los van wat er in je groeit, hoe is het met jouzelf, nu je hoogzwanger bent?
'Chill eigenlijk. Ik heb nergens last van. Ik slaap heel veel, ik eet, ik drink, ik game. Ik ben alles aan het ordenen en organiseren. Nestelen, schijnt dat te heten.'

Er zijn al heel veel afleveringen van Je Zal Het Maar Hebben gemaakt, maar volgens mij nog nooit een over zwangerschap en zwangerschapsmankementen.
'Inderdaad. Misschien omdat het een tijdelijk ding is. Alle JZHMH-mensen hebben een zeldzame aandoening for life. Zo’n zwangerschap is toch maar negen maanden. Stel dat er iemand ­permanent zwanger zou zijn, dat zou wel echt kut zijn. Ik zou dit niet voor altijd willen.'

Ik heb wel een keer iemand geïnterviewd die bij de bevalling allemaal complicaties kreeg, maar dat ga ik jou niet allemaal uitleggen.
'Nee, dat is niet fijn hè. Dat is ook idioot, doordat ik nu dit programma maak ben ik tot de realisatie gekomen dat er van alles mis kan gaan. Dat er zo veel shit gewoon fucked-up kan zijn.'

Je moet het anders zien: lichaam en geest zijn zo complex, het is ongelofelijk dat het heel vaak heel goed gaat. 'Klopt, alleen dit programma zoomt vooral in op de momenten dat dat even niet aan de hand is. Met alle testen en echo’s krijg je al heel veel uitsluitingen of bevestiging dat het goed gaat, maar er zijn zo veel dingen die in een later stadium fout kunnen lopen. Dus het is een heel fijn programma om te maken als je zwanger bent, echt heel rustgevend (grinnikt).'

Wat verwacht je van de bevalling?
'Ik verwacht dat dat heel naar gaat zijn. Heel pijnlijk. Maar goed, iedereen doet het, iedereen kan het, dus ik zal het ook wel kunnen. Dat is een beetje m’n instelling. Soms zeggen van die mannen grappend: "Er is er nog nooit eentje blijven zitten". Dat heb ik al zo vaak gehoord ondertussen.'

Wanneer ben je gevraagd voor Je Zal Het Maar Hebben?
'In het voorjaar. Ik ben al eens eerder al gevraagd. We kwamen toen tot de conclusie dat ik niet sympathiek, geaard en rustig genoeg was om het programma te dragen. We hebben het even geparkeerd, maar toen de vraag nog een keer kwam, vroeg ik me af of dit wel het goede moment was. Nu weet ik dat het heel goed bij me past.'

Waarom?
'Ik heb een bepaalde nieuwsgierigheid en ik kan heel goed naar alledaagse dingen vragen. Dus niet alle complexe zaken van het leven bevragen, maar juist naar heel simpele handelingen en gedragingen vragen waar mensen met een aandoening tegenaanlopen. Ik probeer alles te benoemen. Daar ben ik ook niet bang voor. Ik dacht in eerste instantie dat ik eigenlijk niet zo geïnteresseerd zou zijn in medische kwalen, maar eigenlijk zijn dat best interessante dingen om te weten.'

Te meer ook omdat het programma om meer gaat dan alleen kwalen of ziektes en beperkingen, maar vooral over wat deze mensen allemaal nog wél kunnen. Dat vind ik zo te gek aan het programma. Ze willen laten zien dat ze méér dan hun ziekte zijn.
'Exact, dat had ik onderschat. Hoe ga je om met het feit dat je in een rolstoel zit, niet kan slikken of niet kan knipperen? Hoe doe je dat als je in de trein in slaap valt met open ogen, en mensen denken dat je dood bent, in wat voor situaties beland je dan? Dat vind ik leuk.'

