Anti-rimpelcrèmes: weggegooid geld of werken ze echt?

Rimpelloos oud worden... veel mensen koesteren die wens. Waarom zouden er anders zoveel cosmetische producten worden verkocht die claimen te helpen tegen huidveroudering? Maar heeft het zin om met behulp van cosmetica je rimpels te bestrijden? Of zijn anti-rimpelcrèmes weggegooid geld? We bespreken de feiten en fabels met dermatoloog Armanda Onderdijk van het Erasmus MC in Rotterdam.

Zo rimpelloos mogelijk ouder worden, is iets dat veel mensen nastreven. Begrijpt dermatoloog Onderdijk die hang naar de eeuwige jeugd? “Jawel, omdat het een sociaal aspect heeft. De moderne cultuur richt zich op oud worden met minder rimpels. Dat wordt in de hand gewerkt door alles wat je om je heen ziet op tv en sociale media. Deze wens leeft nu sterker dan 10 jaar geleden. Dat lees je ook af aan het aantal commerciële cosmetische klinieken dat als paddenstoelen uit de grond schiet.”

Bij de drogist kun je tal van producten kopen die bedoeld zijn om de effecten van het ouder worden te bestrijden zoals anti-rimpelcrèmes. Werken deze middelen, die soms peperduur zijn? Of zijn het fabeltjes die in te dure potjes aan de man en vrouw worden gebracht? We bespreken het met de dermatoloog aan de hand van een aantal vragen en stellingen.

“Het verouderen van de huid is niet iets dat je kunt voorkomen. Dus ik kan wel zeggen dat dit klopt. Ouder worden, kun je niet stopzetten”, geeft Onderdijk aan.

Een teleurstellende boodschap helaas voor velen. Waardoor treedt die huidveroudering op bij mensen? “Genen zorgen ervoor dat je veroudert. Daarnaast zijn er factoren die zichtbare veroudering aan de buitenkant verergeren. Een heel belangrijke en bekende is blootstelling aan de zon. Die is voor 80 à 90 procent verantwoordelijk voor het veroorzaken van rimpels. Dat is veel.”

Tegenstrijdig genoeg zijn mensen die gehecht zijn aan een mooi uiterlijk vaak ook zonaanbidders. Veel zonnen is dus niet goed? “Nee, een bruin kleurtje is een teken van schade aan de huid. Regelmatig onder de zonnebank gaan is evenmin goed voor de huid.”

“Ik kijk als dermatoloog in de spreekkamer regelmatig het hele lichaam na van patiënten. Dan zie je een heel duidelijk verschil tussen huid die wel en niet is blootgesteld aan de zon. Je kunt er soms wel een leeftijdsverschil van 10 of 20 jaar van de huid aan aflezen, door het overmatige zonnen.”

Zonnen werkt veroudering van de huid in de hand. Hoe zit het met onze leefstijl? “Er zijn nog andere factoren die huidveroudering in de hand werken. Er is uitgebreid onderzoek gedaan naar voeding. Samengevat kun je zeggen dat een ongezond dieet ook ongezond is voor de huid. Dan moet je denken aan de consumptie van alcohol, suiker, rood vlees en verzadigde vetten. Uit een studie komt naar voren: hoe meer je drinkt, hoe meer rimpels. De huid bleek na alcoholgebruik de volgende dag in slechtere conditie. Het houdt minder goed vocht vast en de elasticiteit wordt er minder door. En verder is van roken natuurlijk bekend het dat het slecht voor je is, ook voor je huid.”

Zijn er bij de drogist cosmeticaproducten verkrijgbaar die echt helpen tegen veroudering van de huid? “Ja, en als dermatoloog zou ik dan graag zonnebrandcrème als eerste willen noemen”, zegt Onderdijk. “Hiermee behaal je het grootste effect. Want door je te beschermen tegen de zon voorkom je snellere veroudering van de huid.”

