Wanneer ben je onderdeel van de moedermaffia?

Een opmerking of een tip over de opvoeding van andermans kind: goed bedoeld of moedermaffia? 

‘Goeie video, maar dit kind hangt toch echt te lang ondersteboven’, schrijft Chanel Matil Lodik - op Instagram beter bekend als @marketingvrouw - in een post op het platform. ‘En je kind zo aan de armen trekken’, schrijft ze bij de volgende video. Marketingvrouw reageert op twee filmpjes waarin een stel hun dochter laat zien. In de eerste hangt het kind enkele seconden omgekeerd achter de rug van de vader, waarna ze met een grote glimlach over zijn schouder wordt getrokken. In de tweede wordt ze aan beide armen door de ouders het beeld in getild. Gevaarlijk, volgens Lodik. Omdat het kind aan de beweging in de tweede video bijvoorbeeld een zogenaamd zondagsarmpje kan overhouden.

Binnen de kortste keren stroomt de inbox van Lodik vol met kritiek. Ze wordt beschuldigd van de welbekende moedermaffia te zijn. Moedermaffia is een - inmiddels berucht - begrip waarbij moeders (soms ook vaders) andere ouders bekritiseren om hun opvoedstijl of de omgang met hun kind. Vooral bekende moeders – en dan in het bijzonder momfluencers (mommy influencers) – krijgen hier veelvuldig mee te maken. Vlogger en influencer van het eerste uur Mascha Feoktistova omschrijft het als: ‘Woeste moeders die het niet eens zijn met je keuze. Maar het advies bedoelen ze vaak goed. Het komt van een goede plek.’ Dit vertelt ze in april 2020 bij Club Hub,terwijl ze in verwachting is van haar eerste kindje. Een paar maanden later is ze daar enigszins van teruggekomen wanneer de draagdoekmoedermaffia het op haar gemunt heeft. ‘Mijn kind zou te klein zijn voor de doek die ik draag. (…) er is echt een hele intense draagdoekmoedermaffia. De ergste is de borstvoedingsmaffia. Daar heb ik niet mee te maken, maar ik zie het wel bij anderen.’

Enkele maanden geleden ageert ook Lodik tegen deze maffia. Eind april schrijft ze in een post over de gevolgen van de moedermaffia en hoe het haar moederschap beïnvloedt. Ze schrijft dat ze er moeite mee heeft dat haar kind vanaf dat moment twee dagen in de week naar een kinderdagverblijf zal gaan, omdat hij daaraan toe is. ‘Dat komt alleen maar omdat ik in mijn hoofd de stemmen hoor van de moedermaffia: je neemt toch geen kind om het weg te doen?’

Nu is het dus Lodik zelf die ervan wordt beschuldigd moedermaffia te zijn. Niet zo gek, volgens opvoedkundige Marina van der Wal. ‘We zijn allemaal zowel slachtoffer als dader’, zegt ze tegen RTL Nieuws. ‘Je wilt eigenlijk bevestiging zien voor de eisen die je aan jezelf stelt: kijk eens hoe goed ik het doe, wat ik doe is de standaard.’ Maar deze bevestiging komt iedereen duur te staan, volgens Van der Wal. ‘Uiteindelijk zijn we allemaal slachtoffers van de maffia. De moedermaffia zelf lijdt hier ook onder, die hebben ook weer iemand boven zich die hen de maat neemt. Het is een cynische vicieuze cirkel die zichzelf in stand houdt.’ Het is dan ook niet gek dat het ‘slachtoffer’ defensief reageert op de opmerkingen van de moedermaffia.

Lodik besluit met haar volgers in gesprek te gaan over de zin en onzin van de moedermaffia. Al gauw blijkt dat er nogal verschillend wordt gedacht over het moment waarop behulpzaamheid plaatsmaakt voor bemoeizucht. ‘Leef en laten leven’, schrijft een van haar volgers. Terecht wellicht, maar – stelt Lodik – wat als ‘onschuldige kinderen die hierin geen keus kunnen maken het bekopen met de dood, of hun kwaliteit van leven achteruitgaat?’. Daar moet de grens worden getrokken, vindt een andere volger. ‘Is het jouw kind?’ Zo niet, dan moet je jezelf de vraag stellen: ‘Verkeert het kind in levensgevaar?’ Zo ja, dan mag je ongevraagd advies geven. Zo nee, ‘hou je bek’, aldus de volger.

Maar ook dan zijn we er nog niet uit. Want zoals een van Lodik’s volgers terecht opmerkt: ‘Wat ik gevaarlijk en ongezond vind voor een kind vindt een ander een acceptabel risico.’ We zouden daarom onderscheid moeten maken tussen feitelijk bewezen schadelijkheden en onbewezen opvoedkeuzes, vindt Lodik. De manier om die vicieuze cirkel te doorbreken is door goed na te denken over wat jij belangrijk vindt in de opvoeding van je kind, volgens Van der Wal. ‘Als je dat voor jezelf heel duidelijk hebt, kun je al die meninkjes daaraan toetsen en naast je neerleggen wat voor jou niet relevant is.’