Welk effect hebben de aardbevingen op Groningse jongeren?

De aardbevingen in Groningen hebben niet alleen op ouderen, maar ook op jongeren grote impact gehad, weten RTV Noord-journalist Egbert Minnema en Groninger Eline de Flines.

In 2012 is door de NAM - de Nederlandse Aardolie Maatschappij - het proces om mensen te helpen die door de grote aardbeving in Groningen zijn getroffen in gang gezet. In het proces werd gekeken naar hoe groot de aardbevingsschade was bij huishoudens die zijn getroffen door de beving. Negen jaar later blijkt de nasleep van dit proces schrikbarend. Huishoudens voelen zich ongehoord en hebben - ondanks het inschakelen van de NAM en andere instanties - jarenlang in een kapot huis moeten leven.

Dit heeft een enorme impact gehad op de mentale gezondheid van niet alleen de Groningse ouderen, maar ook de jongeren. Voor deze groep hoopt Egbert Minnema met zijn podcast Verscheurde jeugd meer aandacht te vragen. Minnema vertelt dat een gezin er emotioneel zo erg doorheen zat dat het van hen eigenlijk niet meer hoefde. ‘Het verhaal van Esmee Brouwer staat mij helder voor de geest. Zij heeft hele slechte nachten als het onweert of stormt, omdat ze dan terugdenkt aan de bevingen. Ik sprak aan de keukentafel met haar en haar ouders en langzaamaan vertelde ze dat ze zo diep in de put zaten door alle ellende. Ze overwogen om er een gezinsdrama van te maken. Gelukkig is dat niet gebeurd’, aldus Minnema.

Inspectie
Eline de Flines was puber toen de Inspectie Aardbevingsschade - na de eerste beving - bij haar ouders thuiskwam: ‘Er werd na de beoordeling verteld dat er veel schade was, maar toen wij een paar weken later het rapport op de deurmat kregen waren we verbijsterd. Daar stond in dat er nauwelijks sprake was van aardbevingsschade.’ De ouders van De Flines staan dan aan het begin van een enorm proces om hun gelijk te halen: ‘De hoop zakte mijn ouders in de schoenen, omdat ze aan het vechten waren tegen een heel groot bedrijf waar niet van te winnen valt. Uiteindelijk kregen mijn ouders de helft van hun geld terug om het huis te verbouwen. Maar dit was veel te weinig, want ons huis was helemaal stuk.’

Thuissituatie
‘Als een kind een veilige en warme thuissituatie heeft waar hij of zij steun ervaart van zijn of haar ouders om diens angsten uit te spreken, dan heeft dat kind het minder slecht dan een gezin waar de spanning in de lucht hangt’, zegt Minnema. Veel jongeren proberen hun ouders te helpen door mee te denken over oplossingen. Zij zien de overheid als de boosdoener achter alle problemen die gezinnen hebben door de bevingen. De oorzaak hiervan komt vaak voort uit het feit dat er geen goede inspectie is geweest, waardoor binnen het gezin financiële en mentale zorgen zijn ontstaan.

Kinderombudsman
De Flines is een van de jongeren die vorige week met de Kinderombudsman in gesprek is gegaan over de aardbevingsproblematiek. ‘Jongeren komen vaak met goede ideeën en willen het liefste hun steentje bijdragen, maar toch krijgen ze het gevoel dat ze vergeten worden’, vertelt Minnema. In een eerder onderzoek werden het perspectief en de ideeën van jongeren al eens eerder gehoord. Dat is dus niet voor het eerst, weet Minnema. ‘Eerder in 2017 is er al aandacht gevraagd voor de vergeten groep jongeren met het veilig huis, veilig thuis onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen. Hierin gingen jongeren van 12 tot 18 jaar in gesprek over deze thematiek.’

Hoe nu verder?
Op vrijdag 16 september kwam de parlementaire enquêtecommissie bij elkaar om aandacht te vragen voor de gevolgen van gaswinning. Het overleg vond plaats in de vierde verhoorweek, waarin de Kinderombudsman alle verhalen van de jongeren heeft gebundeld. Op maandag 26 september en vrijdag 14 oktober zal het verhoor worden hervat. De Flines hoopt dat dit een goede impact gaat hebben op de mentale gezondheid van jongeren: ‘Hopelijk doen er veel jongeren mee aan de gesprekken van de Kinderombudsman, zodat deze groep hun verhaal kwijt kan en het kan worden verwerkt door de commissie.’