Je hebt mensen die een heel erg bezig zijn met hoe ze eruitzien en een gebruinde huid hebben. Tegelijkertijd smeren ze allerlei andere dingen op de huid tegen de rimpels. “Dat is een druppel op een gloeiende plaat als je je niet beschermt tegen de zon”, geeft de dermatoloog aan.

Nu we de belangrijkste anti-rimpelles hebben geleerd (smeer je in!) is de vraag of er ook specifieke anti-rimpelcrèmes bestaan die echt effect sorteren. Die zijn er wel degelijk, volgens dermatoloog Onderdijk: “Er zijn crèmes die verbetering geven tegen rimpels. Het belangrijkste bestanddeel daarin is vitamine A-zuur. Hiervoor geldt wel dat je het alleen op recept kunt krijgen, omdat het wordt gezien als een geneesmiddel en best wel veel bijwerkingen kan geven. Het wordt bijvoorbeeld gebruikt tegen vormen van acné.”

Als producten met vitamine A-zuur alleen verkrijgbaar zijn op recept, vang je als consument dan achter het net als je op zoek gaat naar een middel tegen huidveroudering? “Bij de drogist liggen producten met retinol in de schappen”, wijst Onderdijk op een alternatief. “Dat is een afgeleide van vitamine A-zuur. Middelen die retinol bevatten hebben ook effect, maar je moet het wel minimaal een jaar lang gebruiken. Het is niet zo dat je na twee weken smeren verschil kunt zien.”

Zijn er verder nog cosmetische producten met bestanddelen die daadwerkelijk helpen tegen rimpeltjes in de huid? “Jawel, dan moet je denken aan producten met antioxidanten zoals vitamine E of C. Van vitamine C is het meeste bewijs voorhanden dat het een gunstige bijdrage levert. Van andere antioxidanten is het de vraag hoeveel effect die echt hebben als je ze in een potje doet en op je huid smeert. De effecten zullen kleiner zijn dan die van retinol, de afgeleide van vitamine A-zuur.”

Is er een balans in wat je dagelijks op je huid kunt smeren? Dermatoloog Onderdijk vindt van wel. “Op sociale media zie je dat mensen soms heel lange rituelen hebben. Ze smeren zich met van alles en nog wat in. Maar als je veel gaat scrubben of agressief gaat peelen, dan kun je juist schade aanbrengen. Zeker als je een gevoelige huid hebt.”

“Eigenlijk heeft je huid niet zo heel veel nodig. Helemaal als je nog jong bent. Daar is de laatste tijd veel over te doen. Jonge meiden die op sociale media hun ‘skin care’-routines delen. Maar jonge kinderen hebben die huidverzorging echt nog niet nodig.”

Waar kun je dan wel mee volstaan als volwassene? “Als je ouder bent is een crème die vocht goed kan vasthouden belangrijk. Je kunt dan letten op bestanddelen als hyaluronzuur of bepaalde vetten zoals ceramides. Wil je iets met anti-aging middelen doen? Dan kun je een product met retinol en crèmes met antioxidanten erin overwegen. Daar doe je niets verkeerd mee. Maar heel veel meer heb je niet nodig. Het hoeft echt geen 10-stappen ritueel te zijn. Dat is echt onzin.”

Van serums en foundations, tot dag- en nachtcrèmes… Een gemiddelde drogist verkoopt vele tientallen producten voor de verzorging van de huid, waarvan een flink deel bedoeld is om rimpels en veroudering tegen te gaan.

Geldt hier dat je maar het beste een duur product kan kiezen om er zeker van te zijn dat het werkt? “Nee zeker niet”, zegt dermatoloog Onderdijk. Hierbij verwijst ze naar haar favoriete product tegen huidveroudering: de zonnebrandcrème. “Je hebt heel dure en prima betaalbare zonnebrandmiddelen. De prijs zegt niks over de kwaliteit. In elke zonnebrandcrème in een Nederlandse winkel zit een filter tegen UVA- en UVB-straling. Je moet een product zoeken dat bij je past, maar dat hoeft niet per se een heel duur middel te zijn. Sommige zijn voor de gevoelige huid, andere bevatten geen parfum.”

