Grindr en seksverslaving: ‘altijd op jacht naar de volgende fiks’

“Ik zag mensen alleen nog als een object. Je ziet niet het mens meer, maar het lichaam.” De 54-jarige Auke is seksverslaafd. In oktober vorig jaar zocht hij hulp en lukte het hem om de datingapp voor homo’s, Grindr, van zijn telefoon te verwijderen. Volgens verslavingsdeskundige Chris Knorren kunnen datingapps als Grindr als een katalysator werken voor mensen die verslavingsgevoelig zijn. “De apps zijn een trigger die zorgen voor toegankelijkheid.”  

Grindr is net als Tinder onder homo’s een razend populaire app. Meer dan Tinder, is Grindr op seks gericht en minder op relaties. Auke raakte in 2015 verslaafd aan Grindr. “De ontdekking van Grindr voelde voor mij bijna als een fysieke ervaring. Ik werd er echt ingezogen.”

Volgens Knorren zijn datingapps nooit de veroorzaker van verslavingen. “Een verslaving ontstaat niet zomaar. Het kan te maken hebben met een trauma of verwaarlozing. Mensen met een seksverslaving voelen vaak een innerlijke leegte en zijn op zoek naar zingeving en erkenning.” Door datingapps raken gevoelige mensen wel sneller verslaafd. “Vroeger moesten mensen naar ontmoetingsplaatsen of in een krant een advertentie plaatsen. Het rondneuzen op een datingapp is natuurlijk veel makkelijker en sneller”, legt Knorren uit. 

Bij Auke is de seksverslaving het gevolg van een jeugd waarin hij naar eigen zeggen geen warmte van zijn ouders kreeg. “Ik ben affectief verwaarloosd. Voor emoties en intimiteit was geen plaats.” De seksverslaving van Auke gaat dan ook al verder terug. Eerst raakte hij verslaafd aan drugs. “Ik zat in de kraakscene en de gayscene. Ik gebruikte alles: heroïne, methadon, speed, wiet, drank, valium, het was een hele lijst.”

Eind jaren tachtig komt Auke in een afkickcentrum terecht. Halverwege de jaren negentig stopt hij helemaal met drugs. Niet lang erna raakt hij verslaafd aan seks.

“Ik liet mijn hond altijd uit in een parkje en dat was een cruiseplek – een openbare plaats waar homoseksuele en biseksuele mannen  elkaar ontmoeten voor seks – dat was heel verleidelijk voor mij.” Al snel bezocht Auke dagelijks hetzelfde park. “De hond moest toch lopen en ik stond ondertussen in de bosjes met een of twee of soms meerdere mannen.” Auke bezocht ook gaysauna’s en darkrooms. “Seks was always on my mind. Het liefst anoniem. Met mannen die het niet nodig vinden om te kletsen, maar waar het puur draait om seks.”

Auke gaat in therapie. Uiteindelijk krijgt hij een relatie en woont hij enkele jaren in Zuid-Afrika. In 2014 keert hij terug naar Nederland omdat zijn moeder aan het dementeren is. Niet veel later ontdekt hij de datingapp Grindr. “Grindr zit in je telefoon die je toch vijftien keer per dag in je hand hebt om te bellen of te appen. Het zat snel in mijn systeem.”

De datingapp Grindr werd gelanceerd in 2009 in de Verenigde Staten en is inmiddels in tientallen landen populair. Wereldwijd is de app meer dan tien miljoen keer gedownload. Als je inlogt op Grindr zie je in een straal van ongeveer een kilometer wie er op dat moment in jouw nabijheid online is. Je kunt foto’s van mensen om je heen bekijken en chatgesprekken starten. Een afspraakje is zo gemaakt.

Typerend voor Grindr is de directheid. Mannen geven exact aan waarom ze op Grindr zitten. Auke: “Soms is dat heel hard: ‘No asians, no fats, no fems (vrouwelijke mannen)’, dat soort dingen zetten mensen in hun profiel, hele bevolkingsgroepen worden weggezet.”

De meeste gebruikers zijn online omdat ze op zoek zijn naar een seksdate. “Zo’n date kan natuurlijk heel leuk zijn. Er komen in enkele gevallen ook vriendschappen of zelfs relaties uit voort. Maar het draait voornamelijk om seks”, aldus Auke.

  ‘Ik verloor mezelf helemaal’

Hij zat de hele dag op zo’n telefoon en was continu op jacht zoals hij het zelf noemt. “De hele dag door voerde ik oppervlakkige gesprekken met mannen. Allemaal seksueel getint. Nooit persoonlijk. Soms wel 300 berichtjes op een dag. Ik werd er heel onrustig van. ’s Nachts checkte ik mijn telefoon zelfs. Ik verloor mezelf helemaal.”

