Hoe ziet de strijd tegen COVID-19 voor (ex-)patiënten eruit?

‘Vanmorgen liep ik zonder rollator. Voor het eerst!’ roept de 57-jarige Popko Hoekstra in de camera. Na 6,5 week op de IC te hebben gelegen, gaat hij als ex-coronapatiënt een emotionele periode tegemoet, vertelt hij in Pauw Komt Binnen. ‘Je moet echt alles weer leren. Zelfs brood smeren. Het ene moment gaat het goed en even later lig je in een ambulance.’

Hoekstra is een van 48 ex-coronapatiënten die in de eerste en tweede coronagolf door Rijndam Revalidatie worden opgevangen en begeleid. ‘Deze patiënten hebben allemaal conditieverlies en spierkrachtverlies', vertelt revalidatiearts Markus Wijffels. Soms komen daar klachten als een delier, een toestand van acute verwardheid met symptomen als hallucinaties, bij. 'Andere klachten zijn bijvoorbeeld PTSS en cognitieve klachten', voegt hij eraan toe.

Delier
Hoekstra kan zich zijn delier nog heel goed herinneren: ‘De zusters en broeders hadden gele pakken aan, en maskers en kappen op. Ik dacht dat er een cruiseschip was aangemeerd naast mijn kamer. Ik dacht dat ik de zusters ‘s nachts over de balk naar het cruiseschip zag gaan. Ik belde de zuster, want dit klopte niet.’ Helaas is hij niet de enige, vertelt GZ-psycholoog Chantal Luijkx: ‘Naast het zware gevecht tegen corona, krijgt vijftig procent van de coronapatiënten in het ziekenhuis een delier. Op de intensive care ligt dat percentage nog veel hoger.’

Impact en revalideren
De impact van corona in Hoekstra’s leven is nog pijnlijk voelbaar: ‘Mijn vingers zijn nog steeds heel stijf. En ik moet echt op gang komen nadat ik heb gezeten of gelegen.’ Werken lukt ook nog niet: ‘Ik heb ook last van mijn geheugen en mijn concentratie. Als ik mijn laptop open en alle e-mails voorbij zie komen, dan klap ik het gelijk weer dicht. Want daarna ben ik niet moe, maar uitgeput. Echt uitgeput.’

Hierdoor viert hij wel alle (kleine) stappen die hij zet, legt hij uit: ‘Ik belde mijn vrouw laatst op en zei: “Ik heb twee treden gelopen!” Ik had een normale conditie voorheen, nu bouw ik dat stapje voor stapje weer op.’

Jongeren
Ook jongeren krijgen te maken met deze gevolgen van corona. Waaronder de 27-jarige Rosanne Stam, die begin juli heel erg ziek wordt van het coronavirus. ‘Als ik het einde van de gang had gehaald, dan had ik het gevoel dat ik een marathon had gelopen. Het voelt alsof een zwaard midden op je borst er aan de achterkant uitkomt’, vertelt ze in Op1. Deze klachten komen ook de 14-jarige Sterre de Jong bekend voor. Daarnaast kampt ze zoals Hoekstra ook met concentratieproblemen: ‘Ik heb ook heel veel concentratieproblemen, en neurologisch is het nog niet helemaal lekker. Met schrijven draai ik bijvoorbeeld letters om in woorden. Dat is heel raar. Daar had ik voor corona helemaal geen last van.’

Vertrouwen in je lichaam
Wat patiënten nodig hebben om weer de oude te worden na de strijd tegen corona, is heel persoonsgebonden, vertelt revalidatiearts Markus: ‘Waar sommige patiënten behoefte hebben aan ergotherapie, om dagelijkse handelingen weer mogelijk te maken, hebben andere patiënten behoefte aan logopedie, voor het spreken en slikken.’

Dat deze dagelijkse dingen ontzettend veel inspanning vergen, ontdekt ook de 57-jarige ex-coronapatiënt Egbert Schutte: ‘In het begin lukte slikken niet, dus kreeg ik vijf druppeltjes water. Dan zit je recht overeind en moet je heel voorzichtig doorslikken. Want als je je verslikt, dan is er de kans dat je een longontsteking oploopt.’ Ook is hij dagelijks bezig om het traplopen weer onder de knie te krijgen, vertelt hij in Pauw Komt Binnen: ‘Er was een moment dat ik bovenaan de trap stond en niet meer naar beneden durfde. Je staat te huilen als een klein kind. Je kijkt in een put. Je linkerbeen doet het niet. Je probeert jezelf te overtuigen van je eigen kunnen. Maar je durft het niet. Je hebt geen vertrouwen meer.’

Ook de angst om opnieuw besmet te raken zit door het verlies van het vertrouwen in zijn lichaam heel diep: ‘Het maakt je heel angstig. Als ik last van hoesten heb, denk ik: het zijn mijn longen, ik sta met één been in de intensive care. Volgens GZ-psycholoog Luijkx is hij helaas niet de enige: ‘We zien dat mensen vaak dit soort herinneringen hebben. Daardoor ontwikkelen ze veel angst over wat er gebeurd is en wat er eventueel opnieuw kan gebeuren.’

Reacties van buitenaf 
Zowel Hoekstra als Schutte worden door nieuwszenders gefilmd tijdens hun periode op de intensive care en tijdens hun revalidatie. In een uitzending van RTL Nieuws horen we Schutte in een telefoongesprek met zijn vrouw het volgende zeggen: ‘Ik ben gewoon bang, ik kan niet anders zeggen.’ Hierna wordt hij in slaap gebracht, want zijn ademhaling gaat heel moeizaam. ‘Er was vijftig procent kans dat ik het zou overleven’, vertelt hij.

De reacties die op de uitzendingen volgen zijn erg naar, vertelt Schutte: ‘Ik ben uitgemaakt voor een betaalde acteur die ingehuurd was door het ziekenhuis. En ze vroegen zich af of ik wel in staat was om een interview te geven als ik werkelijk zo benauwd op de intensive care lag.’ Ook zijn dochter ontvangt berichtjes met de vraag of de uitzending waarin haar vader te zien is wel echt is. ‘Ook al wil je je hier niet druk over maken, het raakt je toch’, aldus Schutte.