Bonte Kraai, Jaargast. Doortrekker en Wintergast.

Jaren geleden –tijdens mijn jeugd- stond boven op de boekenkast een geprepareerde bonte kraai. Ooit eens gekregen van een kennis die het dier ‘kwijt wilde’ –toen, tijdens een grote schoonmaak actie- aan mij gaf. Hoor het hem nog zeggen “deze overwinterende kraaiensoort wordt ooit in Nederland nog eens zeldzaam”. Kon het me in die tijd niet voorstellen dat die ‘winterse’ kraai (bijna) niet meer in Nederland te zien zou zijn. Tijdens de biologielessen op school werd –ik zou zeggen is er op gehamerd- dat deze ‘overwinterende doortrekker en jaargast’ een vaste waarde was in het kale landschap. Thans is het aantal overwinterende bonte kraaien -zeer nauw verwant aan de zwarte kraai- een zeldzaamheid geworden.

Het gehele jaar door worden er in Nederland maar enkele exemplaren gezien. De meeste bonte kraaien die gemeld zijn, zitten op vaste pleisterplaatsen. In het najaar volgen de doortrekkers en enkele overwinteraars. Dat het -tot op heden- een favoriete ‘te spotten’ vogel is, blijkt uit het aantal dagelijkse meldingen op waarneming.nl.

Jac. P. Thijsse schreef in het jaargetijdenboek Herfst (1910), onder het hoofdstuk “Reizende vogels” het volgende; “In ‘t begin van October vertoont zich de eerste bonte kraai en omstreeks den tiende beginnen ze in allen ernst te komen, bij duizenden en duizenden tegelijk. Ik heb opgemerkt, dat zij meestal komen op een heel mooien herfstdag en dat er dan iets bijzonders gaande is in de lucht , waar wij geen verstand van hebben, maar dat door de vogels duidelijk wordt gevoeld, vooral de kraaivogels”.

Het aantal bezoekende (tientallen) exemplaren –duidelijk veel minder, dan de aantallen die hiervoor door Jac. P. Thijsse zijn aangeven- zal toenemen, wanneer de winterse omstandigheden verslechteren. Door kou en voedselschaarste zullen de noordelijke vogels doen besluiten richting het zuiden te vliegen. Bonte kraaien uit Scandinavië overwinteren voor een klein deel in Noord-Nederland. Door de zachte winters van de afgelopen jaren, blijven hoe langer hoe meer vogels hangen in Denemarken en het zuiden van Noorwegen en Zweden. Verder komt de bonte kraai voor in Ierland, Schotland, Scandinavië en in grote delen van Midden-, Zuid- en Oost-Europa. In West-Europa ontbreekt de soort als broedvogel.

De bonte kraai bezoekt ons land niet meer met duizenden en duizenden. Wel zijn er mooie streeknamen gegeven aan deze wintergast. Namen uit vervlogen tijd, maar zijn ze bekend gebleven; Grijze kraai, Zeekraai, Maaskrao en Skierroek (Fr.), maar waar de namen; Buiskraai, Grijze lummel, Weesjongen en Doodbidder op slaan? Die vogelnamen heb ik vroeger zelf niet op school geleerd -of van m’n kennis gehoord- U wel?