Ik heb de StemWijzer ingevuld. En nu?

Als je nog niet weet op welke partij je 22 november gaat stemmen tijdens de Tweede Kamerverkiezingen, dan kan de StemWijzer of het Kieskompas uitkomst bieden. Maar wat doe je nadat je deze hebt ingevuld of als er een partij uitkomt die je niet had verwacht?

‘Het is nooit de partij waarop ik stem’, vertelt Liza Mügge in Vroeg!. De hoofddocent politicologie aan de Universiteit van Amsterdam had na het invullen van een stemhulp niet de uitkomst waar ze op hoopte. Wat nu?

Dat een stemhulp niet jouw voorkeurspartij als uitkomst heeft, hoeft geen ramp te zijn. Het kan namelijk inzichtelijk zijn om te zien dat je inhoudelijk overeenkomsten hebt met partijen waar je het niet van verwacht, aldus Mügge. Een stemhulp is een goed startpunt om te kijken hoe partijen over grote, actuele thema’s denken. 'Het resultaat van zo'n stemhulp moet je niet zien als een hapklaar stemadvies, integendeel’, vult stemhulp-onderzoeker Naomi Kamoen van de Tilburg University aan in de rubriek Gepolitiekt van De Marker. Eén op de vijf jongeren laat hun stem namelijk voor een groot deel bepalen door een stemhulp, blijkt uit onderzoek van 3Vraagt en De Marker. ‘Stemhulpbouwers hopen vooral dat je je op basis van de verkregen informatie verder verdiept in die partij of partijen die dicht bij jou staan.'

Elke stemhulp is beperkt: ze bestaan maar uit dertig stellingen. ‘Wel lekker snel, maar niet compleet’, aldus presentator David Breebaart. ‘In de StemWijzer en het Kieskompas staat namelijk niets over bijvoorbeeld abortus, de situatie in Gaza of de compensatie voor de pechgeneratie. Als je dan volledig vertrouwt op deze uitslag, kan het zomaar zijn dat je op een partij stemt die heel anders over deze thema’s denkt dan jij.’

Daarnaast zijn stemhulpen kort door de bocht, vult mede-presentator Gijs Sanders aan. Dat komt doordat je alleen eens, oneens of neutraal kan aanvinken. ‘Neem nou een onderwerp als hulp bij euthanasie. In de StemWijzer is de SP het oneens met de stelling dat mensen hulp bij zelfdoding moeten kunnen krijgen, maar als je in de toelichting kijkt zie je dat ze wel voor zijn, maar dat het op een andere manier geregeld moet worden.’

• Lees het partijprogramma na op de thema’s die jij belangrijk vindt.
  ‘Of het nou wonen is, migratie of het klimaat’, aldus Mügge. BNNVARA maakte per thema – gezondheid, gelijkheid, werk en onderwijs, wonen en klimaat – een overzicht van wat de grootste partijen hier in hun verkiezingsprogramma over hebben staan. 
• Vul een stemhulp in die zich richt op één specifiek thema dat jij belangrijk vindt.
  Wil je weten hoe een partij tegen een thema aankijkt dat jij belangrijk vindt? Vul dan een stemhulp in die zich richt op dat specifieke thema, zoals seksualiteit, klimaat en energie, landbouw, wonen, of duurzaamheid. Er is zelfs een stemhulp speciaal voor jongeren. 
• Kijk naar de overeenkomsten tussen de top drie die uit de StemWijzer komt.
  ‘Hoe overlappen die en waar zien ze mogelijke samenwerkingsverbanden? Hoe stellen ze zich tegen elkaar op in de verkiezingsdebatten? De StemWijzer gaat hoofdzakelijk over de plannen, maar uiteindelijk zullen er compromissen worden gesloten en doen alle partijen water bij de wijn.' Dat is nodig om tot een coalitie te komen, legt Mügge uit.
• Kijk naar wat partijen in het verleden hebben gedaan.
  ‘De StemWijzer kijkt toch vooral naar toekomstplannen van partijen’, aldus Mügge. ‘Wat is de belofte? Wat komt daar dan van terecht? Wat levert zo'n partij en wat leveren de politici?' Dit kan onder andere via de StemmenTracker van ProDemos. Bij nieuwe partijen, die nog niet in de Tweede Kamer hebben gezeten, gaat dat wat lastiger. 'Dan kan je kijken naar hun plannen en hoe ze zich staande houden in de debatten. Dat is ook een goede bron van informatie.'
• Kijk naar wat partijen doen in jouw provincie.
  Om hierachter te komen adviseert Mügge om de provinciale politiek te volgen via lokale en regionale media of politici te volgen via social media.
• Ga in gesprek met mensen die flyeren voor een politieke partij.
  'Bevraag ze eens op de thema's die jij belangrijk vindt, want dan gaat politiek echt leven. Dan gaat het echt over jou.'
• Stem op meer dan alleen een partij.
  Weet je uiteindelijk op welke partij je wil gaan stemmen? Met jouw stem kan je bijdragen aan meer diversiteit en representatie in de Tweede Kamer. Je kan hiermee zorgen voor betere vertegenwoordiging van bijvoorbeeld vrouwen, jongeren, mensen met een beperking, LHBTQIA+’ers of mensen met een niet-westerse migratieachtergrond. Dat kan onder andere door voorkeursstemmen. Je stemt dan op iemand die een plek onder het aantal (gepeilde) zetels van de partij heeft. Zo kan die persoon toch in de Tweede Kamer terechtkomen.