Beloon inzet, niet het eindcijfer!

Geld is altijd een sterke motivatie om rotklusjes te doen. Vroeger hadden mijn vrienden altijd afspraken met hun ouders waar een geldbeloning tegenover stond: “als je voor je achttiende niet rookt, betalen wij je rijbewijs”, of “bij elke voldoende krijg je een euro”. Ook voor huishoudelijke klusjes kan een financieel extraatje soms een fijne motivatie zijn. 

Mijn ouders deden dat echter niet. Zij vonden dat de motivatie uit mijzelf moest komen. Geld moest geen drive zijn. En als andere ouders er ook zo over denken, heb ik een tip. Introduceer de ‘voldoende-pot’. Bij elk klusje of elke ruim voldoende – want een 5,5 is geen beloning waard – leg je er geld bij, waar je met het hele gezin uiteindelijk een dagje van weg kan. Niemand mag er dan aanzitten, totdat het potje vol is. Op die manier heb je als ouder tenminste nog grip op waar het geld aan wordt uitgegeven – ook hartstikke handig als je als ouder je kind niet altijd even goed vertrouwt. Dan zou je ook een systeem kunnen instellen, waarbij je elk cijfer met een ander bedrag beloont. Een zes met slechts één euro, maar een negen met negen euro bijvoorbeeld. 

Scholen doen er vaak alles aan om hun studenten te motiveren hoge cijfers te halen. Zo heeft een school in Californië de parkeerprijzen gebaseerd op het gemiddelde van de studenten. Zie je het al voor je? Kom je aan op school, zie je een bordje dat jou vertelt dat je met jouw zesje gemiddeld niet vooraan mag parkeren. Dus dan weet je – als je niet al te sportief bent aangelegd -  dat je maar beter je gemiddelde omhoog kan krikken.  

In Nederland zijn dit soort initiatieven iets minder hardvochtig , maar ik ken middelbare scholen die een roze koek uitdeelden aan studenten die een negen of hoger haalden bij een examen. 

GPA = Grade Point Average oftewel gemiddelde cijfer. Bron: reddit.com

Die parkeerplaatsen duurder maken is misschien een motivatie voor betere cijfers, maar zal ook voelen als een straf. Zeker in Amerika, waar het heel normaal is om overal met de auto naartoe te rijden – voetganger is daar een scheldwoord. Wij hebben het dan nog makkelijk met ons OV. Ik vraag me dan wel af – werkt straffen beter dan belonen? Geeft dat dan toch die extra push om harder te leren? 

Laten we het daarom eens omdraaien. Geef geen geld voor elke voldoende, maar eis juist geld bij elke onvoldoende. Heel gemeen natuurlijk, maar wat is erger dan geld uitgeven aan iets waar je níets voor terugkrijgt? En vind je dit nou toch een tandje te ver gaan, ga dan aan de gang met de eerdergenoemde voldoende-pot en haal er bij elke onvoldoende dan weer een eurootje uit. Dan compenseer je het weer lekker. 

Je kan ook de classic ‘telefoon inleveren’ streek uithalen. Jongeren gaan mij hierom háten als ze dit lezen, maar we weten allemaal dat spullen afpakken gewoon altijd werkt. Dan ben je misschien even de bad cop, maar leren ze wel hun lesje. Want ze kunnen echt niet zonder hun Playstation, laptop of telefoon. Dus ja, dan moeten ze wel hun gemiddelde ophalen door hard te werken op school. En wat is er nou leuk aan de good cop zijn? Dan vertroetel je ze toch alleen maar en leren ze niet wat het is om verantwoordelijk te zijn voor hun eigen toekomst – en daarmee wil ik niet zeggen dat één onvoldoende je hele toekomst verknalt, maar als je helemaal niks geeft om je cijfers gaat het wel die kant op.

Nu ik al deze dingen op een rijtje gezet heb, besef ik eigenlijk pas hoe gefocust ik ben op cijfers. Ik vind dat hoge cijfers geen doel op zich moeten zijn, ze zijn slechts een indicatie van jouw kunnen op een bepaald moment op een bepaald niveau. En ook in het Nederlandse schoolsysteem is het zo dat jouw niveau bepaald wordt door de vakken waar je het slechtst in scoort. En dat is vreemd.

Ik vind dat we studenten niet enkel moeten beoordelen op het eindresultaat, maar op hun inzet. En als een heleboel inzet leidt tot een mager zesje, dan is dat maar zo. Als je er hard je best voor hebt gedaan, als  je ’het beste uit jezelf hebt gehaald’, zoals dat heet, dan moet de leerling of student, inclusief ouders, er tevreden mee zijn. Inzet belonen is namelijk veel duurzamer dan vluchtig een cijferlijst op peil houden. Dus motiveer om te leren, daar heb je de rest van leven wat aan. Wees nou eerlijk, lieve mensen die allang niet meer op school zitten, kunnen jullie je nog alle jaargetallen van je geschiedenisles op de middelbare school herinneren? Nee, ik ook niet. Maar de skills om iets in me op te nemen, iets eigen te maken, oftewel te leren, gebruik ik nog dagelijks. En daar krijg ik geen cijfer of euro voor.

Lees ook: 'Solliciteer als mbo’er ook op hbo of wo-stages'