Wat is het probleem tussen de babyboomers en millennials?

Millennials zijn het zat: de constante kritiek op ‘de jeugd van tegenwoordig’ van de oudere generaties. Als tegengeluid ontstond de uitspraak: ‘Ok Boomer’. Al in 2015 werden deze woorden gebruikt op 4chan. Waarna het in 2017 op Reddit zijn intrede deed en in april 2018 via Twitter de rest van de wereld bereikte. Ondertussen is het cynische grapje overal te lezen en te horen.

In Buitenhof wordt het fenomeen besproken met drie millennials. En wat blijkt, die babyboomers staan helemaal niet zo ver van ze af. ‘Mijn ouders zijn het prototype babyboomer. Geboren net na de Tweede Wereldoorlog, opgegroeid in grote gezinnen. Ze waren de eersten in de familie die konden gaan studeren en aan het eind van de jaren zeventig kochten ze goedkoop een huis’, zegt columniste Floor Rusman.

Maar zelfs onder de millennials verschillen de meningen over de boomers enorm. Historicus Geerten Waling: ‘Die babyboomers hebben iets zelf opgebouwd, ze werden arm geboren en overlijden in grote getalen rijk en succesvol. Millennials hebben er last van dat zij dat niet hebben, omdat ze in grote getalen al rijk en in welvaart worden geboren. Dat is natuurlijk wel een beetje klagen over het feit dat je een gouden lepel in je mond hebt.’ Waar de een zegt veel te danken te hebben aan deze generatie, denkt de ander daar compleet anders over. Zo ook schrijver Philip Huff: ‘Babyboomers zijn mensen die niet willen horen wat er moet gebeuren om de wereld beter achter te laten.’

Het onderstaande filmpje wordt in de studio getoond.

Rusman begrijpt dat de man op veel weerstand kan rekenen van de jongere generatie. ‘Wie klappen uitdeelt kan ze terug verwachten. Maar ik denk niet dat je kan zeggen dat babyboomers het allemaal heel makkelijk hebben gehad en dat wij het veel moeilijker hebben. Zij kwamen uit veel grotere gezinnen, hadden minder geld in hun jeugd, minder leuke vakanties, kregen waarschijnlijk minder aandacht van hun ouders, en ze moesten vaak meer knokken om hun plaats in de samenleving te veroveren. Dus dat is heel anders dan hoe wij vaak zijn opgegroeid.’

Huff kan zich daar absoluut niet in vinden. ‘Babyboomers hebben dit land helemaal niet opgebouwd.’ Hij onderbouwt zijn standpunt met cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek, en citeert: ‘De babyboomers hebben de wind in de rug gehad. Op het moment dat de naoorlogse generatie zich meldt op de arbeidsmarkt was de vijfdaagse werkweek ingevoerd, werden de minimumwerklonen opgeschroefd, en de arbeidsvoorwaarden verbeterden.’ In deze periode kochten veel babyboomers goedkoop huizen die veel in waarde stegen. ‘Daar hebben zij niks voor hoeven doen.’

Rusman gaat hier tegenin. ‘Veel van het beleid waar zij van hebben geprofiteerd is ontworpen door de generaties voor hen. En uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau blijkt dat de generaties die het meest hebben geprofiteerd van de overheid na 1960 zijn geboren. Dat komt omdat in die beginjaren de overheidsuitgaven veel minder hoog waren. Jouw cijfers (die van Huff) kloppen ook, maar mijn vraag is: wat hadden de babyboomers moeten doen in jouw ogen?’

Volgens Huff is dat heel simpel. Hij benoemt de grootte van de generatie van de babyboomers. ‘Een golfbal in de demografie.’ Oftewel: het is een grote groep in de samenleving die op den duur ouder wordt. We krijgen te maken met vergrijzing van deze generatie, wat zal resulteren in hogere zorgkosten en een aanslag op het pensioenpotje. ‘Zij mogen allemaal op hun vijfenzestigste stoppen met werken terwijl wij - en de generatie onder ons - tot ons vijfenzeventigste moet doorwerken. De vraag is wat mij betreft dus: wat gaat die generatie doen met die ‘wind in de rug’ tegen het einde van hun leven?’

Historicus Geerten Waling geeft aan dat er, volgens hem, onterecht een kloof tussen generaties wordt geschetst. ‘Het is veel meer een polarisatie tussen het kosmopolitische wereldverbeterende ideaal, tegenover een rancune daartegen. Een conservatisme. Wat goed wordt verwoord door een aantal politieke partijen, op de rechterflank, op dit moment. (…) Er wordt een heel zwart-wit beeld geschetst.’ 

Rusman sluit zich daarbij aan. ‘Ik denk dat een generatiekloof het heel goed doet in de media. Babyboomers worden al sinds de jaren tachtig zwartgemaakt in de media. Toen had je een periode met wat onduidelijke generaties. En nu, over ons als millennials, bestaat er ook weer een heel duidelijk beeld. Dat we verwend zijn. En als je dat soort beelden tegen elkaar afzet ontstaat er natuurlijk ook veel haat en nijd onderling. Maar is die er ook op persoonlijk niveau, vraag ik mij af.

Volgens Huff heeft de generatie van de babyboomers te veel invloed gekregen. De generatie is institutioneel geworden volgens hem. De problemen waar wij nu mee kampen, zoals het mislukte klimaatbeleid, zijn ontstaan in de afgelopen dertig jaar, zo stelt hij. Daarnaast zijn ze met veel, wat volgens Huff leidt tot het feit dat deze generatie het gewend is altijd zijn zin te krijgen. Daarom pleit hij voor een nieuwe weging van stemmen. Een stem van een jong persoon zou zwaarder moeten wegen dan die van een ouder persoon. Om deze theorie uit te leggen gebruikt hij de metafoor van een muziek-playlist op een feestje. ‘Als je op een feestje bent en je bepaalt vijf minuten voordat je weggaat de hele playlist, dat slaat helemaal nergens op. Dus het idee is dat wanneer je wat meer op leeftijd bent, en je heel veel invloed hebt op de sfeer en de stemming op het feestje, dat niet zo logisch is. De mensen die nog lang vooruit moeten, zouden daar meer over mogen zeggen.’

Rusman en Waling zijn minder enthousiast over dit plan. Waling: ‘Er zijn ook mensen die niet meteen weggaan op dat feestje en nog een paar liedjes moeten luisteren van die playlist. Dus die mogen daar ook over meebeslissen. (…) Ik vind het behoorlijk pijnlijk voor de generatie die ons ook veel heeft geboden.’ Volgens Waling zou er beter gekeken kunnen worden naar een manier om samen vooruitgang te kunnen boeken. Omdat de babyboomers, naar zijn zeggen, zeer bereid zijn het leven van hun eigen millennial-kinderen te faciliteren.