Knorren herkent het gedrag van Auke onder zijn cliënten. “De app staat constant open. Meestal hebben dates via Grindr bij seksverslaafden een teleurstellende afloop. De onderliggende emoties voor al dat zoeken en daten zijn namelijk gebrek aan erkenning, waardering, aandacht en liefde. Mensen zoeken bevestiging.” Het daten via Grindr blijft meestal oppervlakkig. Mensen werken enkel naar een orgasme toe, aldus Knorren. “Dan is het klaar en blijft de leegte over. Mensen worden alleen maar eenzamer en gaan nog harder op zoek naar de volgende date.”  

De seksdates via Grindr gaan steeds vaker gepaard met drugs,  chemsex  genoemd. “Drugs zijn sinds enige jaren weer een enorm onderdeel van de gayscene. Het is een verontrustende beweging”, vindt Auke.

De GGD Amsterdam merkt de toename en houdt sinds enige tijd informatie over chemsex bij. Dat doet ze door vragen te stellen aan homoseksuele mannen die de soa-kliniek bezoeken. Zeventien procent van deze mannen gaf aan in het laatste half jaar chemsex te hebben gehad. Ook deed de GGD onderzoek via de datingapp Grindr. Daar ligt het percentage nog hoger: 29 procent van de bezoekers van de datingapp Grindr doet aan chemsex. 

Mensen geven op Grindr aan of ze seks in combinatie met drugs willen. ‘chems friendly’ zetten ze dan bijvoorbeeld in hun profiel. Chrystal meth wordt ‘Tina’ genoemd in de gayscene. Gebruikers hebben een ‘T’ of een plaatje van een kristal in hun profiel staan. “Ghb wordt veel gebruikt en Tina is een begrip in de gayscene, het gebruik ervan groeit explosief. Het verhoogt de seksuele intensiteit en mensen kunnen langer doorgaan omdat het orgasme wordt uitgesteld”, zegt Knorren.

Auke heeft wel een verklaring voor de toename van drugsgebruik onder homo’s: “De druk om te gebruiken is enorm. Dat komt ook door het anonieme van de app en de gebruikers. De eerste keer dat je met iemand afspreekt die drugs wil gebruiken zeg je misschien nee, maar bij het derde afspraakje ga je overstag. Je wilt niet buiten de boot vallen.”

De GGD Amsterdam stelt vast dat los van de risico’s van het drugsgebruik, er meer gevaren op de loer liggen voor mannen die aan chemsex doen: “Bij homoseksuele soa-polikliniekbezoekers die aan chemsex deden werd vaker een bacteriële soa vastgesteld.”

Als ex-drugsgebruiker vindt Auke de trend ‘heel shockerend’. “Ik heb zelf alles gebruikt. Ook op jonge leeftijd drugs geïnjecteerd. Je ziet dat dit onder gays ook populair wordt. Achteraf vind ik het heel moeilijk dat ik het deed. Omdat het zo destructief is. Daarom word ik er koud van als ik zie dat drugs spuiten nu een modetrend wordt in de homowereld.”

Knorren vindt de toename van chemsex via Grindr zorgelijk. “De drugs maken het makkelijker er drempelverlagend om contact en bevestiging te vinden. Het doet het proces escaleren tot steeds heftiger vormen van seks, hetgeen zorgt voor het verslavende karakter.”

Knorren merkt dat de eenzaamheid onder gays toeneemt. “De gaywereld wordt steeds hysterischer en gekker. Er zijn heftige seksfeesten, drugs, seks in openbare ruimtes op plekken waar je normaal heengaat om te sporten. Er wordt alleen naar lichamen gekeken als objecten. Dat speelt heel erg in de gayscene.”

Warmte en erkenning vinden ze niet. Ze liggen na zo’n weekend op maandag weer alleen en eenzaam in eigen bed, vertelt Knorren. Gevolg is dat mensen op hun werk niks over hun weekend durven te vertellen zoals anderen dat wel doen: 

“Ze raken steeds verder in een isolement en verliezen sociale contacten. De leegte wordt alleen maar groter. Deze mannen hebben steeds meer moeite met het aangaan van relaties omdat bij al die intensiteit geen ruimte is voor kwetsbaarheid. Zonder kwetsbaarheid heb je ook geen verbinding tussen mensen.” Seksverslaving is volgens Knorren samen te vatten in twee woorden: ‘schaamte’ en ‘isolement’.

Voor Auke heel herkenbaar. Een gesprek met de deskundige Knorren schudde hem wakker en zorgde er uiteindelijk voor dat hij Grindr in oktober 2017 van zijn telefoon verwijderde. “Ik voelde geen verbinding met mensen. Als je met vrienden bent kun je wel empathisch en geïnteresseerd een gesprek voeren, maar je bent er nooit helemaal bij en mensen voelen dat aan. In mijn achterhoofd was ik altijd bezig met wat ik later die dag ging doen. Net als bij drugs. Altijd op jacht naar de volgende fiks.”