De Nashville-verklaring: Zijn homo’s makkelijker te verdedigen dan transgenders?

Een sprong terug in de tijd is het zeker, zegt Transgender Netwerk Nederland-voorzitter Brand Berghouwer (42). Maar het is meer dan alleen anti-homoseksueel. Transgenders staan ook in de vuurlinie, maar daar wordt volgens Brand veel te weinig over gezegd. Dat is een slechte zaak.

Brand : “Ik was niet per se verbaasd. De standpunten vanuit veel orthodox-christelijke groepen wat betreft de LHBTI-gemeenschap zijn al langer dan vandaag bekend. Ik betreur de ondertekening wel: het is polariserend en zet de verhoudingen tussen verschillende groepen op scherp.”

“Als je dat doet als volksvertegenwoordiger, vind ik dat heel zorgelijk. Volgens mij moet je je vooral bezighouden met het besturen van het land en niet met zaken die vooral individuen aangaan en privé zijn. Kijk, dat je geloof je niet toestaat om achter de LHBTI-gemeenschap te staan, dat is tot tot daaraan toe. Maar dat je dit als volksvertegenwoordiger doet en niet als privépersoon is niet goed. Het straalt vijandigheid uit naar mensen die ook onderdeel uitmaken van dezelfde samenleving die je als politicus dient. Ik heb mij ook verbaasd over het feit dat docenten van de Vrije Universiteit (VU) de verklaring ondertekend hebben. Het zal je docent maar zijn!”

“Het klopt inderdaad dat de verklaring onder andere aangeeft homoseksualiteit af te keuren. Maar het is niet alleen een anti-homomanifest. Er wordt ook veel gezegd over transgenders: artikel 13 in de verklaring zegt bijvoorbeeld dat je zondigt als je een transgender bent en dat je moet strijden tegen het verkeerde zelfverstaan. Daarnaast wordt er ook gesteld dat iedereen die transgenders accepteert eigenlijk ook een zonde begaat. Daarmee zet je onherroepelijk een hele groep mensen weg uit een gezinsverband, kerkverband of schoolverband. Je zal maar als transgender in een streng christelijke gemeenschap leven die de Nashville-verklaring onderschrijft. Dan word je meteen weggezet. Dat is onacceptabel.”  

“Dat komt door twee dingen: aan de ene kant zijn homobelangen makkelijker te communiceren naar de samenleving toe. Homo’s hebben gewoon een betere marketingstrategie. Neem bijvoorbeeld het feit dat homoseksuelen niet overal hand in hand veilig over straat kunnen lopen. Iedereen kan zich daar wat bij voorstellen. Er wordt een heel helder beeld gecreëerd rondom homoseksualiteit en de problematiek. De problematiek van transgenders is veel moeilijker te illustreren. Een belangrijk uitgangspunt voor transgenders is bijvoorbeeld ‘jezelf mogen zijn’. Dat is zo’n abstract en breed begrip: iedereen snapt het maar tegelijkertijd ook weer niet. Hand in hand lopen heeft emotionele lading, ook voor hetero's. Die kunnen zich daar dan ook emotioneel in verplaatsen.”

“Aan de andere kant is homo-emancipatie veel langer gaande dan transgender-emancipatie. Transgender Netwerk Nederland bestaat bijvoorbeeld pas tien jaar, homobelangenorganisaties zijn er al veel langer. Plus, we zijn als land heel trots op onze acceptatie van homoseksualiteit. Ook in het buitenland. Het is daarom ook makkelijker voor veel mensen om zoiets sneller te verdedigen.”

“Ik denk het wel. Transgender-emancipatie heeft nog genoeg meters te maken. De toevoeging van de ‘T’ en de ‘I’ aan LHB is al een belangrijk succes, maar er moet nog veel gebeuren. Het gaat natuurlijk over zaken rondom wetgeving en beleid. Dat kost enorm veel tijd. Onze uiteindelijke doelstelling is vrijheid van geslacht: het streven naar een samenleving die dusdanig divers is en het hokjesdenken loslaat. Ook dit duurt lang, want de tweedeling van sekse is voor veel mensen een belangrijk houvast. Sterker nog: voor veel mensen zijn twee dingen zeker in het leven, dat je doodgaat en dat er twee seksen zijn.”

“Mooie woorden, maar er is helemaal niks constructiefs aan de verklaring. Het is een heel absoluut document. Er wordt geen ruimte opengelaten voor een constructieve dialoog. Het is gewoon een uiting van standpunten.”

“Er moet binnen geloofsgemeenschappen gepraat worden over de standpunten naar transgenders toe. En dat moet mét transgenders gebeuren. Wat men zich echt moet realiseren, is dat er ook transgenders binnen geloofsgemeenschappen zijn die met de ondertekening van de verklaring absoluut niet geholpen zullen worden. Er is al bijvoorbeeld sprake van een groot zelfmoordrisico onder transgenders: het zelfmoordcijfer onder transgenders ligt bijvoorbeeld al jaren een stuk hoger dan de rest van de Nederlanders. zo’n  21 procent  van de transgenders heeft al een keer een zelfmoordpoging ondernomen. 69% heeft het wel eens overwogen. Deze verklaring kan echt levens kosten.”

“Dat is echt mooi! Het is een soort geluk bij ongeluk. Het is fijn dat ook andere kerkelijke gemeenschappen nadenken over hoe zij zich eigenlijk verhouden ten opzichte van de LHBTI-gemeenschap. Tegelijkertijd zullen de mensen die de verklaring ondertekenen zich alleen maar meer ingraven. Die gaan niet ineens rigoureus van gedachten veranderen. Als maatschappij zetten we langzaamaan stapjes richting een meer inclusieve en diverse samenleving. Voor de een heeft dat wat meer tijd nodig dan voor de ander.”