Eerste Nationale Walvisteldag geslaagd, maar uitslag is zorgelijk

Er is werk aan de winkel want de maar uitslag van de Nationale Walvisteldag baart onderzoekers zorgen. Het aantal waarnemingen is zaterdag 7 september lager uitgevallen dan verwacht. Het welzijn en leefklimaat van walvisachtigen in de Oosterschelde en de Nederlandse Noordzee moet verbeteren.

Ruim 200 enthousiaste burgers telden zaterdag mee naar walvisachtigen vanaf land aan de Noordzeekust en Oosterschelde. Walvisspotters van Stichting Rugvin, initiatiefnemer van de Nationale Walvisteldag, kamden zaterdag met 7 boten de Oosterschelde uit. In totaal werden er 60 waarnemingen gemeld.

De meeste walvisachtigen werden gezien in de Oosterschelde bij Zierikzee, gevolgd door Vlissingen, Den Helder, Texel, Den Oever en IJmuiden. Het waren vooral bruinvissen, waaronder een moeder met haar kalf en mogelijk 1 dolfijn. Bruinvissen zijn de kleinste walvisachtigen van Europa. Ze worden maximaal 1.90 meter lang en lijken op dolfijnen.

Het was de eerste keer dat het publiek betrokken werd bij het tellen van walvisachtigen in Nederland. "Veel mensen weten niet dat er in de Nederlandse kustwateren bruinvissen, dolfijnen en bultruggen zwemmen", aldus Zanderink. "Met deze Walvisteldag hebben we kunnen bijdragen aan het creëren van een stukje bewustzijn, zodat we deze dieren gaan waarderen en zuiniger omgaan met de zee. De zee heeft veerkracht."

Toch baart de uitslag van de Walvisteldag de onderzoekers van Stichting Rugvin ook zorgen Er zijn fors minder waarnemingen geregistreerd in de Oosterschelde dan vijf jaar geleden toen ze zelf dat gebied afspeurden. Toen zagen ze 55 bruinvissen. "Dit kan verklaard worden door het hoge sterftecijfer dat deze zomer is waargenomen", vertelt Zanderink. "41 bruinvissen zijn in 2024 dood op het strand aangetroffen. De oorzaak wordt nog onderzocht."

De bruinvis is een kwetsbare walvisachtige, die moet overleven in één van de meest dichtbevolkte kustgebieden ter wereld. "Ze hebben te maken met veel negatieve menselijke invloeden", verklaart Zanderink. "Zoals overbevissing, verstoring door boten, chemische vervuiling, verdrinking in visnetten en de opwarming van het zeewater. De Noordzee is geen paradijs voor ze. Walvissen hebben veel voedsel nodig. Maar de de zee is leeggevist."

Stichting Rugvin roept op om het ecosysteem van walvisachtigen in de Noordzee beter te beschermen. Elk jaar zal er voortaan een Nationale Walvisteldag plaatsvinden met publiek. Zanderink: "zo kunnen we monitoren welke trends er in de loop van de jaren gaan ontstaan."

Stichting Rugvin monitort walvisachtigen in Nederland en doet wetenschappelijk onderzoek naar de kwaliteit van hun leefgebied.

Bron: Stichting Rugvin