Zou je postcode moeten bepalen naar welke school je gaat?

Een aantal Nederlandse gemeenten hanteert een postcodebeleid: waar iemand woont bepaalt of diegene wel of niet wordt toegelaten op een school. Maar werkt dit juist niet meer kansenongelijkheid in de hand?

Klassen zijn vaak gevuld met kinderen die uit dezelfde wijk en hetzelfde sociaaleconomische milieu komen, ook wel onderwijssegregatie genoemd. Welke effecten heeft dat?

Wat zijn de gevolgen van onderwijssegregatie?
‘In grote en middelgrote gemeenten neemt de segregatie op basis van sociaaleconomische status toe’, schrijft de Gelijke Kansen Alliantie van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Sport. En dat is zorgelijk: ‘Een toename van segregatie in de samenleving, en dus ook in het onderwijs, betekent dat verschillende groepen kinderen elkaar minder tegenkomen en daardoor minder van elkaar leren. Dat heeft invloed op de ontwikkeling van het individu.’ Daarnaast kan zo’n postcodebeleid segregatie vergroten, wat weer kan leiden tot meer kansenongelijkheid in het onderwijs en bemoeilijking van goed burgerschapsonderwijs.

Wat zijn de voordelen van een gemengde klas?
En dat terwijl een gemengde klas veel voordelen kan hebben en een verrijking kan zijn, weet Isidore van Westing. ‘Ik denk dat er heel veel in zo’n klas zit waarvan je later pas beseft dat dat heeft bijgedragen’, vertelt ze in De Nieuws BV. ‘Bijvoorbeeld het leren over andermans geloof; daardoor begrijp ik veel meer over die achtergrond.’

Hoe is het momenteel geregeld?
Of een kind wel of niet wordt toegelaten op een school, wordt nu besloten door schoolbesturen. ‘Scholen, gemeenten, ouders en leerlingen kunnen verschillende wensen voor de verdeling van plekken hebben, die soms haaks op elkaar staan’, schrijft het Cultureel Planbureau. ‘Zo kunnen scholen een voorkeur hebben voor een leerlingenbestand dat representatief is voor de samenleving, terwijl ouders die dicht bij de school wonen een voorkeur hebben voor een postcodebeleid.’

Dit postcodebeleid wordt in onder meer Amstelveen, Deventer, Amsterdam en Haarlem gehanteerd. De meeste basisscholen in Amstelveen hanteren het uitgangspunt dat kinderen uit de eigen wijk voorrang krijgen op kinderen die verder weg wonen. Ook in Deventer is dit het geval. In Amsterdam kan je je voor iedere basisschool aanmelden, maar krijg je voorrang op de acht basisscholen die het dichtst bij je woonadres liggen. In Haarlem zijn dit er zes.

Hoe krijgen we scholen gemengder?
Een school zou een betere afspiegeling van de gemeente moeten zijn, zodat kinderen meer meekrijgen van de maatschappij, betoogt Marileen Kan in De Nieuws BV. Ze pleit ervoor dat kinderen uit allerlei verschillende sociale klassen en met verschillende culturele achtergronden bij elkaar in de klas moeten zitten, om onderwijssegregatie op te lossen. Haar eigen kinderen gingen daarom naar een montessorischool: ‘Omdat daar verschillende kinderen zaten, uit verschillende wijken.’

Volgens haar kiezen mensen namelijk onbewust voor een omgeving waar mensen op hen lijken, omdat ze zich daar comfortabel bij voelen. ‘Witte ouders blijven witte scholen kiezen’, ziet ze. ‘Alleen met quota zal het lukken scholen gemengder te krijgen.’

Wat vinden jongeren?
‘Onderwijs neemt een ontzettend belangrijke plek in in de vorming van elk jong mens. Het bepaalt wat je kunt, hoe je denkt en uiteindelijk ook voor een deel wie je wordt’, vertelt Ojij Karel uit het Op weg naar Het Lagerhuis-panel. Hij vindt daarom dat de keuze voor een school niet zou moeten afhangen van iemands postcode.

Ace Csellak is het daarmee eens: ‘Scholen richten zich op verschillende dingen, zoals religie. Als we het aan de postcode overlaten om te kiezen, nemen we dat weg. Moeten we dan verwachten dat een moslim naar een uiterst katholieke school gaat, omdat die daar in de buurt woont? Lijkt mij niet!’

‘Ik snap dat je het liefst hebt dat kinderen gewoon naar de dichtstbijzijnde school gaan’, vertelt Amir Issa. ‘Maar het recht om te kiezen moet bij de mensen zelf liggen. Jíj gaat erover naar welke school je kind gaat, niet de overheid.’

Ook Robin van Gelooven is tegen het postcodebeleid. ‘Je kiest er namelijk niet voor waar je geboren wordt, dus waarom zou je dan ook de keuze ontnemen waar je naar school gaat?’, beargumenteert hij. ‘Die keuze kan alleen door jou en jouw ouders worden gemaakt, niet door een cijfertje op de kaart.’