Toen je voor de tweede keer gevraagd werd, had je dus het idee dat dit een betere tijd was.
'Ja, omdat ik heel lang vooral tv heb gemaakt die over mij gaat, of heel erg vanuit mij gedreven was, dacht ik dat dat m’n enige kracht was. Ik dacht dat ik de mensen te kort zou doen, omdat ik zelf heel overheersend ben. Ik trek altijd de aandacht naar me toe, bewust of onbewust, het gebeurt gewoon. Dus ik dacht dat JZHMH dat helemaal niet kon gebruiken, dat hield me tegen. Inmiddels is dat veranderd, misschien omdat ik volwassener ben, ouder, wijzer, zwanger. Het is nu eigenlijk het perfecte moment voor mij om dit te gaan doen.'

Is het ook gelukt om jezelf wat meer op de achtergrond te zetten? En dus degene die iets heeft het hoofdpersonage te maken?
'Dat mag de kijker beoordelen, maar ik vind van wel. Ik heb heel vaak dat ik naar mezelf kijk en cringe, dan zou ik dingen achteraf anders hebben gedaan. Maar nu heb ik voor het eerst dat ik naar de montage kijk en denk: dit is de best mogelijke uitkomst. Dat vind ik wel heel fijn.'

Moest je je ook weer verplaatsen in degene die in de aflevering zit? Dat je hetzelfde ervaart?
'Ja, maar het kan niet altijd. Het hoort bij het format, maar je moet het niet gaan doen om het doen. Ik kon ook niet alles meedoen. We hadden een jongen, Bert, die heeft spasmes. Ze wilden mij dat laten ervaren met elektroden, maar dat kon niet vanwege mijn zwangerschap.'

Wat was het grootste leed dat je op die manier hebt ervaren?
'Met Moreno, hij heeft sikkelcelziekte. Dat is echt het kutste denk ik.'

Daar hangt ook zo’n groot taboe omheen.
'Ja, heel erg. Het is echt verschrikkelijk. Hij ervaart werkelijk alle vormen van pijn als hij een crise heeft. Het is niet alleen knijpende pijn, maar ook jeukende, brandende en stekende pijn. Eigenlijk alle soorten pijn die je je kan bedenken keer tienduizend. Ik had een "pijndoos" meegenomen, met allemaal spullen om mij pijn te doen, zodat hij mij kon laten voelen hoe het voor hem is. Het was echt verschrikkelijk. Ik zat op de bank met m’n voeten in een bak ijs, dat was het ergste, maar ik had ook prikkeldraad om m’n arm, brandnetels, jeukpoeder. Als ik net gewend was drukte hij het weer aan, hij voelt het zelf ook in een soort fases komen. Terwijl dat allemaal gaande was hadden we nog een heel intens gesprek.'

Het geeft wel aan hoe heftig die ziekte is.
'Totaal! Het is voor hem lastig om te uiten hoe de pijn voor hem is, en nu kon hij het bij mij laten zien. Ik liet hem daarom ook helemaal gaan.'

Waar zouden we een aflevering met jou over kunnen maken? Wat heb jij?
'Ik kan alleen maar positieve dingen bedenken, haha. Zelfs mijn gebreken vind ik lekker: ik ben heel ongeduldig, het gaat me altijd allemaal veel te langzaam. Het mag allemaal veel sneller.'

Hoe lang zou een zwangerschap mogen duren?
'Zes maanden tops. Dit is een soort mediteren voor mij, voor het eerst kan ik iets niet sneller laten gaan. Normaal gesproken doe ik dingen altijd net wat sneller dan een ander, dat kan nu niet.'

Ben je ook wel eens onzeker?
'Zeker.'

Waarover?
'Over m’n werk, de relatie die ik heb met mensen om me heen, de mate waarin ik daar energie in zou moeten stoppen, hoe ik overkom op mensen in mijn directie kring. Of ik nog relevant genoeg ben, dat ik niet cringe ben, hoe ik er uitzie, alles eigenlijk.'

Als het gaat over jouw tv-werk, waar zit dan je grote onzekerheid?
'Dat ik geen vakvrouw ben. Zo zie ik mezelf wel, als een liefhebber van het vak, en ik zie tv als een ambacht. Ik wil heel goed worden in het ambacht "tv-maken". Op de een of andere manier maak ik in mijn carrière de meeste successen met de dingen die niet per se met dat ambacht te maken hebben, maar meer met de tierelantijntjes eromheen.'

