Joost (63) heeft twee partners: ‘Toen ik het begrip polyamorie leerde kennen, wist ik dat het over mij ging’

‘31 jaar geleden trouwde ik met mijn vrouw. Twaalf jaar geleden kreeg ik een relatie met mijn vriendin.’ Joost (63) heeft een relatie met twee vrouwen én is relatietherapeut voor mensen die relationeel 'buiten de lijntjes kleuren'.

‘Met mijn vrouw ben ik 31 jaar geleden getrouwd’, begint Joost. Na al die jaren is hij nog steeds ongelooflijk gelukkig met hun sterke relatie: ‘Vanaf mijn vijfentwintigste wist ik al dat ik van meerdere vrouwen kon houden. Toen ik mijn vrouw leerde kennen, was er al een hartsvriendin in mijn leven. We zijn nooit partners geworden, maar zijn nog steeds erg belangrijk voor elkaar.’ Echter: een leven en de liefde delen met meerdere partners was nog amper bekend veertig jaar geleden. ‘Pas toen ik het woord polyamorie tegenkwam, realiseerde ik me dat ik niet gek was. Dat ik niet alleen was met het gevoel van meerdere mensen tegelijk te houden.’ Na dit gevoel jarenlang weg te hebben gedrukt, kon Joost beetje bij beetje uitzoeken wat deze liefdesvorm voor hem betekende. ‘Het is geen opvulling van een gemis, maar een heel natuurlijke ervaring.’

‘Ik heb er in het begin een tijdje mee rondgelopen. Ik vond het erg spannend om het gesprek te openen.' Toen die ruimte er eenmaal was, bleek al snel hoe sterk de band tussen Joost en zijn vrouw is: ‘Mijn partner kon begrip opbrengen voor mijn verlangen en begreep dat het niet zo was dat zij in mijn ogen tekortschoot. Ik miste immers niks in onze relatie, maar ik kan houden van meerdere personen. Ze zag liefde niet als iets exclusiefs en kon begrijpen hoe dat voor mij was.'

‘Onze relatie is daarna nóg intensiever en diepgaander geworden’, beschrijft hij. ‘We waren al heel close, maar kregen nu een diepere verbinding, juist doordat we meer op eigen benen gingen staan.’ Twaalf jaar geleden ontmoette Joost zijn tweede partner via een datingsite. ‘Mijn poly-partner – om haar zo maar te noemen – is zelf ook getrouwd.’ Joost en zij hebben een latrelatie: ‘Praktisch gezien leven we niet samen, maar emotioneel gezien zijn we erg verbonden met elkaar.’

‘Na verloop van tijd voelde mijn vrouw dat het hebben van een tweede partner ook wel wat voor haar kon zijn’, vertelt Joost. ‘Sinds een paar jaar heeft zij ook een mooie andere relatie.’

‘Het zijn twee aparte relaties; het is geen driehoeksrelatie’, legt Joost uit. ‘Soms doen we wel dingen met z’n allen.’ Daarmee bedoelt hij iedereen, het hele zogenaamde 'polycule'. Oftewel: iedereen die betrokken is; partners, maar ook de partners van de partners. ‘Voor valentijn komen we met de hele groep samen. De andere mannen van mijn partners voelen een beetje als schoonbroers; ze houden ook van de vrouw die mij dierbaar is.’

Zeven jaar geleden besloot Joost tot een carrièreswitch; van wetenschapper en startup-manager bij Philips naar relatietherapeut voor mensen die, zogezegd, buiten de lijntjes kleuren. Daarbinnen richt Joost zich vooral op polyamorie, waarin mensen ook diepgaande liefdesrelaties met meerdere partners aangaan. Hij is momenteel een van de weinige relatietherapeuten in Nederland die hierin gespecialiseerd is.

‘Veel mensen zoeken hulp omdat ze het lastig vinden om te dealen met jaloezie. Het is dan zaak om te gaan onderzoeken hoe de individuele emotionele processen in elkaar zitten. Waarom vindt iemand het precies lastig als een partner polyamoureus wil leven? Waarom wil iemand juist wel een polyamoureuze relatie aangaan? Een andere, groeiende, groep is op zich comfortabel met het idee van polyamorie, maar loopt in de praktijk toch tegen praktische en emotionele uitdagingen aan. Het is vaak maatwerk om een vorm te vinden die voor iedereen goed werkt.'

‘Polyamorie is een garantie voor meer emotionele dynamiek’, vertelt Joost. ‘De pieken zijn hoger, maar de dalen kunnen ook dieper zijn. Er is altijd een vorm van kwetsbaarheid. Voor de een gaat dat bijvoorbeeld over de angst om niet goed genoeg te zijn, voor de ander over de angst om verlaten te worden.’ Polyamorie vraagt een heldere manier van communiceren, weet hij: ‘Hoe duidelijker je kunt maken wat iets met je doet en waarom, hoe beter de ander rekening met je kan houden. Daarvoor is een hoop zelfkennis nodig.’

‘Kijk naar de sprookjes waarmee we opgegroeid zijn’, legt Joost uit. ‘"...en ze leefden nog lang en gelukkig” is allang niet meer standaard. Het idee dat mensen één partner in hun hele leven hebben, waar ze alles mee delen - liefde, seks, gezin, inkomen - vinden we al sinds WO II niet meer zo normaal.’ Die gedachte heeft in de geschiedenis van de mensheid slechts 150 jaar bestaan. ‘Vóór ruwweg 1800 konden mensen zich een relatie gebaseerd op ware liefde niet veroorloven; ze moesten overleven. De luxe om een partner uit te kiezen op basis van verliefdheid was er niet. In adellijke kringen was een huwelijk vooral politiek en economisch gemotiveerd. Kijk bijvoorbeeld naar Willem van Oranje. Die had (achtereenvolgens) vier officiële vrouwen, vooral om zijn bezit en invloed te vergroten - en daarnaast een aantal vrouwen voor zijn plezier. Pas toen, veel later, de welvaart voor burgers begon te groeien, ontstond sociale en economische ruimte om meer van het huwelijk te verwachten: de liefde. De sprookjes waren geboren. Het hebben van één (seks- en liefdes-)partner voor het hele leven werd gezien als het toppunt van de romantiek. Totdat na de Tweede Wereldoorlog de scheidingscijfers gingen stijgen: de seksuele revolutie was begonnen.'