Hoe is de situatie in Bergen na Opstandelingen?

Sophie Hilbrand reisde voor Opstandelingen naar Bergen. Het beeld: vriendjespolitiek, gesjoemel met vastgoed en miljonairs die voor miljoenen schade claimen bij de gemeente. Eindredacteur Kees Schaap blijft Bergen volgen.

Kees, hoe gaat het daar in Bergen?
Ik heb nog dagelijks contact met mensen uit Bergen, die oorlog gaat daar permanent door. Vooral stukadoor Fred Vos houdt me op de hoogte.

De burgemeester zit er nog he...
Er is daar iets raars gebeurd. Er is een nieuw college samengesteld, met daarin alle partijen uit de gemeenteraad, behalve één eenmansfractie. Deze persoon is in zijn eentje de hele oppositie, alle andere raadsleden hebben een partijgenoot als wethouder. Zij stemmen dus altijd mee met wat de wethouders willen. En zo zit ook de burgemeester steviger in het zadel dan ooit. Er is geen tegenspraak meer, behalve bij Gemeentebelangen, de enige oppositiepartij. Dit is natuurlijk een politbureau-achtige situatie. Maar blijkbaar kan het.

Waarom is er niks gebeurd? In die uitzending kwam de lokale politiek er zó slecht vanaf...
De lokale politici verklaren dat ze zich niet herkennen in het beeld dat is geschetst. Eerst wilden ze nog de dialoog aangaan, ze beloofden beterschap, maar twee weken later lijkt het alsof die voornemens alweer zijn geschrapt. Veel burgers van Bergen keren zich tegen de burgemeester, maar ze komen er niet doorheen.

Terwijl in de gemeente echt veel op het spel staat. In de uitzending dreigt de politiek voor 20 miljoen aan ‘planschade’ te moeten uitkeren. Hoe staat het daarmee?
Die hele zaak is ontstaan omdat de gemeente niet wil praten met de burger. Dat is helemaal uit de hand gelopen en nu dreigt dit.

20 miljoen euro, goeie hemel, dat is toch heel veel geld voor een gemeente?
Nou, de gemeentelijke begroting bestaat voor een belangrijk deel uit de OZB-belasting van de burgers – dan gaat het om de WOZ-waarde van de huizen die op de gemeentegrond staan. Bergen heeft veel miljonairs met hele dure huizen: die gemeente heeft vast wel wat geld.

Er ontstaan nu overal Facebookgroepen van mensen die zich tegen de lokale overheid keren, in navolging van Samen Bergen Verzetten.
Fred Vos bestiert de Facebookgroep Samen Bergen Verzetten, en nu bestaat bijvoorbeeld ook de groep Samen Bergen Verzetten Almelo – over lokale kwesties in Almelo. Er zijn groepen over Breda, Groningen, Den Haag, en Hilversum. Het is echt een beweging, het verspreidt zich zoals je zag in de film Fight Club . Mensen denken na het zien van Opstandelingen : ik ben toch niet gek. We krijgen dagelijks mails en telefoontjes van mensen die vragen: kom ook naar onze gemeente! Daar zitten mensen tussen die wanhopig zijn.

Hoe zit dat met de regionale pers? Die kunnen hierin toch ook een rol spelen?
Ik vind de lokale pers vaak braaf. Ze moeten vaak ook wel. Kijk, als die journalisten persona non grata in het gemeentehuis worden, kunnen ze niet meer functioneren. Dat probleem hebben wij gelukkig niet.

Welk grote verhaal stijgt nu op uit de afleveringen die je hebt gemaakt?
Dat de gemeente de burger vaak als obstakel ziet, die ze wil omzeilen. De burger voelt zich vervolgens gepasseerd, is boos en vertrouwt niemand meer. En dan komen de vechthandschoenen en wordt het een kwestie van winnen. Het zicht op de realiteit is dan weg.

Ook bij de burger? Verliest die ook de realiteitszin in zo’n geval?
We hebben wel kritiek gekregen op de serie: we zouden in Opstandelingen te veel de kant van de burger kiezen. Maar realiseer je wel dat een strijd tussen gemeente en burger geen gelijke strijd is. Een burger kan naar de rechter, als hij verliest bij de Raad van State is het jammer voor de burger. Maar als de gemeente verliest, hoeft de gemeente een besluit maar een beetje aan te passen, en moet de burger opnieuw procederen. Dan begint alles weer van voren af aan. Bij zoveel fundamentele rechtsongelijkheid kun je moeilijk iedereen in een reportage hetzelfde gewicht geven. Maar bovendien is de insteek van Opstandelingen niet om te kijken wie er gelijk heeft. We willen weten: hoe wordt iemand een opstandeling?

Kijk/lees/luister verder
Video: alle afleveringen van Opstandelingen
Artikel: Sophie Hilbrand, waar gaat het mis tussen lokaal bestuur en inwoners?