Slaap(plaats)trek veel vogelsoorten, tijdens Driving home for Christmas.

Einde werkdag, van het werk naar huis, de avond valt. Zit in de auto en sorteer voor: naar rechts, rij daarna de oprit van de snelweg op. Eén lange rij auto’s, achter elkaar aanrijdend in een voor mij te laag tempo. De autoradio staat op de - in dit jaargetijde - bekendste kerstliedjes zender, terwijl ik doorrij en vooruit kijk het luchtruim in, scan ik onbewust automatisch op (trek)vogels. Hoor de DJ aankondigen - net achter de Top drie” - op vier, Driving Home For Christmas. De zon gaat bijna onder de horizon, en realiseer me dat ik naar het westen rij. De lucht kleurt van donker blauw, turquoise, blauw naar geel, oranje, rood en wit richting de ondergaande zon. Kijk in het – door enkele wolken - getemperde zonlicht. Rij door, gas bij, langs monotone bermen. Geen buizerd te zien, op één - van de talrijke op gelijke afstand van elkaar - geplaatste houten rasterpaal. Dan zie ik – kijkend in het tegenlicht, donkere vogelsilhouetten - een groep van naar schatting 50 vogels boven de snelweg met redelijke vliegsnelheid de snelweg kruisen. Lijsterachtig vogels, - het silhouet lijkt op een merel – maar iets groter en grover met langere staart. Ook vliegen er iets kleinere lijsterachtige vogels tussen met een kortere staart. Concludeer dat het niet anders kan zijn dan; Kramsvogels en koperwieken. Door regelmatig in de herfst - vogels op trek te tellen - leer en ontwikkel je vaardigheid om overvliegende vogels te herkennen aan vliegbeelden en het geluid van de (trek)roepjes. Het vliegbeeld – vleugelslagfrequentie en afwisseling van vleugelslag met glijvlucht – bepaald welke vogelsoort er aan je voorbij vliegt. Ook de groepsvorm, - vliegen ze in een wolk, lijn, solitaire of “V”-vorm – en snelheid onderscheid soorten van elkaar. Tenslotte het silhouet - de combinatie van silhouet en zithouding dan wel vliegbeeld - van een vogel levert eveneens veel informatie op. Even later, verder op – na een kilometer of drie -, zie ik op een groot blauw/wit informatie bord een torenvalk zitten. Een stootvogel die ook op de ‘Early Warning’ lijst staat - met een oranje rondje - aangegeven. Zal hij op de nieuwe Rode Lijst van Broedvogels voor de komende jaren belanden?. Dan vliegt er schuin links van me - richting noordwest - met rustige vleugelslag een solitaire witte vogel. De poten strak achter zich aan maar met ingetrokken nek/hals. Het borstbeen steekt opvallend – hij/zij lijkt een beetje mager - naar voren. Het is geen ooievaar - die vliegt met gestrekte hals – en heeft een zwart/wit vliegbeeld. Grote zilverreiger op weg naar een gezamenlijke slaapplaats ergens in de buurt?. Is het de vogel die ik bijna elke morgen - vanaf begin september als ik andere kant op rij - altijd zie in het plas-dras gebiedje vlak naast de snelweg? Algemeen (slaap)trek: Iedereen kent wel het fenomeen - van die geheimzinnige - vogeltrek. Buiten de broedtijd slapen sommige vogels graag in grote groepen bij elkaar. Zo kun je in de herfst grote zwermen van wel tienduizenden spreeuwen zien vliegen. Deze spreeuwen verzamelen zich om één plek b.v. in een rietveld de nacht door te brengen. Andere vogels die met een heleboel tegelijk op een slaapplaats overnachten zijn kraaien, meeuwen en ganzen. Slaaptrek zie je vooral ‘s avonds. Samen overnachten kan veel veiliger zijn dan alleen, maar is ook handig om van elkaar te weten te komen waar de beste voedselgebieden zijn. Vaak zie je groepjes Grote zilverreigers als een touwtje achter elkaar aan vliegen naar een overnachtingsplaats. Op een overnachtingsplek kunnen tientallen vogels van één soort bij elkaar samen komen. Als de slaapplaatsen in de ochtend worden verlaten, vertrekken de Grote Zilverreigers om te gaan foerageren, naar de - in de omgeving liggende - voedselrijke plas-drasgebieden.
Even opletten, bij remmen een invoegende vrachtwagen die met verschil van snelheid wil in voegen vanaf de oprij- en invoegstrook. Een groep van 200 kauwen luid roepend - door elkaar heen en vliegend - hoor ze hier nog duidelijk in de auto. Een drietal kilometers verderop een groepje vinkachtigen (ca. 30 exemplaren) al dansend vliegend over van rechts naar links; vinken, kepen, kneutjes of sijsjes, nee die zijn echt wel een stukje kleiner?, echte overwinterende gasten. Even opletten nog een paar kilometers, dan de snelweg af. Een grote groep van zeker - circa 300 meeuwen - van rechts naar links en ze lijken door elkaar heen te vliegen. Alleen kokmeeuwen?, hoogst waarschijnlijk niet, kunnen meestal samen in zo’n grote groep met stormmeeuwen door elkaar vliegen. Vlak daarna, een klein groepje grauwe ganzen vliegend van het (grasgroene) voedselgebied op weg naar het (natte) overnachtingsgebied - pik ze nog net even mee - en ik op weg naar huis. Dan rij ik het laatste blauw/witte aanwijsbord voorbij – na 600m – neem ik de uitvoeger, vaart minder en stop voor de stopstreep voor het net op rood springend verkeerslicht. Daarna vervolg ik mijn weg in het stadsverkeer. In de schemer zie ik nu ook, na het ontsteken van de auto koplampen, duidelijk het licht schijnen op de donkere auto van mijn voorganger. De avond is gevallen - nog een week - en de donkere korte dagen voor kerst, zijn alweer bijna voorbij, omdat de dagen na 21 december per dag met een paar minuten “lengen”. “Merry Christmas” hoor ik de DJ nog zeggen terwijl hij de nummer 1 aankondigt van de Christmas Top 50.
Meer info (voor de jeugd) over (slaap)trek, zie VB site:
http://www.vogelbescherming.nl/index.cfm?act=files.download&ui=C01B3FB8-B53F-9DE8-ECB13BEC00E502A8
voor info over slaapplaatstellingen, zie Sovon:
https://www.sovon.nl/nl/content/slaapplaatstelling