Bizarre beelden: twee vrouwelijke steenuilen eten hun jong op

Er speelt zich een ware uilensoap af in de Achterhoek. Onderzoekers volgen met camera’s een paartje steenuilen in een nestkast, maar vallen dit jaar van de ene verbazing in de andere: “Als je hier als scenarioschrijver mee komt wordt het afgekeurd, omdat het niet geloofwaardig is.”

Het broedseizoen leek op een traditionele manier te starten, met een steenuilman en -vrouw in de nestkast. “Op een gegeven moment zagen we het mannetje niet meer. In de weken daarna kwam een vreemde steenuil bij de kast”, vertelt Ronald van Harxen van STONE Steenuilenoverleg Nederland. Die nieuwe uil bleek al snel een vrouwtje, ze begon zelfs met eieren leggen en broeden. Het originele vrouwtje legde dit jaar geen eieren, maar ze doet alsof de eieren van haar zijn. Van Harxen: “Ze kruipt gewoon bovenop het nieuwe vrouwtje. Ze zitten de hele dag als een soort kluwen om elkaar heen.”

Na een tijdje kwam één van de eieren uit. “Toen gebeurde er iets heel bizars”, zag van Harxen, “Het originele vrouwtje trok het jong onder het nieuwe vrouwtje vandaan en bracht het naar de achterkant van de kast.” Omdat het daar niet werd warmgehouden stierf het uiteindelijk. Het originele vrouwtje vloog vervolgens met het dode jong uit de kast, maar kwam na een uur of twee weer terug met het kuiken. “En toen hebben ze met z’n tweeën ruzie gemaakt om het dode jong. Uiteindelijk aten ze hem samen op.”

Twee vrouwen die samen in een nestkast broeden is bij steenuilen een zeldzaam fenomeen. “We zien het bij ongeveer een half tot één procent van alle nesten die we controleren”, weet Pascal Stroeken, ook van STONE. Dit is de eerste keer dat Stroeken en van Harxen via camera’s zo’n vrouwelijk paartje kunnen volgen. 

De verklaring voor zo’n vrouwelijk paartje? Van Harxen: “Er zwerven altijd uilen rond die nog geen paartje hebben gevormd. Die blijven in de buurt en wachten hun kans af. Wat wij denken is dat het soms zo ver gaat dat één van die uilen zich opdringt en getolereerd wordt.” Alhoewel het opeten van het jong misschien cru klinkt, zijn de onderzoekers daar minder verbaasd over: “Als het jong dood is wordt het gewoon gezien als voer, dat is vrij normaal gedrag”, vertelt van Harxen.

In deze reportage worden de steenuilen gehanteerd. Dat is niet ten behoeve van de reportage gedaan, maar onderdeel van een standaard controle. Dit is stressvol voor de dieren, maar leidt niet tot het verlaten van het nest. Informatie die verzameld wordt tijdens controles geeft belangrijke inzichten in hoe het met de steenuil gaat. Dat leidt uiteindelijk tot een betere bescherming van de soort.