De reuring.
'Ja. Ik zou zo graag zien dat mensen, als ze aan mij denken, denken aan mijn werk en niet aan de dingen eromheen. Mensen zeggen: "Oh ja, Emma, van het Songfestival, van De slimste mens", maar dat is niet wat ik eigenlijk doe. Nooit zegt iemand: "Oh Emma, die van dat interview" of "van dat programma". Het begint wel een beetje te komen met ­Steken en prikken, en met ­Spuiten en Slikken heb ik het ook bij bepaalde groepen mensen, vooral jongeren. Maar het zijn toch overwegend de randzaken die blijven hangen bij mensen. Dat heeft me ver gebracht, maar ik zou het fijn vinden als dat nu eens een keer omslaat.'

Meer: "Deze vrouw kan gewoon heel goed televisie maken."
'Exact. Dat zou ik leuk vinden. Dat mensen mij zien als een goede televisiemaker. Ik zie mezelf als een uitmuntende televisiemaker.'

Dit bluf je, niet?
'Nee, dat vind ik echt. Ik heb een meerderwaardigheidscomplex.'

Meerderwaardig?
'Ja, soms heb ik wel het gevoel dat ik een iets te vol zelfbeeld heb. Daarbuiten ben ik fine.'

Je vindt jezelf briljant.
'Nou, briljant. Ik vind mezelf extreem competent. Ik denk wel dat ik er echt voor gemaakt ben. Er zijn weinig dingen die mij meer op het lijf geschreven zijn dan televisie, hier komt alles samen wat ik goed kan. Ik heb er echt gevoel voor om iets te creëren in het moment, om te zeggen en te doen wat ik voel, om een bepaalde energie te creëren. Het is nooit saai.'

En je hebt geen gêne.
'Ik heb wel gêne.'

Waar zit die dan?
'Ik vind het bijvoorbeeld heel moeilijk om met public shaming om te gaan, dat vind ik heel heftig. We moesten weleens van die experimenten doen, vroeger. De straat op en doen alsof je een waarzegger was, mensen voor de gek houden. Zo in het openbaar met een geheime camera, verschrikkelijk. Dat voelt niet eerlijk en dat staat mij tegen. Heel veel mensen kunnen dat, ik totaal niet. Dan schaam ik me ook altijd heel erg. Het liefst wil ik zeggen dat het eigenlijk voor tv is.'

Mensen zullen misschien ook een aflevering met jou kunnen voorstellen, over hysterie.
'Over mij? Ja, dat zou kunnen, maar dat vind ik niet echt een kwaal.'

En een flapuit.
'Dat vind ik ook geen kwaal. Het zijn allemaal positieve dingen. Ik denk dat meer mensen flapuit mogen zijn. Mensen zijn veel te berekenend. Dingen overwegen, dat is saai. Flap het er gewoon uit, dat is veel leuker. Dan kijk je daarna wel hoe je het oplost. Dat vind ik veel eerlijker.'

In Je Zal Het Maar Hebben volgt presentator Emma Wortelboer inspirerende en dappere jonge mensen met een zeldzame aandoening of ziekte. Hoe uiteenlopend de ziektes of aandoeningen ook zijn, de mensen die Emma volgt hebben met elkaar gemeen dat ze alles uit het leven halen en hun dromen najagen. De eerste aflevering is vanaf woensdag 31 januari wekelijks om 21.20 uur te zien op NPO 3 en later terug te kijken via NPO Start.

Naast het reguliere seizoen van Je Zal Het Maar Hebben verschijnt er voor het eerst ook een junior variant op NPO Zapp. In Je Zal Het Maar Hebben Junior ontmoet presentator Raïsha Zeegelaar zestien kinderen met een bijzondere aandoening of ziekte. De eerste aflevering is vanaf zondag 11 februari wekelijks om 19.20 uur te zien op NPO Zapp en later terug te kijken via NPO Start.

Dit interview verscheen eerder in de VARAgids. Als eerste lezen? Word abonnee of vraag een gratis proefnummer aan.