Suus (41) is een trans man: ‘Ik weet wat het is om te zijn wie je bent en om te moeten verdedigen wie je wilt zijn’

Suus te Braak helpt, met vrijwilligersproject Break Buddy, mensen die op de wachtlijst staan voor transgenderzorg aan een buddy. En dat blijkt ook hard nodig te zijn: de wachttijd bij de grootste aanbieder van genderzorg – het Amsterdam UMC - is momenteel zesenhalf jaar.

‘Het is een onveilige samenleving aan het worden’, vertelt Suus te Braak bij De Nacht van BNNVARA. Suus is een transman die zich actief inzet voor de rechten van mensen binnen de queer-community. ‘We worden als één van de minsten gezien.’ Dat is, volgens Suus, te merken aan verschillende dingen: ‘Discriminatie op straat, discriminatie op social media en Geert Wilders als partijleider van de grootste partij van Nederland.’ Gelukkig zitten er, volgens Suus, niet alleen negatieve kanten aan het trans zijn in Nederland: ‘Ik voel ook wel veel vreugde en liefde bij trans zijn. Met onze familie en vrienden creëren we een soort samenleving waar het wel kan. Dat is alleen maar heel mooi en liefdevol. Gelukkig hebben meer mensen een goed hart dan een slecht hart.’

‘We hebben betere tijden gekend dan nu’, volgens Suus. ‘Zowel in de wereldpolitiek als in de wereldsamenleving, is er op allerlei vlakken een keldering van mensenrechten.’ Het lijkt erop dat mensen graag in hun eigen veilige bubbel blijven, legt Suus uit: ‘Een groot deel van hun leven speelt zich namelijk af op sociale media en sociale media is zo ingericht dat je alleen maar in contact komt met je eigen bubbel. Dus op het moment dat jij in de samenleving ineens in contact komt met een andersdenkend en anders uitziend persoon, dan ken je dat niet. En dan weet je niet hoe je daarop kan reageren (...). We kennen elkaar te weinig.’

Een hele hoop. Eén van de eerste dingen waar mensen tegenaan lopen is hun eigen ongeduld, legt Suus uit: ‘Op het moment dat jij de telefoon oppakt en naar zo’n genderpoli belt, dan heb je er al jaren opzitten om tot dat punt te komen. Als je dan hoort: “We bellen je over drie jaar”, is het alsof je niet wordt gehoord. Het is begrijpelijk dat je de wachtlijsten niet zomaar kan opschorten, maar het is belangrijk dat we met elkaar blijven kijken hoe we die wachttijd kunnen verzachten.’

Deze lange wachtlijsten hebben grote gevolgen: onder andere de hoge zelfmoordgedachten onder trans mensen zijn schokkend. ‘Je kan aan ons niet zien dat er vanbinnen een strijd aan de hand is. En dat proces is spannend en eenzaam.’ Op het moment dat iemand de transitie – naar de persoon die ze eigenlijk zijn – nog niet kan inzetten, zullen de vragen in de directe omgeving van zo iemand toenemen. Daarom maakt Suus altijd deze vergelijking: ‘Ik heb schoenmaat 42. Als je mij een jaar lang met maat 38 schoenen laat rondlopen, dan wordt dat behoorlijk vervelend.’

Suus spoort mensen aan om gewoon een gesprek met elkaar te hebben en jezelf uit te dagen om ook het verhaal van een ander uit te horen: ‘Het is goed om buiten je bubbel te treden. Je leert er veel van en je kan misschien ook meer begrip voor andere mensen verwerven. Ik denk dat dat heel belangrijk is om tot een lieve samenleving te komen.’