Hoe wordt bepaald welke operaties van niet-coronapatiënten worden afgezegd?

Het aantal IC-opnames stijgt gestaag en om die reden komen mensen met andere ziektes in de gevarenzone door de keuzes die er moeten worden gemaakt. Wie krijgt er zorg en wie niet? 

Arts-microbioloog Jan Kluytmans noemt het in Op1 een moeilijke keuze. ‘Ik heb zelf die keuze niet hoeven maken, maar dat gebeurt. Daar wordt heel goed over nagedacht. We proberen daar zo zorgvuldig mogelijk in te zijn. Daar zijn speciale mensen mee bezig. Het (de coronacrisis) komt als een golf over ons heen en het verdringt de normale zorg.’

Sommige keuzes zijn makkelijk gemaakt. Behandelingen die niet van levensbelang zijn kunnen makkelijker worden uitgesteld. Kluytmans: ‘Dat is natuurlijk niet leuk, als je al lange tijd zit te wachten op een nieuwe knie bijvoorbeeld. Maar ik vind dat we daar op dit moment niet te moeilijk over moeten doen. Maar er komen ook wel moeilijkere keuzes.’

Alvleesklierontstekingen
Een van die moeilijke keuzes gaat over de operatie die Stephanie Juliana-Harmsen zou ondergaan. Deze operatie zou een einde moeten maken aan haar alvleesklierontstekingen. Maar deze ging opeens niet meer door. ‘Dat was flink balen. Je leeft in totaal ongeveer een jaar naar zo’n proces toe.’ Al op het moment dat ze hoorde over de ernst van het coronavirus wist ze dat ze haar operatie kon vergeten. Toch werd de operatie door het ziekenhuis nog niet afgezegd. Pas toen ze zelf naar het ziekenhuis belde met de vraag of een operatie voor haar wel veilig zou zijn, kreeg ze een dag later te horen dat het niet door zou gaan. De kans op complicaties is bij deze operatie namelijk vrij groot. Ongeveer vijftig procent. Om die reden kan het zijn dat Stephanie na de operatie met complicaties op de IC terecht was gekomen. Daar was de kans op besmetting met het virus aannemelijk. ‘Het is ook voor mijn eigen veiligheid, laten we dat vooropstellen. Daarom maken ze deze keuze.’

Aan huis gekluisterd
Het uitstellen van de operatie heeft voor Stephanie grote gevolgen. Ze is nu 24 uur per dag aan huis gekluisterd met aanhoudende pijn. ‘Ik lig vrijwel alleen op de bank of in bed. Als ik deze operatie nu had gehad dan zou ik na het herstel in de zomer ongeveer weer enigszins iets kunnen doen.’ Maar dat gaat nu niet. En juist terwijl het de afgelopen tijd erg snel achteruit is gegaan met de mobiliteit van Stephanie. ‘Voor de quarantaine begon kon ik nog redelijk wat. Ik was toen een stuk beter dan dat ik nu ben. Ook al kan je dat niet aan me zien, ik weet dat altijd goed te verbloemen. Behalve dat je sondevoeding in mijn neus ziet zitten. Maar ik kan alleen thuiszitten.’

Zorg voor zoontje
Maar de coronacrisis maakt het op veel meer punten zwaar voor Stephanie. Door het sluiten van de scholen en kinderdagverblijven is haar zoontje nu thuis. Haar man werkt fulltime, dus ze moet de zorg voor haar zoon alleen dragen. ‘Ik vind het verschrikkelijk om te zeggen maar, dat is eigenlijk lichamelijk niet haalbaar.’ Had zij de operatie gehad, dan was ze nu al een stuk meer opgeknapt.

Pijnstilling
De pijn is bijna ondragelijk. In de afgelopen tien dagen is de medicatie van Stephanie al zeven keer opgehoogd. ‘Die is tien keer sterker dan morfine.’ En er is geen uitzicht op wanneer de operatie wel zal kunnen plaatsvinden. ‘Het kan maanden, misschien een jaar duren. Tot die operatie zal ik binnenzitten. Ik heb vanavond een uitzondering gemaakt omdat ik het belangrijk vond, maar verder probeer ik mensen zoveel mogelijk uit de weg te gaan.’ Voor Stephanie is het besmettingsgevaar namelijk veel groter dan voor andere mensen. ‘Dat kan levensgevaarlijk zijn.’ En dat vele binnenzitten is niet nieuw. Al 7,5 jaar gaat de gezondheid van Stephanie op en af. Vaak heeft ze periodes volledig thuisgezeten.

Minst slechte keuze
Kluytmans noemt het een schaduwcrisis. ‘Ik vind het heel dapper dat je hier zit’, zo wendt hij zich tot Stephanie, ‘want we weten dit, maar je moet van een mens horen dat dit gebeurt. Dit vinden wij ook heel moeilijk. Er wordt per individu gekeken wat het meest verstandige is. Maar je hebt verstand en gevoel.’ Stephanie knikt. Kluytmans: ‘Ik denk dat dit verstandig is, maar ik denk dat het heel erg moeilijk voor jou is. Die balans is heel moeilijk te vinden.’
Er moet dus heel secuur worden afgewogen wat de consequenties zijn voor het afzeggen van een behandeling of operatie. ‘Niemand weet precies wat de juiste balans is. Iedereen die daarbij betrokken is probeert de juiste keuze te maken, maar we kunnen geen goede keuze maken, alleen de minst slechte. Want het is gewoon een situatie waarin alle normen en waarden die we hebben op de proef worden gesteld.’