Lia (20): ‘Ik probeer mijn leven in Syrië achter me te laten'

Lia uit Sinan zoekt de klas van Elias voelt zich helemaal thuis in Enschede. Een film over haar leven is in productie.

Elf jaar oud was Lia, toen ze vanuit Syrië in 2013 naar Nederland vluchtte. Ze liet een heel leven achter; van haar klas in Aleppo bleef alleen een foto over. Sinan Can ging in 2019 op zoek naar alle klasgenoten, en vond er een aantal, in alle uithoeken van de wereld. Hij maakte er de documentaire Sinan zoekt de klas van Elias over. Can hield al die tijd contact met Lia – haar huidige naam, want ze voelde zich niet comfortabel bij de jongensnaam die ze bij haar geboorte kreeg: Elias. Want ze is geen jongen.

Met Lia gaat het goed. Contact met haar klasgenoten uit Syrië heeft ze niet meer: ‘Na het tweeluik van Sinan heb ik een groepsapp aangemaakt met mijn oude klasgenoten. Toen hielden we nog contact, maar dat is helaas verwaterd. We hebben allemaal hele verschillende levens en iedereen studeert op dit moment. Dus we hebben niet veel tijd om aandacht te besteden aan het verleden.’ 

Het nieuws uit Syrië probeert Lia bewust te vermijden, omdat het haar stress oplevert: ‘Ik probeer mijn leven in Syrië achter me te laten. Op dit moment ben ik een heel ander persoon. Ik zou niet terug willen gaan, omdat het een hele slechte plek is. Er is oorlog en de economie is slecht. Daarnaast ben ik uit de kast gekomen als transgender vrouw en dat is in Syrië onacceptabel.’ Haar omgeving reageerde positief op haar coming out, maar het letterlijk vertellen heeft Lia niet gedaan. ‘Ik heb mijn omgeving nooit direct verteld dat ik een transvrouw ben. Het enige dat ik heb gedaan, is mijn naam veranderen op Instagram van Elias naar Lia. Het verbaasde niemand. Iedereen reageerde heel positief en dat gaf mij een goed gevoel.’ 

Lia staat in de wachtrij bij de VU in Amsterdam, waar ze kan beginnen met hormonen. ‘Ik ben nog steeds niet fysiek in transitie dus ik heb veel te maken met dysforie, waarin er een gevoel van onvrede van het eigen biologische geslacht ontstaat. Iedereen om mij heen geeft mij heel veel steun zodat ik echt mijzelf kan zijn en dat is zó fijn.’ Nederland, en met name Enschede, voelt voor Lia echt als thuis. Na haar achttiende verjaardag heeft ze er dan ook voor gekozen om op kamers te gaan wonen in de stad. ‘Ik heb hele lieve huisgenoten en ik kan me geen andere plek bedenken waar ik me zo thuis voel als hier. Veel mensen vinden het geen mooie stad, maar het begint juist heel mooi te worden. Enschedeërs worden steeds meer open minded en dat maakt de stad zo leuk.’

Na het tweeluik hebben Can en Lia altijd contact gehouden. Hieruit is een hechte vriendschap ontstaan dat niet alleen belangrijk is voor Lia, maar ook voor Can. Hij zegt: ‘Ik vind het belangrijk om altijd een vorm van contact te houden met de mensen waar ik mee samenwerk. Lia heeft het niet altijd makkelijk gehad dus ik ben blij dat we een sterke vriendschap hebben opgebouwd en ik haar vertrouwenspersoon mag zijn.’ De twee zijn samen bezig met een film dat gaat over een nieuwe fase in Lia’s leven. Can vervolgt: ‘Het is Lia’s film en ik vind het prachtig om daar getuige van te zijn. De film is belangrijk voor haar, zij heeft de regie over wat er in beeld komt en wat niet.’

Het kan verkeren: minder dan tien jaar geleden vluchtte Lia uit Syrië; afgelopen jaar nam ze deel aan Pride onder de naam Rainbow Lia en stond ze met een fotoshoot van Myrthe Effing in het Parool. Ze wil blijven vechten voor gelijke rechten. ‘Iedereen moet in de toekomst gelijk behandeld worden. Niet alleen de LHBTIQ+ gemeenschap, maar vrouwen, mensen van kleur en iedereen die buiten wordt gesloten door de maatschappij. Ik wil – na mijn studie fashion design – designer worden, ik hoop dat iedereen van over de hele wereld mijn merk wil dragen.’ 
Het liefste wil Lia na haar studie in Nederland een studiebeurs aanvragen en mode in Amerika studeren, zodat ze wereldwijd kan zorgen voor verandering. ‘Ik wil in het maakproces al mijn gevoelens uiten en extravagante genderneutrale kleding ontwerpen –androgeen dus. Ik geloof er namelijk in dat kleding geen gender heeft en dit wil ik laten zien aan mensen. Mijn droom is om de niet begrepen groep mensen met mijn kleding aan te spreken door hen te tonen dat ik van dezelfde plek kom als zij.’