Jonge moslims voelen zich onveilig in Nederland: ‘Opeenstapeling van nare gebeurtenissen’

Negen op de tien Nederlandse moslimjongeren hebben geen vertrouwen in de politiek. Daarnaast voelt een aanzienlijk deel van hen zich onveilig in het land; sommigen overwegen zelfs te emigreren.

‘Met de PVV, die de grootste partij is geworden, leef ik - en honderden, zij het niet duizenden Nederlanders met migratieachtergronden - in angst’, beschrijft debater Zerremin Araz afgelopen mei in haar speech in Op Weg Naar Het Lagerhuis.

Na de verkiezingswinst van de PVV, de toegenomen polarisatie na de Maccabi-rellen en de groeiende islamofobie voelen veel Nederlandse moslims zich niet langer veilig in hun eigen land. De Nieuws BV liet onderzoeksbureau Opiniehuis hier verder in duiken. De uitkomsten bevestigen de eerdere signalen: een groot deel van de ondervraagde jongeren voelt zich onveilig.

Drie op de tien moslimjongeren voelt zich onveilig in Nederland. Dit aantal ligt nog hoger onder vrouwelijke moslims en moslims met een Marokkaanse achtergrond. ‘Dat is best een hoog percentage vergeleken met de landelijke trend’, aldus Aziz El Kaddouri, die de afgelopen maanden het onderzoek uitvoerde, in De Nieuws BV. De jongeren noemen verschillende redenen voor dit gevoel, waarbij islamofobie, discriminatie en uitsluiting het vaakst worden genoemd.

Daarnaast spelen ook bedreiging – fysiek of online – intimidatie op sociale media, discriminatie en uitsluiting door de overheid, en de oorlogen in het Midden-Oosten en Oekraïne een rol in het onveiligheidsgevoel van de jongeren. ‘In de afgelopen jaren zien we een opeenstapeling van veel nare gebeurtenissen', licht jongerenimam Osman Celil Ziylan toe. 'Zoals bijvoorbeeld de Toeslagenaffaire, discriminatie op de arbeidsmarkt en op de woningmarkt. Als je dat allemaal opstapelt (…) zorgt dat ervoor dat jongeren pessimistischer worden over hun toekomst.’

Celil Ziylan hoort deze verhalen terug van jongeren die – net als hij – in Nederland zijn geboren en getogen en ‘keihard hun best doen om uiteindelijk een bijdrage te leveren aan de samenleving. Het is dan natuurlijk absurd dat ze moeten twijfelen van: ben ik nou wel of niet een volwaardige burger?’

Slechts één op de tien moslimjongeren heeft nog vertrouwen in het huidige kabinet. Vooral de manier waarop er in de politiek over moslims wordt gesproken, speelt hierin een belangrijke rol, legt El Kaddouri uit. ‘En de voortdurende discussie over integratie: zijn we wel geïntegreerd? (…) ook de omgangsvormen van politici – hard en gemeen – worden als argument genoemd.’

Daarnaast geven veel jongeren in het onderzoek aan dat zij zich niet meer in het kabinet herkennen. ‘Er zitten bijna geen bewindslieden meer met een moslimachtergrond of een integratieachtergrond’, aldus El Kaddouri. ‘En daardoor kunnen ze zich er niet mee identificeren. Dus die afstand wordt groter.’

'Niet alleen de omgangsvormen van politici worden kwalijk genoemd, maar ook de manier waarop moslims in de media worden gepresenteerd', zegt Chaira Koops over het onderzoek in een video van De Marker. 'Het is dan ook niet gek dat driekwart van de ondervraagden zich zorgen maakt over het opkomende populisme.'

Meer dan de helft van de ondervraagde jonge moslims is door de jaren heen negatiever naar de toekomst gaan kijken. Slechts een klein deel van hen is optimistischer geworden. Vooral het politieke klimaat, islamofobie, de manier waarop de media berichten over gebeurtenissen, en discriminatie en uitsluiting maken dat moslimjongeren een pessimistisch beeld van hun toekomst hebben.

Twee derde van de jongeren zegt dat, wanneer zij de kans krijgen, zij Nederland willen verlaten. Ook Celil Ziylan hoort die geluiden steeds vaker: 'Vaak gaat het helaas ook om talentvolle jongeren die echt een belangrijke rol kunnen spelen in de toekomst van ons land.'

De uitkomsten van het onderzoek zijn somber, stelt El Kaddouri. 'Maar ik vind toch dat we positief moeten blijven. Ik geef aan in ieder geval de politiek en beleidsmakers mee om aandacht te blijven besteden aan deze jongeren. Kijk naar waar het fout gaat en waar het beter kan en toch proberen om een inclusieve en veilige omgeving te creëren.'