Hoe schaadt het ontbreken van de menselijke maat bij de IND Nederlandse kinderen?

Nu Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid geen uitzonderingen meer kan maken voor kinderen in een asielprocedure, rest voor hen alleen nog optreden in de media. En dat heeft ook echt effect.

De 13-jarige Jacob uit Nijmegen krijgt in april van dit jaar te horen dat hij een verblijfsvergunning krijgt. #Jacobblijfthier, een leus die rondging op het web, heeft gewerkt: hij mag in Nederland blijven. Ook de Groningse kinderen Nunë (9) en Davit (7) mogen hoogstwaarschijnlijk in Nederland blijven, tot grote vreugde van duizenden Nederlanders die de petities hebben getekend. Voor deze drie kinderen hebben de media als de laatste hoop goed uitgepakt.

Gezinnen met kinderen proberen van alles om hun veiligheid te kunnen waarborgen, vertelt presentator Jamaal Hussein. Hij maakte een documentaire over Nunë en Davit en de misstanden bij de Immigratie- en Naturalisatiedienst, die verantwoordelijk is voor de uitvoering van het vreemdelingenbeleid. Het eerste deel is nu te zien op het YouTube-kanaal van BNNVARA Academy. ‘Gezinnen weten zelf niet meer wat ze moeten doen. De één gaat flyeren, de ander benadert een plaatselijke krant. Ik merkte dat ze alles op alles hadden gezet voordat ze mij hadden benaderd’, vertelt Hussein. In de nasleep van het goede nieuws over de kinderen, wordt hem duidelijk hoe groot het probleem is. Zijn inbox overstroomt met berichtjes van mensen die hopen dat hij ook iets voor hen kan betekenen. 

De ouders van de in Nederland geboren Nunë en Davit ontvluchten tien jaar geleden Armenië. In ons land ontmoet het echtpaar via de kerk Siep en Martha Westra en vanaf dat moment maken zij onderdeel uit van de familie. Siep strijdt voor een permanente verblijfsvergunning voor de kinderen. Vlak voor Kerstmis 2020 besluit de IND de kinderen met hun ouders uit te zetten naar Armenië. Volgens de dienst zou het gezin niet ‘in beeld zijn’ geweest. Wat een van de voorwaarden is om in aanmerking te komen voor een verblijfstitel via het kinderpardon. Siep mobilisiert de media, haakt advocaten aan en zet campagnes op (allemaal nog terug te vinden op de site nunedavit.nl). De online petities voor Jacob en Nunë en Davit werden respectievelijk 167.827 en 42.638 duizend keer ondertekend. Al het werk levert wat op: de IND trok het besluit in, omdat in de rechtszaal bleek dat de dienst een verblijfadres over het hoofd had gezien. Helaas maakte Siep dit nieuws niet mee. Hij overleed op 2 april, op 70-jarige leeftijd. 

De groep kinderen in een vergelijkbare situatie als de kinderen hierboven is aanzienlijk, zegt documentairemaker Sinan Can. Hij schat het aantal op zo’n vijftig gezinnen met kinderen. Zij dreigen te worden uitgezet. ‘Het zijn Nederlandse kinderen,’ zegt Sinan die zich al jaren hard maakt voor vluchtelingenkinderen in Nederland. ‘Deze kinderen zijn hier geworteld en hebben hier een leven opgebouwd.’ 
Voorheen kon de staatssecretaris in schrijnende gevallen een uitzondering maken en toch een verblijfsvergunning verlenen via de discretionaire bevoegdheid. Maar met de afschaffing hiervan in 2019 lijkt de menselijke maat te zijn verdwenen, volgens Can. ‘Regels zijn regels gaat niet altijd op. Regels zijn er om een land bestuurbaar te houden. Maar hoe zit het als het gaat om kinderen en humaniteit?’ 

Can pleit voor herinvoering van de discretionaire bevoegdheid. Nu kan je zo’n zaak alleen helpen door het in de media te brengen, legt hij uit. ‘Dat is geen goede ontwikkeling. Kinderen vinden het superspannend en denken dat hun leven van dat mediaoptreden afhangt; dat het alles of niets is.’ In april zat hij met Jacob bij De vooravond. Hij is daar om aandacht te vragen voor de petitie #jacobblijfthier. ‘Jacob is erg welbespraakt, maar het is niet makkelijk als je vijftien bent en denkt dat je zo’n optreden niet mag verkloten voor jezelf en je moeder.’ 

Een handjevol kinderen is weliswaar dit jaar uit uitzichtloze asielprocedure geholpen door zich te profileren in de media, maar Can pleit voor een nette en beschaafde oplossing. ‘Tot die tijd heb ik geen andere optie dan wel met ze bij talkshows aan te schuiven’.