Psychosociale hulphond helpt patiënten, maar vergoeding is lastig

Voor een groep jongeren met zeer gecompliceerde problematiek – waaronder posttraumatische stressstoornissen en eetstoornissen – is genezing zeer moeilijk. Ze gaan van kliniek naar kliniek, vaak zonder resultaat. Nieuw wetenschappelijk bewijs laat zien dat een psychosociale hulphond voor deze groep patiënten een goede oplossing kan zijn. Deskundigen hopen dat het met de resultaten van deze nieuwe studie eenvoudiger wordt om zo’n hulphond – die gemiddeld zo'n 25.000 euro kost – vergoed te krijgen.

De 27-jarige Samira heeft sinds twee jaar Winne, een zwarte labrador. Deze  psychosociale hulphond heeft haar leven compleet veranderd. Samira kampte jarenlang met eetstoornissen en depressies. Door de opeenstapeling van verschillende aandoeningen, waaronder ook autisme, was er geen therapie die echt hielp. "Eigenlijk werd er gezegd: 'we hebben geen behandeling meer voor jou'."

Samira was radeloos: "Ik wist het niet meer. Mensen wilden me niet meer helpen. Ik mocht van mezelf niks meer eten."

Dankzij haar speciaal getrainde hond is er nu wel structuur gekomen in het leven van Samira. "Ik moet haar uitlaten. De anorexia is niet over, maar Winne herinnert me eraan dat ik zelf op tijd iets moet eten. De hond zorgt ervoor dat ik 's avonds rustig word, en als ik echt overprikkeld ben, springt ze op schoot waardoor ik ontspan."

Samira vervolgt: "Ik durf nu een winkel te bezoeken en kan zelfstandig wonen en reizen. En het allermooiste is dat ik nu de baan heb waarvan ik droomde." Samira doet promotieonderzoek aan de universiteit van Aken.

Samira heeft haar hulphond Winne deels uit een erfenis en deels via crowdfunding gefinancierd. Tot nu toe wijzen de meeste zorgverzekeraars een aanvraag voor zo'n psychosociale hulphond direct af.

Ze vergoeden doorgaans alléén honden voor mensen met een lichamelijke beperking, zoals een blindengeleidehond voor mensen met een visuele beperking.

Als de zorgverzekeraar niet kan helpen, kloppen patiënten vaak aan bij hun gemeente. Ze hopen dat die de hulphond vergoedt via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Maar de Wmo is eigenlijk bedoeld om mensen zelfredzaam te maken en niet voor therapie.

Er zijn geen cijfers bekend van het aantal gemeentes dat zo'n hond via de Wmo vergoedt, omdat dit nergens wordt geregistreerd. De gemeente Castricum wees de aanvraag van Samira af.

Volgens bijzonder hoogleraar Zorg en Onderwijs Peer van der Helm – verbonden aan de Universiteit van Amsterdam – neemt het aantal gemeentes dat wel mee wil betalen langzaam toe. Maar een meerderheid doet dit nog niet, vanwege het relatief hoge bedrag. "Dat is jammer én kortzichtig, want andere therapieën kosten vaak tien keer zoveel."

Tot nu is een belangrijk argument dat gemeentes hanteren het gebrek aan wetenschappelijk bewijs. Met een nieuwe metastudie heeft Van der Helm nu echter aangetoond dat zo'n hulphond zeer goed werkt bij mensen met PTSS. "Veel jongeren met complexe problemen als eetstoornissen en zelfmutilatie lijden ook aan PTSS. Veel van hen zijn bijvoorbeeld slachtoffer van seksueel misbruik."

Een schrijnend voorbeeld van een meisje dat leed aan PTSS en een ernstige eetstoornis is Sylvana Smeets uit het Limburgse Echt. Vanwege haar nachtmerries leefde ze in een hel. Ze droomde van een hulphond die haar zou kunnen helpen het leven aan te kunnen.

Haar vader Roger Smeets informeerde bij de gemeente Echt naar de financiering. Die lieten hem telefonisch weten dat hulphonden niet worden vergoed.

Sylvana was zo uitgeput en radeloos dat ze zelf een einde aan haar leven maakte. Het geld dat inmiddels wel via een crowdfundingsactie voor haar hulphond bij elkaar was gebracht, heeft haar vader gedoneerd. Iemand anders wordt dankzij de actie nu geholpen met een psychosociale hulphond. Op haar graf staat wel een drinkbakje voor de hond, die voor haar helaas te laat gekomen is.

De gemeente Echt-Susteren weet niet meer dat er zo'n telefonische aanvraag is geweest, omdat ze die telefonische aanvragen niet registeren. De gemeente Castricum laat ons weten dat de hulphond niet onder de gemeentetaken valt.

Heb jij hulp nodig? Praten over gedachten aan zelfdoding kan anoniem: chat via 113.nl, bel 113 of bel gratis 0800-0113.