Lieveheersbeestjes, na belagen volgt chemische afschrikking.

Terwijl ik dit stukje schrijf en samenstel is het buiten herfstig weer, harde windvlagen en regenbuien. De regen tikt op en slaat tegen de ruiten. Wanneer je -de afgelopen week- buiten kwam en je kijkt nu om je heen valt het gelijk op dat bijna al het herfstige blad –op de bladeren van de eik en beuk na- van de takken van struiken en bomen gevallen of gewaaid is. Blader nu door de vele natuurfoto opnames, die ik afgelopen zomer gemaakt heb.
Ga even terug in de tijd. Haal de omstandigheden op, toen bij het maken van deze opname. De macrofoto van de lieveheersbeestjes -in het voorjaar van dit jaar afgedrukt- heeft jonge frisse ‘Kerst kleuren’. Na de middag gemaakt in een 20 ha. groot natuurreservaat met veel natuurwaarden, beheerd door het Brabants Landschap. Dit rijk loofbos met enkele bosweitjes, voldoende ‘nat’ door enkele ‘kwel’ slootjes. De grond is (daardoor) vochtig en voedselrijk en er is een gradiënt van vochtig naar droog. Vooral in het voorjaar is het een prachtig gebied. Er is een rijke kruidlaag met o.a. veel Grote Muur, Dalkruid en tapijten van bosanemoon. In de lente zie je op verschillende plaatsen in het bos, een “witte deken” van bloeiende bosanemoontjes. Even later staat het blauwpaarse bosviooltje ‘weelderig’ in volle bloei. Ook is er een prachtige vogel bezetting met o.a. Appelvink, Zwart kop en goudhaan. De kauw en zwarte specht heeft zijn (broed)plek gevonden in de laatste nog overgebleven oude beuken. Alle spechten soorten Kleine-, Grote bonte-, Groene en Zwarte specht kun je zien of horen roffelen tegen de losse schors van -insecten rijke- oude bomen. Een uitzonderlijke waarneming was die van een zingende Cetti’s Zanger (man) in 1973. Hij verbleef in dit unieke natuurgebied ruim een maand. De laatste jaren gebruikt het laatst overgebleven paartje wielewalen een deel van het biotoop als broedgebied. Ook vliegen er verschillende mooie soorten; juffers, libellen en diverse soorten Dag- en Nachtvlinders rond.
Gelukkig, is onlangs besloten dat het ontwerp -het Oosttangent plan- “De Ruit” alsnog niet wordt aangelegd. Hopelijke komt men -in de verre toekomst- tot andere ‘groene’ en ‘milieu’ wegende inzichten. Het plan wordt badinerend door vele tegenstanders en actievoerders “Niks weg” en “Stuit De Ruit” genoemd. Dit ‘rijke’ natuurgebied met zijn vele uitzonderlijke natuurwaarden moet zeker meer dan ‘honderd jaar’ voort bestaan. Zoals dit te lezen is, in een gedeelte van de naamgeving voor dit oude (levendige) natuurreservaat.
Nu weer terug naar de foto, de parende lieveheersbeestjes op een brandnetelblad. Als je goed kijkt zie je onder het blad -met de vrijende insecten- een bladluis zitten. Het lievelingsvoedsel van een deel van deze kleurrijke beestjes. De bladluis etende soorten worden vaak als nuttig gezien. Er zijn ook lieveheersbeestjes met een plantaardig dieet. De soorten die schimmels of planten eten, verspreiden ziektes en worden beschouwd als plaaginsecten.
Wanneer er een Lieveheersbeestje of ‘zonnekoekje’ op je gezicht of kleding vliegt pak je het automatisch voorzichtig op en even later bemerk je dat er een oranje-gelige boterachtige substantie aan je vingers zit. Lieveheersbeestjes hebben een ‘afweersysteem’, een chemische afschrikking. Als een lieveheersbeestje "gepest" wordt door zachtjes op hem te drukken produceert hij een oranje-gele vloeistof. Dit gedrag heet "reflexbloeden". De vloeistof (hemolymfe), die tevoorschijn komt bij het femoro-tibiale gewricht van de poten, heeft een kwalijk geurtje en smaakt erg bitter. Vogels die een lieveheersbeestje oppakken proeven dit en laten hem dan soms snel vallen. Het rood met zwarte kleurpatroon is dan ook te beschouwen als een waarschuwing. Dit ziet men vaak bij insecten of andere dieren die hun giftigheid of vieze smaak etaleren door een felle kleur, het wordt aposematische kleuring genoemd.
Door hun heldere schildkleuren die ook nog eens contrasteren zijn ze thans ook het symbool van geen geweld. Dit beestje is dan ook het logo van de Landelijke StichtingTegenZinloosGeweld. Website; http://kinderen.moed.nl/lieveheersbeestjes/
Enkele streeknamen die -met name in verschillende regio’s- vroeger aan dit opmerkelijke insectenbeestje gegeven is -en die u wellicht weleens gehoord heeft zijn: stippelbeestje, zonnekoekje, boterbeestje, moedergodssterretje, poppennonnetje.