Korstmoslandschap, ‘natuurlijke’ decoratiekunst.

Vorige weekend, kwam ik langs een ‘interessant’ gemetseld laag tuinmuurtje, met vele korstmossen bezet. Normaal ga je er gewoon aan voorbij - wanneer je fietst of wandelt – in je woonomgeving. Voor 60% bezet met verschillende soorten korstmossen, - ‘natuurlijke’ decoratie kunst - die ontstaan zijn door symbiosevormen tussen een schimmel en een fotosynthetisch organisme dat een bacterie of een alg is. Korstmossen zijn dus geen landplanten. Ze zijn het resultaat van de innige mutualistische symbiose van twee verschillende typen van organismen: een schimmel en een groenwier en/of een blauwalg (Cyanobacteria) Mutualisme is in de ecologie een interactie tussen twee levensvormen (bionten) waarbij beide voordeel hebben van die interactie. Korstmossen groeien op; natuursteen, gebakken- en betonbouwmaterialen, levend- en rottend/dood hout en op de grond. Het eerste waar ik onbewust aan denk is - bij het zien van verschillende korstmos plakketjes is - wat een schone lucht is hier aanwezig, in deze omgeving waar ik woon en leef. Een indicator van het bemoedigd delicaat “hier zit het wel goed”. Korstmossen leven óp - en hebben voordeel bij - een schone atmosfeer. Het verbeteren van de luchtkwaliteit in ons land door b.v. beperken van de uitstoot en filteren van (uitlaat)gassen. Het verminderen van de zwaveldioxide (SO2) en stikstofoxiden (NOx) en i.v.m. de landbouw het terug dringen van de ammoniak (NH3) uitstoot. Ze zijn van invloed op de groei en het voortbestaan van korstmossen. Nu op dit moment rond fietsend aan de rand van mijn dorp, opzoek naar vroege voorjaarsboden. In deze ‘extreme‘ milde wintertijd (week 04), zie ik: bloeiende madeliefjes in het groene gras – het gras wat normaal in deze periode dor en bruinig van kleur is. Even verderop staan in een voortuintje – op een wind luwe plek - bijna tegen de gevel aan - sneeuwklokjes en gele- en paarse krokussen in bloei. In de aangrenzende gemeentelijke tuin, staan ook in bloei de forsythia’s heesters met zijn gele bloempjes - gelijk groeiend op de houtige twijgjes, waarna de groene blaadjes groeien - staan in uitbundige bloei. De volgende straat inrijdend, gelijk om de hoek zie ik de toverhazelaar (Hamamelis) - oranje kleurige bloemen – en de schijnhazelaar (Corylopsis) crème kleurige kelkjes, licht bewegend door een zachte bries – staan in volle pracht, als of het lente is!. Nu aangekomen bij het ‘korstmos’ muurtje - even kijken of er veranderingen zijn - gelijk wat foto’s maken van deze pastelkleurrijke ‘natuurlijke’ decoratiekunst. Wanneer ik thuis ben bekijk ik de foto’s op de laptop en zoom in het micro korstmos ’landschap’. Bij het zien van de detailopnames noteer ik verschillende korstmossoorten o.a. eikenschotelkorst, muurschotelkorst en muurzonnetje?. Soms is het lastig om de juiste soort vast te stellen, er zijn ca. 400 korstmossoorten in Nederland. Op de Nederlandse Rode Lijst Korstmossen zijn 323 soorten vermeld, ingedeeld in acht categorieën van verdwenen tot gevoelig. Ook geïnteresseerd in korstmossen, en soorten op naam brengen? Begint altijd met makkelijke kenmerken: de groeivorm onderdelen; blad, struik en baard. Korstmossen nemen bijzondere vormen aan, wist U dat rendiermos ook een korstmos is?. Veel korstmossoorten zijn al met het blote oog of met een loep te determineren. Een maal “verslaaft” aan korstmossen dan pas ontdek je de schoonheid van de verschillende figuratieve vormen en de ‘natuurlijke’ pastelkleuren. Ook het fotograferen van deze microlandschappen is een onderdeel van de macrofotografie. Op de website van De Bryologische en Lichenologische Werkgroep (BLWG) is een webpagina gewijd aan korstmos (macro) fotografie. Succes toegewenst, met het maken van macro (korstmos) foto’s. http://www.blwg.nl/mossen/mossen/fotografie.aspx
Ook kun je het tijdschrift: Buxbaumiella 89 downloaden, dit nummer is speciaal geweid aan de fotografie van korstmossen en mossen; http://www.blwg.nl/mossen/buxbaumiella/buxindex.aspx?nr=91