gele bloem

gele bloem in onze tuin

Stinkende gouwe – tegen wratten en oog- en galziekten
Geplaatst op 28 april 2018 door Joop de Wilde
Stinkende gouwe is bepaald niet zeldzaam te noemen. Het is een plant die van verre al opvalt door de helder gele, bijna goudkleurige bloemen. De Nederlandse naam is eenvoudig te verklaren. De plant ruikt onaangenaam en “gouwe” is afkomstig van het woord “gouden” en duidt op de kleur van de bloemen en het oranje-gele sap van de plant. Het is ook terug te vinden in volksnamen als Gele Gou, Goude, Goudkruid, Goudwortel en Stjonkende Gouwe. Stinkende gouwe wordt ook wel Zwaluwenkruid of Wrattenkruid genoemd.

De naam “Zwaluwenkruid” is te verklaren uit de Latijnse naam Chelidonium. In het begin van de jaartelling leefde de Griekse arts Pedanius Dioscorides in Rome als chirurg in het leger van keizer Nero. Hij onderzocht in het hele keizerrijk planten die een geneeskundige werking hadden. Hij schreef een vijfdelige encyclopedie over kruidengeneeskunde. Stinkende gouwe werd door hem Chelidonion genoemd en dat betekent ‘Zwaluwenkruid’. De naam wordt verklaard doordat de bloeiperiode van Stinkende gouwe zou samenvallen met de aankomst in het voorjaar en het vertrek in het najaar van de zwaluwen. Ook zouden, volgens Dioscorides zwaluwen het sap van de plant gebruiken om hun blind geboren jongen de ogen te openen. Over de geneeskrachtige werking straks meer.

De plant behoort tot de Papaverfamilie maar lijkt totaal niet op andere papaverfamilieleden zoals de klaproos en de helmbloemen. De bladeren zijn aan de onderkant blauwgroen van kleur, diep veerdelig, bijna geveerd. De eindslip van elk blad is in drieën gespleten. De heldergele tot goudkleurige kroonbladen zijn in een kruis geplaatst waardoor je in eerste instantie denkt misschien met een kruisbloemige te maken te hebben. Maar al snel blijkt dat de specifieke kenmerken van de kruisbloemige zoals zes meeldraden waarvan 2 korte en 4 lange, uitzonderingen daar gelaten, niet aanwezig zijn. Er zijn wel tegen de 20 meeldraden aanwezig waarbij de helmdraden naar boven toe breder wordt. Bij de Stinkende gouwe kunnen ook gevulde bloemen voorkomen. Bij de meeste planten van de Stinkende gouw is sprake van een enkele krans bestaande uit vier kroonbladen. Bij gevulde bloemen is sprake van twee of meer kransen kroonbladen.