Wordt het niet eens tijd voor meer queer hiphop?!

De Amerikaanse rapper Lil Nas X is niet bang om zijn seksualiteit – in al haar facetten – uit te dragen als artiest. En dat levert hem evenveel lof als kritiek op. 

‘Vele – misschien zelfs alle – artiesten hebben hun seksualiteit hun hele carrière moeten verbergen. Jullie lijken homoartiesten alleen te respecteren wanneer het ‘homogedeelte’ weggestopt is. Jullie vinden mij niet leuk omdat ik mijn seksualiteit omarm in plaats van verberg', schrijft Montero Lamar Hill, beter bekend als de Amerikaanse rapper Lil Nas X, in een reactie op Twitter.

'Gay agenda'
Kort daarvoor is zijn nieuwe single, inclusief videoclip, genaamd Industry Baby gelanceerd. En vooral de video doet stof opwaaien. Nadat Lil Nas X al eerder de gemoederen bezighoudt door in de clip van zijn nummer Montero een lapdance te geven aan de duivel, is hij nu naakt dansend te zien met een groep – evenzo naakte – mannen in de doucheruimte van een gevangenis. En dat gaat veel mensen te ver. Hij wordt ervan beschuldigd de ‘gay agenda’ te propaganderen. Onzin, volgens Lil Nas X: ‘Ja, manipulatie is echt. Agendasetting is echt. Maar ik kan simpelweg niet geloven dat een fictieve gevangenis met twerkende mannen ervoor kan zorgen dat heteroseksuele mannen homo worden’.

Coming out
Het is ruim twee jaar geleden dat de Amerikaanse rapper als een van de eerste in dit genre uit de kast komt. Hij heeft dan net zijn eerste grote hit gescoord met Old Town Road. Met een tweet maakt hij het kenbaar: ‘Sommigen van jullie weten het al, sommigen maakt het niks uit (…) maar voor deze [Pride] maand eindigt wil ik dat jullie nog eens goed luisteren naar C7osure.'

Voorbeeldfiguur
Hij is niet de eerste queer rapper in Amerika – denk bijvoorbeeld aan Frank Ocean, Lizzo, Tyler, the Creator en Big Freedia – toch maakt juist zijn coming out veel indruk. ‘Lil Nas X heeft het beeld van een Wrangler-dragende, paardrijdende mannelijke man omgebogen naar dat van een jonge, zwarte vertegenwoordiger van de jongerencultuur. Hij heeft aandacht verworven in twee machoculturen (hiphop en country, red.) en is vervolgens uit de kast gekomen (…) dat is briljant’, volgens Roy Kinsey, een queer rapper uit Chicago. Om die reden groeit Lil Nas X binnen de kortste keren uit tot een voorbeeldfiguur voor veel jonge queers. Evenzo snel wordt hij voor een andere groep het doelwit voor hun homofobie. Hoewel Lil Nas X niet vies is van een beetje controverse, ligt dit voor een belangrijk deel ten grondslag aan de hiphopcultuur. ‘Lil Nas X is uit de kast gekomen, maar is hiphop dat ook?’, vraagt LA Times zich kort na de coming out af.

Hiphopcultuur
Volgens de krant is het genre altijd gevoed door ongebreideld machogedrag en is er amper een raptekst te vinden waarin géén scheldwoord gericht aan homo’s zit. Maar toch is er wel degelijk beweging. ‘De hedendaagse rap en R&B scene is minder heteronormatief dan het eerder was’, aldus de krant. Het grote verschil is, volgens radiozender FunX, dat – hoewel hiphopteksten nog steeds vol staan met homofobe teksten – er nu ophef ontstaat rondom deze uitspraken. ‘In de begintijd leek er nog niemand overheen te vallen. Of het werd gezien als inherent aan de hiphop, of mensen zagen geen kwaad in de homofobe teksten die rappers verkondigden. Dat veranderde drastisch bij Eminem. Zeventien jaar geleden kreeg hij veel kritiek over zich heen na zijn track Criminal. Zijn intro bevat geen enkele line zonder te schelden op homo's en lesbiennes.’ Verschillende homobelangenorganisaties vallen destijds over hem heen. Tien jaar later komt Eminem op humoristische wijze op zijn woorden terug: ‘Als ik dingen zeg over homo's waardoor mensen denken dat ik homofoob ben, doe ik dat omdat ik zelf homo ben’, vertelt hij in de komische speelfilm The Interview uit 2014.

Discriminatie
Eminem is niet de enige die wordt beschuldigd van homofoob gedrag. Ook Kanye West krijgt dit te horen. In een interview met MTV legt hij uit hoe dit volgens hem zit ingebakken in de hiphopcultuur. ‘Iedereen in de hiphop discrimineert tegen homo's. Als iets wack is, is het gay. Als iets goed is, is het hiphop. Het lijkt wel alsof gay het tegenovergestelde van hiphop is. Ik wil mijn rappers, mijn vrienden, aanspreken: stop het, fam. Het is discriminatie. Het is hetzelfde als wat er met donkere mensen gebeurt. Ik wil dat mensen daarmee stoppen.’

Nederland
Waar er in Amerika verschillende bekende queer rappers zijn, blijft dat in Nederland nog uit. In 2018 komt het Amsterdamse rapduo Lionstorm – bestaande uit Sterresoet van Schooten en Gale Rama – bij elkaar. De reden: te weinig representatie van queer personen in de hiphop. ‘We dachten: fuck it, als we dat willen zien, moeten we maar bij onszelf beginnen’, vertellen ze in 2019 bij De Nieuws BV. Het probleem: ze zijn er wel, maar we zien en horen ze niet. ‘Er zijn inmiddels queer rappers in Nederland, maar bij de meeste hiphopkanalen zoals FunX hoor je ze weinig’, volgens Van Schooten. ‘Het moet gewoon even naar Nederland overwaaien. (…) het gaat over gewenning. Je moet het zien en horen. Hiphop blijft toch een beetje de stem van de underdog, van degene die een stem opeist en tegen de status quo ageert. Of een ruimte wil creëren.’