Hoe wist Yosef het 'kapotte' generaal pardon op de politieke agenda te zetten?

De Tweede Kamer steunt het voorstel van de SP en het CDA om de elfduizend mensen die een verblijfsvergunning kregen door het ‘generaal pardon’ van 2007, ook een Nederlands paspoort te geven. Hoe is dat gegaan?

In 2007 kregen zo’n 27.000 mensen via het zogenaamd ‘generaal pardon’ een verblijfsvergunning. Het ging hier om mensen die al lange tijd in Nederland wonen of kinderen die het geboorteland, of dat van hun ouders, amper kennen. Met die verblijfsvergunning konden zij in Nederland blijven en zouden ze het land niet uit worden gezet.

'Bureaucratische drempel'
Maar voor een deel van hen pakt dit een stuk minder mooi uit dan op voorhand gedacht. Zo’n elfduizend mensen blijken namelijk helemaal niet in staat een paspoort aan te kunnen vragen door een aanscherping. ‘Een bureaucratische drempel’, volgens SP-Kamerlid Jasper van Dijk. Voor deze aanvraag zijn namelijk documenten uit het land van herkomst nodig. In veel gevallen zijn de mensen waarom het hier gaat helemaal niet in het bezit van deze documenten, wat het onmogelijk maakt in Nederland een paspoort aan te vragen.

Gevlucht
Zo ook voor Yosef Tekeste-Yemane. Begin januari was hij te gast bij Op1om over zijn situatie te vertellen. ‘Wij zijn gevlucht. Als jongen van twee ben ik het land binnengekomen vanuit Ethiopië. Je vlucht en hoopt op iets beters.’ Hij woont nu zevenentwintig jaar in Nederland. Maar dat ging niet zonder slag of stoot. ‘Ik heb eerst acht jaar een periode gehad dat ik verblijf had, dat ik hier mocht blijven. Daarna ben ik zes jaar illegaal geweest. Toen heb ik in verschillende opvanghuizen gezeten, onder barre omstandigheden.’

Geboorteakte en paspoort
Daarna kwam het generaal pardon. Een gedroomd einde van alle zorgen. ‘Na dit moment was iedereen blij, waaronder ik.’ Maar dat bleek niet zo te zijn. ‘In 2009 is er een wetswijziging geweest die vereist dat we een geboorteakte en een paspoort moeten aanleveren. Maar als vluchteling, als tweejarige jongen, heb je gewoon niks. Je vlucht voor je leven, je denkt niet aan dat soort dingen.’ Dit heeft erin geresulteerd dat elfduizend mensen nog altijd niet genaturaliseerd zijn, ondanks dat ze hier al minstens twintig jaar wonen. ‘Uiteindelijk ben je dertien jaar verder en zit je nog met de gebakken peren.’

Niemandsland
Yosef besluit het er niet bij te laten zitten en schakelt de hulp van Peter R. de Vries in. ‘Ik heb hem gewoon een mailtje gestuurd.’ Peter R. de Vries is nog niet op de hoogte van dit probleem en verbaast zich, bij het lezen van de mail van Yosef, dan ook over de situatie waarin deze mensen zijn beland. ‘Ik dacht: dit kan toch niet. (…) Je bent eigenlijk Nederlandser dan het maar zijn kan en dat je dan uiteindelijk in een soort vacuüm terechtkomt. Een soort niemandsland waarin je niet mag stemmen, geen huis kan kopen, allerlei andere beperkingen hebt. Dus toen ben ik mij erin gaan verdiepen’, aldus De Vries in Op1. Want de beperkingen zijn inderdaad enorm. Naast stemmen en een huis kopen is ook reizen vrijwel onmogelijk. ‘We moeten aan bepaalde visa komen en bepaalde landen weigeren ons gewoon, omdat we geen nationaliteit hebben’, legt Yosef uit.  

Systeem
Er is enorm veel tijd overheen gegaan. Yosef: ‘We zijn dertien jaar verder en de politiek heeft ons gewoon laten vallen. (…) Dit zijn problemen waar elfduizend mensen tegenaan lopen, en de politiek weet het. Ik kan er gewoon niet bij dat er niemand iets doet.’ Tijd om er wat aan te doen, vindt De Vries. ‘Ik heb Lilian Marijnissen een mail gestuurd en gevraagd: ken jij dit verhaal? De SP heeft hier Kamervragen over gesteld.’ Dat leverde destijds echter weinig op. ‘Mensen worden gewoon vermalen in een systeem’, aldus Marijnissen in Op1.

Voorstel
Er is meer nodig om dit probleem aan te pakken. Daarom komt de SP begin deze week, samen met het CDA, met een voorstel. Hierin staat dat het kabinet ervoor moet zorgen dat de duizenden mensen die een verblijfsvergunning kregen door het generaal pardon van 2007, ook een Nederlands paspoort krijgen. Het voorstel werd gesteund door een meerderheid in de Tweede Kamer.