Waarom roepen veganisten zoveel felle reacties op?

Presentator Milouska Meulens is vegan, al best lang, en ze is niet van plan om daar iets aan te veranderen. En al helemaal niet vanwege de weerstand die haar dieet bij sommigen oproept.

Onlangs lanceerde FrieslandCampina een nieuwe variant Chocomel. Vegan, zonder koemelk dus. Iets duurder maar net zo lekker, vrij van dierenleed en er is vraag naar. Bovendien: de oorspronkelijke versie met koemelk is ook nog gewoon te krijgen. Alleen maar winnaars dus. Toch?

Nou nee. De lancering van de vegan Chocomel ging gepaard met een stortvloed aan reacties op sociale media. Van twee kanten: de juichende voorstanders en de woedende groep die tégen was. Maar niet een beetje tegen, nee: héél erg tegen. Het is een bekende trigger inmiddels; de introductie van plantaardige alternatieven maakt steevast wat los in de onderbuik van vleesminnenden. Toen biefstukrestaurant Loetje onlangs een nogal geslaagde plantaardige versie van hun beroemde biefstuk op de kaart zette, trad een ziedend toetsenbordleger online ten strijde om maar weer eens de oorlog te verklaren aan die militante deugkonijnen met hun complot om ons geleidelijk allemaal hun veganistische wil op te leggen.

Beetje begrip
Presentator Milouska Meulens is vegan - geen vlees, geen zuivel - en maakte in 2018 de documentaire Boter, Kaas noch Eieren, waarin ze een inkijkje gaf in haar veganistische leven. Hoe ze dat deed, maar ook over de vraag of het wel gezond was en of ze het wel kon maken om ook haar man en kinderen met die levensstijl op te schepen. Ze snapt waar de weerstand tegen veganisten vandaan komt.

'Verandering is moeilijk voor mensen. Je gewoontes moeten aanpassen, dat roept weerstand op. Dat snap ik wel, vooral omdat het verhaal jarenlang anders is geweest. De overheid heeft zuivel en vlees heel lang gepusht. Je had de boterberg, de melkplas en veel meer vlees dat we ooit op konden met z’n allen. En het idee dat het gezond was en goed voor de wereld, dat heeft de overheid heel lang volgehouden. Te lang, en nu moeten we opeens allemaal minderen.'

Oké, een beetje begrip dus. Maar wat ze dan weer niet begrijpt is waarom mensen zo boos kunnen worden wanneer ze het zelf anders wil doen. 'Ik dwing niemand om de vegan Chocomel te kopen, in plaats van de variant met koemelk. Als jij dat wil doen, ondanks alle gevolgen voor de wereld en voor jezelf: be my guest. Maar neem het mij niet kwalijk dat ik andere keuzes maak. Sommige mensen hebben de gedachte: ik mag ook helemaal niks meer. Net corona achter de rug, dat wijntje, sigaretje, de chocoladereep; alles wordt van ze afgepakt. Tenminste, zo zien ze dat. Maar er wordt ze niks afgepakt, ze krijgen de kans om het beter te doen voor zichzelf omdat we steeds beter snappen wat goed is.'

Gezond?
Meulens hoort en ziet de reacties, maar gaat er niet van twijfelen. Sterker nog: ze voelt misschien nog wel meer het belang van haar idee over plantaardig eten. 'Zo fel als mensen erop kunnen reageren, zo overtuigd ben ik nog steeds van de absurditeit van onze vlees- en zuivelindustrie. Neem nou melk. Hoe komen we erbij om dat van een ander zoogdier af te nemen, om het eerst nog te bewerken omdat het helemaal niet gezond voor ons is, zo rechtstreeks uit de uier, en het vervolgens heel normaal te vinden. Die koeien aan melkmachines, stel je voor dat we vrouwen aan zulke machines zouden zetten. Ik ben opgegroeid met reclames die het ons door de strot probeerden te duwen. Melk is goed voor elk, melk is de witte motor: hoe kómen ze erbij?'

Felle reacties van mensen doen Meulens dus niet twijfelen aan haar veganisme. Maar in de documentaire onderzocht ze of het wel zo gezond was: een dieet zonder dierlijke producten. Wat bleek? Een vitamine B12-tekort; een typisch bijverschijnsel van een veganistisch dieet. Even schrikken, maar toch was ook dat niet de reden waarom Meulens nu wat minder streng is geworden.

Depressie
'In 2020 kreeg ik een depressie, iets dat waarschijnlijk al langer speelde maar toen gaf ik eraan toe. Ik erkende dat ik hulp nodig had. In die anderhalf jaar ben ik tot mezelf gekomen en heb ik geleerd om wat aardiger te zijn voor mezelf, wat minder streng. Ook voor anderen trouwens. Dat strenge kwam ook naar voren in m’n veganisme, dat wilde ik zo perfect doen, maar daarom was het nooit goed genoeg. Een depressie is vreselijk, dat gun je niemand, maar voor mij is het wel een wake-up call geweest: het mag wat zachter allemaal. Naar mezelf, en naar de mensen om me heen. Dus soms knijp ik nu een oogje toe als m’n kinderen kaas of vlees willen. En als m’n kinderen iets eten waar room of kaas in zit en ze krijgen het niet op, dan eet ik het. Liever dat dan weggooien. En in landen waar het lastig is om gezond te eten zonder dierlijke producten eet ik nu ook weleens een eitje. Zelf ben ik dus iets soepeler, maar ondertussen zie ik ook iets anders gebeuren. Naast al die felle reacties van vleeseters, stappen er in mijn omgeving ook steeds meer over op een plantaardig dieet. Ook de hele verstokte vleeseters. Mooi toch?'