De huizenmarkt is oververhit; er zijn te weinig huur- en koopwoningen en er worden er te weinig bijgebouwd. Wat is de oplossing?De Nieuws BVbesluit haar luisteraars daarover te bevragen. Peter Boelhouwer, hoogleraar Housing Systems aan de TU Delft, neemt een paar ideeën door.
‘Ik denk dat de huizenprijzen de komende jaren nog doorstijgen, zeker als de rente zo laag blijft als dat hij nu is’, waarschuwt Boelhouwer. ‘Ook met de productie gaat het niet echt goed. We hebben afgelopen jaar toch weer wat minder woningen gebouwd dan het jaar ervoor, dus ook het woningtekort gaat de komende twee jaar (…) oplopen.’
Oplossing 1: gemeentes moeten verplicht worden onderdak te verzorgen voor hun burgers.
Boelhouwer: ‘Dat is een politieke keuze, maar het staat wel in de grondwet. En dat doen gemeentes ook als er mensen met kinderen op de stoep van het gemeentehuis staan; dan worden die vaak wel gehuisvest. Maar je zou van gemeentes, inderdaad, meer verwachten. Het tegenovergestelde gebeurt soms: dat vakantieparken ontruimd worden. Je zou eerder verwachten dat die worden ingezet om mensen die dakloos zijn op te vangen. Daar hebben we er naar schatting van het Centraal Bureau voor Statistiek zo’n veertigduizend van. Maar in de praktijk zijn dat er meer, we weten niet precies hoeveel. Dus ja: gemeentes zouden hun grondwettelijke taak meer en beter kunnen uitvoeren. Er is nog geen juridische uitspraak in die zin dat het Rijk of de gemeente wordt gedagvaard. Maar in feite staat er in de Grondwet, artikel 12, dat iedereen recht heeft op fatsoenlijke huisvesting. Dus dat komen ze niet na.’
Oplossing 2: in het hele land moeten gemeentehotels komen, waar iemand altijd voor een beperkt en vast bedrag een kamer kan huren.
‘Dat zou een mooie oplossing zijn. We hebben dat soort hotels wel voor arbeidsmigranten, maar veel te weinig. In zo’n welvarend land als Nederland zou je eigenlijk geen mensen op straat moeten hebben leven. Er staan een hoop gebouwen leeg, dus dat kan veel meer gebeuren dan nu gebeurt. Maar het zijn vaak mensonterende toestanden [in die hotels], waar vooral de particuliere sector zich schuldig aan maakt. Je hebt natuurlijk ook bonafide werkgevers die gewoon zorgen voor goede arbeidsvoorzieningen en huisvesting. Er komen de laatste jaren heel veel arbeidsmigranten ons land binnen. We plukken daar wel de vruchten van, maar we zijn niet bereid ook de voorzieningen daarvoor te leveren.’
Oplossing 3: gebieden beter benutten. Leegstaande kantoren en winkels snel ombouwen naar woningen.
‘Dat is een hele goede. En dat gebeurt ook wel. Er worden per jaar zo’n tien- tot twaalfduizend woningen toegevoegd. De helft via kantoren en de andere helft via bedrijfsgebouwen en winkels. Dat wordt dus al gedaan, maar dat zou nog een tandje hoger kunnen. Al zie je ook een tekort aan kantoorruimte. Het probleem is vaak de kosten ervan. De eigenaren zijn niet bereid dat te doen. Maar ook gemeentes hebben hier mogelijkheden via de leegstandswet. Als een gebouw een jaar lang leegstaat kan het gevorderd worden, maar ook hier doen gemeentes dat eigenlijk nauwelijks. Toch doen we het ook onszelf aan. Daar waar gemeentes wel actief worden zie je dat de burgers vaak in opstand komen; bezwaarschriften indienen. Not in my backyard.’
Oplossing 4: landbouwgrond opkopen en een woonbestemming van maken. Daar vooral starterswoningen bouwen, geen luxewoningen.
‘Dat eerste daar ben ik erg voor. Ik denk dat Nederland een stadstaat is, maar toch is twee derde deel landbouw. Er zijn allerlei plannen om daar een klein stukje vanaf te halen. Als je daar één of anderhalf procent afhaalt heb je het woningtekort opgelost. Maar je kunt ook veel meer natuur organiseren, en de landbouw op een veel efficiëntere en duurzamere manier inrichten. Ik denk dat daar een belangrijk deel van de oplossing ligt. Ik zou er niet voor zijn om alleen maar wijken voor starters te bouwen, dat moet je wel gedifferentieerd doen. Dus ook wat duurdere woningen en wat huurwoningen. Ik zou er een mooie mix van maken. Maar aan de randen van de steden kan heel veel, daar kan het gebied veel fraaier worden en kunnen we ook meer woningen toevoegen. Maar ook dit is weer een politieke keuze die gemaakt moet worden. Je ziet dat voornamelijk provincies de zaak tegenhouden. Zij zijn voornamelijk voor binnenstedelijk bouwen.’
Wat is volgens jou de beste oplossing voor het huizenprobleem? Laat het hieronder weten!