Muurleeuwenbek, lood aan de [hogere] planten-klasse.

Afgelopen voorjaar kwam ik tijdens een bezoek aan een grote wereldstad (ca. 450 km ten zuiden van Eindhoven) nabij de wijk Montmartre, dit muurplantje tegen. Nu blader ik door de verschillende foto’s die ik toen van het uitbundig bloeiende plantje met pastelachtige bloemetjes had gemaakt. Het terughalen van dat moment nu -van de eerste kennis making- met dit kleine opvallende plantje is de aanleiding voor het plaatsen op mijn Fotoblog.

De eerste ‘hogere planten’ (= varens en zaadplanten) die we op een ‘kale’ muur kunnen verwachten zijn muurvaren (Asplenium ruta-muraria) en muurleeuwenbek (Cymbalaria muralis). Deze planten zijn bij uitstek aangepast aan het muurmilieu. Bovendien houden ze het regenwater vast en maken zo het muurklimaat vochtiger.

De plant is in Nederland al voor 1644 geïntroduceerd door liefhebbers. Komt voor -op oude stadsmuren en in rotstuinen- het is een van de opvallende soorten de Muurleeuwenbek, Cymbalaria muralis, met zijn sierlijke lila bloemen met gele vlekken. De plant hangt vaak aan de verticale muur van b.v. oude gebouwen, keer- en kademuren. Waarin de soort zich heeft gevestigd en vast gezet in de met name ‘kalkhoudende’ specie voegen. Deze planten zijn bij uitstek aangepast aan het muurmilieu. Omdat deze planten een relatief hoge pH kunnen verdragen, kunnen ze zich al vestigen en vermeerderen lang voordat andere soorten daartoe in staat zijn.

De pastelkleurige bloemen zijn: tweeslachtig (een bloem met zowel mannelijke als vrouwelijke geslachtsorganen). De plant prefereert beschaduwde, vochtige plaatsen. Dit milieu is door de weersinvloeden en de ligging van bovenstaande vindplaatsen bijna constant aanwezig. De handnervige bladeren lijken wat op klimopbladeren. Alleen de nerftekening is niet zo sterk aanwezig en aftelezen aan de bijna gelijkende bladeren. De bloeitijd is van april tot in september.

De bladeren van muurleeuwenbek zijn eetbaar en worden in de mediterrane regio in salades verwerkt. Ze bezitten een pittige smaak. Oudere bladeren worden bitter. In de kruidengeneeskunde werd de plant gebruikt bij de heling van wonden. Prachtige (historische) tekeningen van de plant -muurleeuwenbek- zijn afgebeeld en te vinden in de; Deutschlands Flora in Abbildungen, Jacob Sturm und Johann Georg Sturm (1796) en in de latere verschenen; Flora Batava, van Jan Kops. Deel 2 (1807) en Flora Danica Georg Christian Oeder e.a. (1761-1888). [Bron: Wilde planten in Nederland en België]. Duitse naam: Zimbelkraut