Hetzelfde geldt voor de anti-rimpelcrèmes. “De verhouding tussen de prijs van een product en wat erin zit, is nog weleens zoek. Het gaat met name om de bestanddelen die erin zitten.” Van retinol is dus aangetoond dat het kan helpen tegen rimpels, mits langdurig gebruikt. Maakt het nog uit hoeveel ervan in een product zit? “Voor retinol geldt: hoe meer ervan in zit, hoe beter het werkt. Maar de kans op bijwerkingen neemt daarmee wel toe. Als je een heel gevoelige huid hebt, kun je beter een iets lager percentage kiezen.”

De bijwerkingen van retinol, de afgeleide van vitamine A-zuur, zijn volgens de dermatoloog: huidirritatie, roodheid, vervelling en jeuk. “Als je huid erg geïrriteerd is dan verhoogt dat de kans op pigmentvlekken. Om die reden is vitamine A-zuur zelf alleen verkrijgbaar op recept.”

Een advies voor wie bijvoorbeeld een serum met retinol wil gaan gebruiken: “Smeer het niet meteen elke dag op de huid, begin er rustig mee. Kijk eerst even aan hoe je huid erop reageert, vooral als je weet dat je een gevoelige huid hebt.”

Collageen is een eiwit dat je lichaam zelf aanmaakt. Het zorgt onder meer voor stevigheid van de huid. In de winkel kent het tal van verschijningsvormen in potjes en flesjes, maar ook in de vorm van supplementen die je moet innemen. Werkt dat tegen huidveroudering? “Op sociale media wordt enthousiast gedaan over deze collageen-supplementen. Daar worden flinke bedragen voor neergeteld door gebruikers”, zegt Onderdijk. “Ik heb daarom nog even in de literatuur gekeken. Het lijkt wel iets te doen, maar of het in verhouding staat tot de hoeveelheid geld die het kost? Dat is wetenschappelijk gezien nog onvoldoende uitgezocht.”

De dermatoloog zet ook haar vraagtekens bij sommige onderzoeken. “Die geven een vertekend beeld omdat ze zijn gesponsord door de fabrikant. Het is kortom te vroeg om mensen te adviseren om collageen te gaan gebruiken in supplementvorm. Ik zou eerder mijn geld in zonnebrandcrème stoppen.”

Heeft omgaan met ouder worden en rimpeltjes krijgen niet ook een psychologische kant? Hoort dat niet gewoon bij het leven en is het niet beter om dat te accepteren in plaats van veel geld uit te geven aan anti-aging producten? “Daar ben ik het ten dele mee eens. Veel mensen vinden het leuk om er verzorgd eruit te blijven zien naarmate ze ouder worden. We gaan bijvoorbeeld naar de kapper om de grijze haren terug te dringen. Als je op een gewone, gezonde manier omgaat met huidveroudering en niet erin overdrijft, kan je met een positief zelfbeeld prima een anti-rimpelbehandeling doen. Je hebt ook mensen die er wel in doorslaan en een bepaalde onzekerheid proberen te verhelpen met veel behandelingen. “

De dermatoloog bespreekt de psychologische kant van omgaan met ouder worden met sommige patiënten in haar praktijk. “Die gesprekken kunnen deel uitmaken van een behandeltraject. Met name als uit een gesprek blijkt dat mensen wel heel veel uren per dag met hun uiterlijk bezig zijn. Het helpt als we dan een eerlijk advies geven. Bij anderen zit het zo diep dat we die adviseren om eens met een psycholoog te gaan praten, zodat dat negatieve zelfbeeld minder impact heeft op hun dagelijks leven.”