Waarom moet je niet kijken naar het WK in Qatar?

Alles is schandalig aan het WK voetbal in Qatar. Toch zendt de NPO het toernooi straks gewoon uit. Wat jij kan doen als protest? Precies, gewoon niet kijken.

Gek hoe dat werkt: inmiddels weet iedereen hoe het zit met het WK voetbal dat deze winter in Qatar wordt gehouden, en toch gaat het gewoon gebeuren. Ondanks ál die redenen om er een streep door te zetten. Vooruit, even resumé, te beginnen met hoe het eigenlijk zo ver is gekomen dat een piepklein maar steenrijk oliestaatje het grootste sportevenement ter wereld mag organiseren, ondanks een totaal gebrek aan voetbalcultuur, een volstrekt ongeschikt klimaat en een nogal schrikbarende afstand tot onze westerse morele waarden met betrekking tot racisme, homorechten en feminisme.

Arbeidsomstandigheden
Dat komt natuurlijk maar door één ding: geld. Tim Hofman zet het nog maar eens uiteen in Pak de Macht. Van de 22 FIFA-bobo’s die betrokken waren bij de toewijzing van het WK, zijn er inmiddels 16 veroordeeld voor hun rol daarin. Steekpenningen, omkoping: het oliestaatje heeft het WK niet eerlijk toegewezen gekregen, maar gekocht. Dat is inmiddels onomstotelijk bewezen, maar níét een reden gebleken om de boel af te blazen en te verplaatsen naar een ander land.

Maar er is nog iets veel ergers aan de hand. Voor het WK heeft Qatar zeven stadions moeten bouwen, nog veel meer hotels, een luchthaven, en zelfs een compleet nieuwe stad. Daarvoor zijn honderdduizenden arbeidsmigranten overgekomen uit voornamelijk Azië en Afrika. En die arbeidsmigranten zijn vervolgens compleet uitgebuit. Zonder de juiste papieren vielen ze ten prooi aan een soort moderne slavernij, waarbij ze zonder pauze, zonder vakantiegeld, en soms zelfs zonder enig salaris moesten werken in de brandende zon. De werkomstandigheden waren zelfs zo slecht dat er doden vielen. 6500, minstens.

Qatar, FIFA, KNVB, spelers en sponsors
Nou, zou je zeggen, een toernooi waar zoveel bloed aan kleeft, dat gaat niet door. Daar spreek je schande van en daar blijf je van weg. Maar niks van dat. En waarom? Ook weer geld; het gaat altijd om geld. De emir van Qatar - Tamim bin Hamad Al Thani - erkende wel wat van de problemen, beloofde beterschap (die er amper kwam), maar laat het daarbij. Hij weet: de economie van Qatar krijgt een boost van 17 miljard door dit toernooi, dus critici kunnen z’n rijke rug op.

De FIFA maakt het zo mogelijk nog bonter: die ontdekken doodleuk de bewezen misstanden en zeggen dat er misschien drie doden zijn gevallen, hooguit. Drie te veel, maar ach, hoort erbij. Ook zij verdienen ruim aan het toernooi. Zo’n 5,5 miljard euro. En onze eigen Nederlandse voetbalbond dan, de KNVB? Veertig miljoen prijzengeld als Oranje onverhoopt wint, en vooral een torenhoge boete als ze niet zouden gaan. Kortom: regenboogbandje om de bovenarm als statement tegen de deplorabele staat van de homorechten in het land en verder niet zeuren maar gaan. De spelers van Oranje willen gewoon voetballen, met of zonder bloed aan hun noppen. Hofman: 'Je zou kunnen zeggen: geef ze eens ongelijk. Nou ik zeg: ik geef ze ongelijk.' In #BOOS confronteerde Hofman al eerder de sponsors van het toernooi. Die hingen gewoon de telefoon op.

Arno Vermeulen
Goed, van al die partijen hoeven we dus weinig te verwachten in het verzet tegen dit schandaal van een voetbaltoernooi. Maar onze eigen NPO dan, gaan die dit gewoon uitzenden? Ja dus. Arno Vermeulen - chef Voetbal bij de NOS - legde onlangs in de VARAgids uit waarom.

‘Het is een grote schande voor het voetbal dat het WK in Qatar wordt gespeeld, daar is iedereen het over eens. Maar dan is je volgende vraag: moet de NOS het WK boycotten? Daar ben ik dus niet voor. Wij zijn ook in Zuid-Afrika en Brazilië geweest, bij twee WK’s waarover je ook kunt zeggen dat dit niet echt de landen waren waar je een WK had moeten spelen. Er was aantoonbare armoede, die stadions van destijds staan inmiddels volledig te verkrotten. Toch vind ik dat verslaggevers moeten verslaggeven en zich daar niet aan moeten onttrekken. Als het noodzakelijk is moeten we ook over het randgebeuren berichten, zodat mensen thuis zelf kunnen beslissen wat ze daarvan vinden. Dat hoeven wij niet voor hen te doen.’

Niet kijken
Maar Pak de Macht zou Pak de Macht niet zijn zonder een suggestie voor wat wij zelf kunnen doen. Simpel, zegt Hofman: we moeten precies niks doen. En daarmee bedoelt hij: niet kijken. Want wat gebeurt er dan? De kijkcijfers donderen in elkaar. En wat betekent dat? Paniek. Bij de KNVB, bij de FIFA, maar vooral bij de adverteerders. Die krijgen minder waar voor hun duurbetaalde reclamespotjes voor, tijdens en na de wedstrijden.

'Als je wil dat iets uiteindelijk helemaal van de buis verdwijnt, moet je gewoon de tv uit laten', zegt Hofman. Zonde hè, maar het is het enige wat werkt. En wie wil er nou wereldkampioen worden op een met mensenlevens en steekpenningen betaald toernooi? Zelfs Johan Derksen niet.